اوباما می تواند به سرکشی ها پایان دهد

نویسنده

obamasarkeshi.jpg

سلستین بوهلن ‏

باراک اوباما رئیس جمهور منتخب آمریکا قبل از پرداختن به جاه طلبی های هسته ای ایران به عنوان ‏یکی از اولین و مهمترین آزمون های دپلماتیک خود، باید تصمیم بگیرد قصد سر و کار پیدا کردن با ‏کدام ایران را دارد. ‏

جورج بوش با قرار دادن ایران در «محور شرارت»، راه را به اشتباه رفته بود. نه اینکه ایران ‏خطرناک نیست، بلکه خطر آن به دلایلی غیر از نگرش بوش به عنوان کشوری تحت حاکمیت ملاها و ‏مردان مجنون است.‏

تریتا پارسی نویسنده و محققی که مسؤولیت شورای ملی ایران-آمریکا را برعهده دارد؛ می گوید: ‏‏«تصور غالبی که مدت ها ایران را ایدئولوژیک، نامعقول و خودزن معرفی می کرد، از اعتبار افتاده ‏است.»‏

این تصویر وقتی به کار می آمد که آمریکا از برقراری تماس پرهیز می کرد. اما وقتی اوباما پیشنهاد ‏مذاکره با ایران را در جریان همایش های تبلیغاتی داد، تعهدی که با هیاهوی رقیب آن زمان و وزیر ‏خارجه منتصب فعلی- هیلاری کلینتون- روبرو شد، دیگر نادیده انگاشتن رهبران ایران به عنوان ‏دیوانگان خود زن مبنای منطقی نخواهد داشت. ‏

گفتگو با افراد نیاز به دانش و بینش بیشتری دارد؛ اصولی که به نظر می رسد از دولت بوش رخت ‏بربسته است. ‏

اوباما و تیم انتقالی او از زمان پیروزی در انتخابات 14 آبان (4 نوامبر)، با موجی از توصیه های ‏کارشناسان و دیپلمات های سابق روبرو شده اند که می گویند آمریکا باید نگاه دقیق تری به انگیزه ها و ‏منافع ایران بیاندازد. ‏

اینکه ایران چه می خواهد، مشخص نیست. رهبران تهران، وجود ماهیت نظامی برای برنامه هسته ای ‏شان را رد می کنند. این ادعائی است که هم در واشنگتن و هم در شورای امنیت سازمان ملل، بی ‏اعتبار است. ‏

خودداری ایران از پذیرش درخواست های موجود در قطعنامه های سازمان ملل مبنی بر توقف غنی ‏سازی، این کشور را رو در روی جامعه بین المللی قرار داده است. اگر لفاظی های عوامفریبانه محمود ‏احمدی نژاد رئیس جمهور ایران را هم به این مجموعه اضافه کنیم، مشخص می شود این ملغمه به ‏مدیریت دیپلماتیک کارشناسانه نیاز دارد. ‏

برخی کارشناسان می گویند ایران که با حکومت تک فکری دینی فاصله بسیاری دارد، یک کشور ‏پلیسی مدرن شده است که بدنبال استفاده از قدرت و نفوذ خود برای استیلا بر خاورمیانه است.‏

رابرت بائر مأمور سابق اداره اطلاعات مرکزی آمریکا، سیا، می گوید هدف واقعی ایران تسلط بر ‏خلیج فارس به عنوان شاهراه تأمین نفت دنیاست. ضمناً او انتظار دارد ایران به عنوان عمده ترین ‏کشور شیعه در منطقه ، رقبای سنی خود شامل عربستان سعودی را برای کنترل بر مدینه و مکه- ‏مقدس ترین شهرهای اسلامی- به چالش بکشد. ‏

بائر در نوشته خود تحت عنوان “شیطانی که می شناسیم: کنار آمدن با ابرقدرت جدید ایران” می ‏نویسد: «در زیر لفافه اسلام، آنچه شما در در یک ایرانی پیدا می کنید، یک ناسیونالیست به سبک ‏قدیمی است. اگر بیشتر بکاوید، در انتهای روح ایران، طعم تازه ای از امپراطوری را می یابید.»‏

ایران چه شیطانی باشد و چه نباشد، هنوز برای بسیاری از آمریکائی ها ناشناخته و غیرقابل درک ‏است. روابط دیپلماتیک با ایران، یک سال پس از اشغال سفارت آمریکا در تهران در سال 1358 ‏توسط طرفداران آیت الله خمینی، قطع شد. ‏

گروهی از کارشناسان دو حزب از جمله توماس پیکرینگ و جیمز دوبینز – سفرای سابق آمریکا- در ‏گزارش 27 مهر ماه به شورای ملی ایران- آمریکا نتیجه گرفتند: «نزدیک به دو دهه، تلاش های ‏آمریکا برای کنترل ایران از طریق انزوا، تهدید و تحریم های گاه و بیگاه پیش رفته است. هیچ مشکل ‏بزرگی در این دوره حل و فصل نشده، بلکه اغلب این مشکلات وخیم تر شده اند.» ‏

همزمان با نزدیک تر شدن آغاز کار اوباما، مردم بیشتری موافق این هستند که دیپلماسی جدیدی برای ‏تماس با ایران در راه است. ‏

حتی جان بولتون- سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل و یکی از بازهای برجسته در دولت بوش- اخیراً ‏گفته بود حمله نظامی و جایگزینی یک رژیم تحت حمایت آمریکا دیگر گزینه های مورد بحث نیستند. ‏

افکار عمومی آمریکا در سال های اخیر تحت تأثیر احمدی نژاد و سخنان او نظیر لزوم محو شدن ‏اسرائیل از نقشه قرار داشته است که البته وی را به یک چهره منفور بین المللی تبدیل کرده است. ‏حقیقت این است که احمدی نژاد درباره سیاست های هسته ای و خارجی کشور تصمیم نمی گیرد. این ‏نقش بر عهده علی خامنه ای رهبر عالی ایران است که دیدگاه محتاطانه تر و محافظه کارانه تری دارد. ‏

دولت آینده آمریکا با ندیده گرفتن برخی شخصیت ها و دوری کردن از ایجاد ارتباط میان سیاست ها و ‏نظریات برخی افراد، مسلما وضع بهتری خواهد داشت. دولت باید بر روی نقش خوب یا بد ایران در ‏وسعت منطقه ای که شامل سه قدرت هسته ای پاکستان، اسرائیل و هنداست و نیز جنگهای ناتمام در ‏عراق و افغانستان ، متمرکز شود. ‏

دلایلی کافی وجود دارد که وقتی اوباما به بررسی سیاست جدید آمریکا در خاورمیانه مشغول است، ‏صندلی جدیدی هم برای ایران در کنار میز بگذارد. ‏

منبع: بلومبرگ- 12 دسامبر ‏