همزمان با ادامه اظهارنظرها درباره تحریم‌های جدید علیه ایران از سوی آمریکا٬ محمدجواد ظریف٬ وزیر خارجه٬ پس از گفت‌وگویی تلفنی با جان کری٬ وزیرخارجه آمریکا گفته است که اشتون و کری٬ به توافقنامه ژنو متعهد هستند.
این در حالی است که نایب‌رییس مجلس٬بخشی از اختلافات و درگیری ها بر سر دیپلماسی دولت را “تقسیم کار”خوانده است.
ظریف در گفت‌وگویی با روزنامه آمریکایی واشنگتن‌پست٬ گفته است که پس از تحریم‌های اخیر آمریکا٬ با کری گفت‌وگویی تلفنی داشته است که البته ترجیح می‌دهد” گفت‌و گوهای خصوصی، خصوصی باقی بماند”. به گفته ظریف “این اولین باری نیست که لازم دیده‌ایم که هم در گفتوگوهای علنی و هم در گفتوگوهای خصوصی” شرکت کنیم.
وزیر خارجه جمهوری‌اسلامی اضافه کرده که “با خانم اشتون، هم قبل و هم بعد از چهارشنبه گفت‌وگو کردم. من با دیگران از جمله جان کری گفت‌وگو کردم. یا شاید باید بگویم آنها با من ارتباط برقرار کردند”.
همزمان اداره کل دیپلماسی رسانه‌ای وزارت امور خارجه نیز در بیانیه کوتاهی٬ با تایید انجام این گفت‌وگو٬ اعلام کرده است: “پیرو تحولات اخیر در زمینه اجرای اقدام مشترک، وزیر خارجه آمریکا با ظریف تماس تلفنی داشته و وزیر امور خارجه کشورمان مراتب نارضایتی ایران را اعلام کرده است”.
وزارت امورخارجه آمریکا هم در بیانیه خود نوشته است که کری “در طول پرواز خود به ویتنام” با ظریف صحبت کرده و دو طرف بر اهمیت حرکت رو به جلو در اجرای طرح اقدام مشترک و حفظ فضای سازنده تاکید کردند.
به گفته ظریف “چیزی که می‌توانم بگویم این است که ما در گفت‌وگو‌هایی برای اطمینان یافتن از اینکه همه به توافق ژنو متعهد هستند، شرکت داریم. چیزی که من از جان کری و خانم اشتون شنیده‌ام این است که آنها به نهایی کردن سریع روند مذاکرات ژنو با هدف رسیدن به یک توافق جامع متعهدند”.
وزیر امورخارجه ایران اما اضافه کرده است که این گفتوگوها تنها در چهارچوب برنامه هسته‌ای صورت می‌گیرد: “ما با آمریکا درباره سوریه صحبت نکرده‌ایم. در زمینه مسائل اتمی تمرکز کرده‌ایم، زیرا این مسئله ای است که باید حل شود… این گفتوگوها بر مبنای چند اصل قرار دارند که باراک اوباما در نامه‌هایش هم به رهبر ایران و هم به حسن روحانی رئیس جمهور ایران مطرح کرده است. منظور از این اصول اصل برابری، احترام متقابل و منافع دوجانبه است. بنابراین ما باید این مذاکرات را براساس این اصول انجام دهیم. یعنی باید به درک متقابل برسیم و سعی نکنیم چیزی را تحمیل کنیم”.
همزمان حسن روحانی٬ رییس‌جمهور٬ در یک سخنرانی در جمع پژوهش‌گران گفته است که “نه تنها ما از نظر عقلانی و منافع ملی به دنبال سلاح کشتار جمعی نیستیم بلکه در دیدگاه‌ها و باورهای دینی ملت ما نیز سلاح کشتار جمعی جایی ندارد و این مسئله را جز منافع ملی و دکترین دفاعی خود نمی‌دانیم”.
هفته گذشته وزارت خزانه‌داری آمریکا٬ نام ۱۹ شرکت و فرد ایرانی و خارجی را در لیست تحریم‌های جدید خود قرار داد. این اقدام با انتقاد مقام‌های جمهوری‌اسلامی روبه‌رو شد و تیم کارشناسان هسته‌ای ایران نیز مذاکره با کارشناسان گروه ۱+۵ در وین را نیمه‌کاره رها کرده و به ایران بازگشتند.
این اقدام در روزهای گذشته با انتقاد اصول‌گرایان روبه‌رو شده و آنها خواستار واکنش جدی دولت نسبت به این مساله شده‌اند. آنها همچنین نسبت به گفتوگوهای اعضای دولت با آمریکا٬ انتقاد دارند و معتقدند که این گفتوگوها به سود ایران نیست.
