آن گونه که خبرگزاریها به نقل از سردار منتظر المهدی، معاون اجتماعی ناجا خبر دادهاند، “با عنایت فرماندهی معظم کل قوا و حسن اعتماد ایشان مسئولیت فرمانده محترم ناجا تمدید شد و خدمت ایشان ادامه دارد”. به این ترتیب حضور سردار اسماعیل احمدیمقدم در عالی ترین مقام نیروی انتظامی جمهوری اسلامی که از ۱۸ تیر ماه سال ۸۴ آغاز شده بود، همچنان ادامه خواهد داشت. او در دوران فرماندهی طولانی اش از اصرار بر حضور گشتهای ارشاد تا سرکوب شدید معترضان سال ۸۸ را در کارنامه دارد.
مخالفت با احمدینژاد لیبرال
اسماعیل احمدیمقدم تنها چند روز پس از پیروزی محمود احمدینژاد در انتخابات ریاستجمهوری سال ۸۴ به فرماندهی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی رسید. تحلیلگران این انتصاب را که از سوی آیتالله خامنهای صورت گرفته بود، در راستای تقویت دولت احمدینژاد و همسو با برنامههای او ارزیابی کردند، به ویژه اینکه روایتی غیر رسمی از پیوند فامیلی احمدینژاد و احمدیمقدم حکایت میکرد. سیاست این مقام ارشد انتظامی تفاوتهای عمدهای با محمد باقر قالیباف، فرمانده پیشین داشت که سعی میکرد چهره ملایم و مدرنی از نیروی انتظامی ارائه دهد. نام احمدیمقدم اما با گشت ارشاد و بگیر و ببندها همراه شد تا اینکه در دو سال آخر دور دوم ریاستجمهوری احمدینژاد با او هم به مشکل برخورد. فرمانده ناجا در مصاحبهای در سال ۹۱ افشا کرد که احمدینژاد از او خواسته “فتیله رسانهای” گشت ارشاد را پایین بکشد.
او حتی احمدینژاد را “لیبرال” توصیف کرده و با اشاره به این جمله رییسجمهورِ وقت که گفته بود “شما به جای بستن رستورانها و کافی شاپها بروید کار فرهنگی بکنید و بگذارید مردم خودشان راه خودشان را انتخاب کنند”، توضیح داده بود: “این یک تفکر و نگاه لیبرالی از جنس فرهنگی است. این ها به اشتباه فکر میکنند غربیها با این همه رسانههایی که در اختیار دارند می گذارند که ملتها خودشان راهشان را انتخاب کنند. مثلا خیال میکنند که هالیوود بیکار مینشیند تا مردم راه خودشان را پیدا بکنند. ما فکر می کنیم کشور ما نیز به عنوان یک نظام اسلامی به جای تسلیم شدن در برابر این گونه تفکرات باید ادعای فرهنگ سازی داشته باشیم و از ارزشهایمان دفاع کنیم. به نظر صاحبان این تفکر، این همه انبیا و اولیا و ائمه برای چه آمدند و چرا در حدود اسلامی این همه حد و تعزیرات برای شراب و قمار و سرقت دیده شده است؟ به نظر بنده این تفکر هیچ وجاهت شرعی و قانونی ندارد.”
دستور پایین کشیدن فتیله گشت ارشاد
فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی اما در مهر ماه سال ۹۱ در اظهارنظری دور از انتظار به شکست گشتهای ارشاد اعتراف کرد و به دنبال آن برای اولین بار طی سالهای فرماندهیاش، مقرراتی برای پوشش بانوان در فصل زمستان ابلاغ نشد. فرمانده پلیس عنوان کرده بود که طرح گشت ارشاد مطلوب این نیرو نیست و پلیس از روی اکراه در این حوزه مشغول است: “ناجا در اوقات مختلف ناگزیر به انجام طرح گشت ارشاد است. این طرح مطلوب ما نیست اما گاهی مجبور میشویم در برابر فردی که مورد تذکر قرار میگیرد و نسبت به این تذکر بیتوجهی و بعضا با مامور ما نیز درگیر میشود واحدی را قرار دهیم که با وی برخورد کند حالا با هر اسمی مانند گشت انتظامی یا گشت ارشاد.”
سردار احمدیمقدم در دی ماه همان سال مصاحبه مفصلی کرد و ضمن ابراز دلخوری به صراحت از اختلاف نظر خود با رییس دولت بر سر طرح امنیت اجتماعی خبر داد. او به کیهان گفته بود: “آقای رییس جمهور در همان شرایط فتنه ۸۸ بعد از انتخابات رسما اعلام کردند که ما با شکل اجرا ی قانون عفاف و حجاب مخالفیم و اعلام کردند که نیروی انتظامی تحت امر ما نیست. البته نگفتند خودسر عمل میکنیم، لطف کردند گفتند نیروی انتظامی تحت امر ما نیست. خب معلوم است که ما خودسر نیستیم و سرخود هم عمل نمیکنیم. قانونی است که باید اجرا شود و نیروی انتظامی مسٔول اجرای آن است. “
گویا رییس وقت دولت پیشنهاد داده بود که بدحجابها به چهار دسته «بدحجابهای با نیت سیاسی، زنان بدکاره، مانکنهای استخدام شده و غافلین» تقسیمبندی شوند و دسته چهارم را فقط نصیحت کنند. فرمانده ناجا اما که مخالف بود پرسیده بود با چه مکانیزمی نیت اینها را بفهمیم و چه جوری در این گروه ها قرارشان بدهیم.
در نهایت رییسجمهور به فرمانده ناجا میگوید که “پس فتیله رسانهای را پایین بکشید” و جواب میشنود: “حالا که احساس میکنید برای مردم مشکل درست میکنیم کارهایمان را کمتر رسانهای می کنیم.”
وقتی پلیس از خودش دفاع میکرد!
یکی از برهههای مهم فرماندهی احمدیمقدم بر ناجا، سالهای ۸۸ و ۸۹ و اعتراضات مردمی به نتایج انتخابات ریاست جمهوری بود. در همین ایام بود که گزارشهای فراوانی از برخورد و سرکوب شدید نیروهای انتظامی در کنار نیروهای بسیج و لباس شخصی در رسانهها به ثبت رسید و اظهارات شاهدان عینی و یا چهرههای شناخته شده بینالمللی ضمیمه آن شد. تعداد بسیاری هم توسط ماموران پلیس دستگیر شدند و مورد ضرب و شتم قرار گرفتند. بازداشتگاه مخوف کهریزک هم زیرنظر این نیرو قرار داشت که برخی از بازداشت شدگان منتقل شده به آن زیر شکنجه جان باختند. هرچند احمدیمقدم بعدها ادعا کرد که با انتقال این افراد به کهریزک مخالف بوده است.
با این حال فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی در اسفند ماه ۹۱ مدعی شد که در جریان اعتراضات مردمی سال ۸۸، نیروهای یگان ویژه تنها از خود دفاع کردهاند. سردار احمدی مقدم، سیاست این نیرو را در سال ۸۸، کنترل میدان و پرهیز از “بگیر و ببند” دانست و گفت که “بر همین اساس پس از دستگیری افراد، معمولا دستگیرشدگان یک روز پس از دستگیری با تعهد، نصیحت و صحبت کردن آزاد شده و تقریبا دستگیرشدگان تکراری نیز نداشتیم. “
او حتی از مظلومیت یگان ویژه در “فتنه ۸۸” یاد و تاکید کرد که “راضی به آسیبدیدن یک نفر هم نیستم.”
همچنین مرگ ستار بهشتی، وبلاگنویسی که با شکنجه پلیس فتا کشته شد در دوران فرماندهی احمدیمقدم رخ داد و او صرفا “برخی قصورها”ی نیروهای تحت فرماندهیاش را پذیرفت.
در جدول زیر برخی از عکسها و فیلمهای موجود در فضای وب گردآوری شده تا صحبت ادعای احمدیمقدم در مورد رویه پلیس در سال ۸۸ ارزیابی شود.
گزارش بیبیسی
گزارش روزآنلاین
عکسها و روایتهای ویژهنامه وبسایت کلمه
در نخستین ساعات صبح به کوی دانشگاه تهران حمله میشود. حاصل چند کشته و مجروح و تعدادی مفقود الاثر بود. بعدها مشخص شد برخی از این دانشجویان را به زیر زمین وزارت کشور تحت نظر صادق محصولی برده و در آنجا به شدت مورد ضرب و شتم قرار دادهاند. نیروی انتظامی آشکارا با نیروهای لباس شخصی همکاری میکند. فیلمی از این هجوم منتشر شده که در آن یکی از حملهکنندگان عزیزالله رجبزاده، فرمانده پلیس تهران را صادرکننده دستور حمله معرفی میکند.