وب‌سایت دانا٬ در گفت‌وگویی با منوچهر محمدی٬ که در بسیاری از رسانه‌های اصول‌گرا انعکاس یافته٬ به نقل از وی در این زمینه نوشته است: “در سفری که رئیس جمهور به نیویورک داشت، آن مکالمه تلفنی را انجام داد و با کدخدا صحبت کرد و تنها چیزی که واقعا ایران به عنوان اهرم داشت این بود که با آمریکایی‌ها صحبت نمی کردیم و آنها آرزو داشتند که با ما صحبت کنند”.
وی در توضیح این مطلب گفت: “آنها آرزو داشتند که دیپلمات درجه پنجم ما با آنها صحبت داشته باشد. چون هم دوران امام و هم این دوره منع شده بودند از این کار. بنابراین آقای روحانی قبل از اینکه به میز مذاکره برسد همین اهرم را هم مصرف کرد… آقای روحانی با اینکه یک بار قبلا مذاکره کرده بود و نتیجه نگرفته بود، تمام اعتبارش را به حل مسئله هسته ای گذاشت و در سفر نیویوک دو کار را نباید انجام می داد یکی مکالمه تلفنی با اوباما که تابو برای آمریکا شکسته شد و دومی روحانی دستان خالی ما را رو کرد و در همان مصاحبه مطبوعاتی در نیویورک گفت که وضعیت اقتصادی ما از آنچه که فکر می کردم به مراتب بدتر است، و بعد هم در ایران آمد و گفت که خزانه خالی است. فکر می کنم که نمیتوانم بپذیریم که روحانی این را سهوا گفته است و این ساده لوحانه ترین کاری بود که انجام شد”.
این سخنان همزمان با آن بیان شده که دیگر اصول‌گرایان نیز مشغول انتقاد از آمریکا هستند. مهدی دوات‌گری٬ عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس٬ با اشاره به اینکه “ژن فریبکاری حاکمان آمریکا وجاهت دیگر کشورهای عضو ۱+۵ را زیر سوال برد”٬ گفته است: “گرچه ما در توافقنامه ژنو چیزی را از دست ندادیم اما تردیدی نیست که دروغ‌گویی و فریبکاری آمریکا برای تمام ملت‌های جهان بیش از گذشته ثابت شد… آمریکا با زیر سوال بردن توافقنامه ژنو رسماً به جامعه جهانی توهین کرد”.
پرویز فتاح٬ وزیر سابق نیرو و رییس بنیاد تعاون سپاه٬ نیز با تاکید بر اینکه “نباید در مذاکرات هسته‌ای ارزان‌فروشی کرد”٬ درباره مذاکرات و تحریم‌های جدید گفت: “مرز و خطوط قرمز ما عزت ما است و مذاکره‌کنندگان تا به امروز از خطوط قرمز عبور نکردند چون مقام معظم رهبری مراقب هستند. رهبر معظم انقلاب فرمودند من به اینها خوشبین نیستم و این نشان می‌دهد رهبر معظم انقلاب دورنما را می‌بینند”.
مجتبی ذوالنور٬ مشاور نماینده ولی‌فقیه در سپاه پاسداران٬ نیز از دیگر افراد منتقد نسبت به مذاکرات اخیر است: “گذشته نشان داده که هر دولتی به آمریکا اعتماد کرد، نتیجه منفی گرفت و هر دولتی که به غرب خوشبین بود نتیجه کارش خدمت به مردم نبود… تعلیق غنی‌سازی ۲۰ درصد و اجازه بازرسی به بازرسان آژانس سیسمونی بود برای نوزاد موافقتنامه ژنو که ایران در جهت رفع کامل تحریم‌ها آماده کرد؛ دیپلمات‌های ما باید محکم وارد میدان شده و به غرب بفهمانند، هرگونه عهدشکنی و تخطی که در مسیر پرفراز و نشیبی که با مردم ما در پیش گرفته‌اند به صورت قاطع پاسخ داده خواهد شد”.
این انتقادها اما در حالی صورت می‌گیرد که پس از بالا گرفتن درگیری میان مجلس و دولت٬ و احضار ظریف به مجلس برای توضیح پیرامون توافقنامه ژنو٬ محمدرضا باهنر٬ نایب‌رییس مجلس٬این روند را حاصل “تقسیم کار” خواند. وی این نکته را در پاسخ به این پرسش مطرح کرد که “مقام معظم رهبری در طول مذاکرات ایران و ۱+۵ همواره از تیم مذاکره کننده حمایت می کردند به طوری که اعضای تیم مذاکره کننده را فرزندان انقلاب نامیدند، در این شرایط برخی نمایندگان در مجلس انتقادات تندی به روند مذاکرات و حتی تفاهم نامه مطرح کردند و اکنون نیز تعدادی از آنها در تذکری کتبی از رئیس جمهور خواستار تجدیدنظر در ادامه کار وزیر امور خارجه شدند، در این شرایط این سوال پیش می آید که پشت پرده این اظهارنظرها و فعالیت های این عده از نمایندگان چیست؟” باهنر تصریح کرد که: “شاید برخی از بخش های این کارها، تقسیم کار باشد”.