عکسی از حمله یگان ویژه به معترضان
درگیری پلیس موتورسوار با معترضان
حمله یگان ویژه و بسیج به ماشینهای پارک شده و منازل
پس از اعلام موضع صریح آیتالله خامنهای برای پایان دادن به تجمعات، سرکوب شدید راهپیماییهای معترضان به نتایج انتخابات در دستور کار قرار میگیرد. گفته میشود که بیش از ۶۰ تن در این روز جان باختهاند.
حمله و تیراندازی مستقیم پلیس در خیابان ولیعصر
ممانعت پلیس از حضور میرحسین موسوی و حمله به ماشین او
مراسم چهلم کشتهشدگان روز ۳۰ خرداد در بهشت زهرا با حمله پلیس و لباس شخصیها پس از حضور مهدی کروبی برهم میخورد.
حضور معترضان در مراسم حکومتی روز قدس، باعث کم عملی پلیس و ابراز خشونت کمتر شد اما استفاده فراوان و مکرر از گاز اشکآور در ماه رمضان به خلق یکی از شعارهای مشهور آن دوران منجر شد.
حمله یک درجهدار پلیس به یک دختر جوان
حمله نیروهای پلیس به همه حاضران در خیابان و رهگذران
این بار برخلاف راهپیمایی روز قدس، پلیس در هماهنگی با بسیج و سپاه با شدت هرچه تمام تر معترضانی را که در روز دانشآموز به خیابانها آمده بودند سرکوب کرد.
دانشجویان قرار گذاشتند تا در روز دانشجو به پلیس گل بدهد اما پلیس پلیس باز هم باتیر اندازی هوایی، گاز اشک آور و باتوم به شدت دانشجویان را سرکوب کرد و منجر به تندشدن فضای حاکم بر راهپیمایی شد. دانشجویان علیه رهبر شعار دادند.
حضور گسترده پلیس و حمله به تجمعات
ضرب و شتم شدید رهگذران
زیر گرفتن مردم با ماشین پلیس – فیلم اول، فیلم دوم
تجمعهای اعتراضی در شدیدترین شکل ممکن سرکوب شد و چند نفر توسط ماشینهای نیروی انتظامی زیر گرفته شده و به قتل رسیدند. این روز مصادف با عاشورا بود.
چهره جدید سردار
احمدیمقدم با روی کار آمدن حسن روحانی سعی کرد چهره جدیدی از خود به نمایش بگذارد. او که در آستانه انتخابات چندین بار نسبت به برگزاری “هرگونه راهپیمایی و ایجاد کارناوال انتخاباتی” هشدار داده و از برخورد پلیس سخن گفته بود، در یکی از نخستین اظهارنظرهایش طرف دولت روحانی را گرفت.
او در مرداد ماه ۱۳۹۲و در پاسخ به برخی رسانههای اصولگرا از افزایش بیحجابی و نامناسب شدن پوشش در سطح تهران و دیگر شهرهای بزرگ روایت میکردند، تاکید کرد: “با آمدن آقای روحانی هیچ تغییری در وضعیت عفاف و حجاب به وجود نیامده است. عدهای سعی می کردند که بگویند اوضاع حجاب بد شده است، کشف حجاب بیداد میکند اما بر اساس مستندات پلیس، وضعیت حجاب هیچ تغییری نکرده است و آمارها و رصد ما نیز چنین چیزی را نشان نمی دهد.”
یکی دیگر از اظهارنظرهای دور از انتظار او درباره رفع فیلتر از فیسبوک و توییتر بود که گفت: “شورای عالی فضای مجازی مسئول رسیدگی به این امر است اما ما به عنوان نیروی انتظامی نگاه سیاه و سفید به ماجرا نداریم و نه کاملاً موافق هستیم و نه کاملا مخالف.” فرمانده ناجا حتی عنوان کرد که “فکر نمیکنم منع کلی فیس بوک شدنی باشد چون نه ضروری است و نه شدنی. “