محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه و مسول تیم مذاکره کننده ایران با گروه ۵+۱ امروز در جلسه غیرعلنی مجلس حضور می یابد تا به سوالات نمایندگان درباره تفاهم لوزان پاسخ گوید. احمد بخشایش، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در مصاحبه با روز می گوید که مجلس از توافق لوزان حمایت می کند اما دل، واپسان این توافق را فتح الفتوح یا پیروزی بزرگ نمی دانند.
او می گوید که عده ای در مجلس دلواپس هستند و می گویند منافع ملی ایجاب می کرد امتیاز بیشتری از طرف مقابل گرفته شود.
روز گذشته اما علی لاریجانی، ریس مجلس شورای اسلامی با حمایت از بیانیه لوزان، این توافق را نشانه ای در مورد حل مساله هسته ای خوانده، مسیرطی شده را امیدوارکننده خوانده و گفته است که برداشتن تحریم ها به اقتصاد ایران کمک می کند. او در عین حال گفته: نمی‌گویم این موضوع علت تامه است، یقیناً این مسئله بخشی از محورها و موضوعات است.
محمدرضا باهنر، نایب رئیس مجلس هم از تیم مذاکره کننده تشکر کرده و گفته: مرحله‌ای که از مذاکرات از امروز تا دهم تیرماه طی می‌شود قطعاً حساستر و مهم‌تر از قبل است و مذاکره‌کنندگان ما باید دقت نمایند تا حقوق هسته‌ای ملت بزرگ ایران حفظ شود.
اما نظرات متفاوت نمایندگان و بخصوص انتقادات نمایندگان وابسته به جبهه پایداری که عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هستند از توافق لوزان باعث شد بروم سراغ احمد بخشایش، عضو این کمیسیون و سوال کنم که مشکل اعضای این کمیسیون با توافق لوزان چیست؟ دلواپسان چه می خواهند و به چه بخش یا بخش هایی از بیانیه نقد یا اعتراض دارند؟ او با اینکه چشم انداز توافق را مثبت می داند اما معتقد است این توافق پیروزی بزرگی برای ایران نبوده: من چشم انداز توافق را مثبت می بینم و این بیانیه چشم انداز توافق است. حالا ما هرچیزی که اسم آن را بگذاریم بیانیه بگوییم، تفاهم سیاسی بگوییم یا هرچیزی، بالاخره دومرحله ای شده اما اسم اش را بیانیه گذاشتند که هم آقای اوباما گنگره را توجیه و اقناع بکند هم ایران، هم بالاخره یکسری مخالفت هایی وجود دارد.
او می افزاید: ما این بیانیه را مثبت تلقی می کنیم چون برای توافق بسترساز می شود و در توافق هم بالاخره راه حل ها برای تمام مشکلات در نظر گرفته شده. ۲ مساله در ایران وجود داشت و خط قرمز بود؛ یکی اینکه حق غنی سازی به رسمیت شناخته شده. درست است که این ۵ هزار و ۴۰ تا شاید سوخت یک روز بوشهر هم نباشد و یا در فردو این هزار تا کاری انجام نمی دهد. می دانید که راههای ساخت بمب ۴ چیز است یکی اورانیوم غنی سازی، یکی لیزر، یکی پلوتونیوم، یکی هم جوش هسته ای. فردو حالت استند بای است چون آنها دوست نداشتند فردو کار کند ولی چون زیرزمین است و نمی توانستند با هیچ چیزی از بین ببرند قبول کردند که این هزار تا کار بکند و اورانیوم غنی نشود. پس اولین خواسته ایران تحقق پیدا میکند.
او سپس با اشاره به تحریم ها توضیح میدهد: راجع به تحریم ها هم سه نوع تحریم است؛ تحریم هایی که مربوط به اتحادیه اروپا است و من فکر می کنم بعد از راستی آزمایی، اتحادیه اروپا لغو تحریم ها را انجام می دهد. تحریم دسته دوم مربوط به شورای امنیت است که ۵ قطعنامه علیه بحث هسته ای ما صادر شده و این توافق می شود یک قطعنامه که در فصل هفتم ماده ۴۱ می آید و قطعنامه های قبلی را کم لن یکن می کند. مشکل سوم و تحریم های سوم ما با امریکا است و من فکر نمی کنم این تحریم ها ربط اش به کنگره باشد چون رئیس جمهور می تواند و باید مذاکره کرد که یک دفعه برداشته شود.
احمد بخشایش می گوید: وقتی بیانیه خوانده شد دیدم اینقدر آقای اوباما شدت و حدت نشان داد که متوجه شدم نیاز آقای اوباما به این بیانیه خیلی بیشتر از نیاز ایران بوده. ما می گوییم در نظامی که برمبنای جنگل و زور است این توافق دستاورد مثبتی برای دستگاه سیاست خارجی ایران است. فتح الفتوح نیست ولی شکست هم نیست.
می گویم کمیسیون امنیت ملی مجلس بیشترین مخالفت را با این بیانیه دارد و حتی در جلسه این کمیسیون، نمایندگان عضو با آقای ظریف درگیری پیدا کرده اند.
در پاسخ می گوید: ببینید این درگیری که مدنظر جنابعالی است نبوده، بالاخره منتقدانی نسبت به این توافق وجود دارد؛ یک عده ای هستند که دلواپس اند، نگران اند، نه اینکه نگران کشور، نگران این هستند که ۱۰ سال دیگر نیروگاه های ما باید با جوش هسته ای کار بکند. و ۱۰ سال دیگر بوشهر این طور به درد نمی خورد و ما عقب می افتیم. دلسوز هستند می گویند چرا باید زیر بار زور برویم. نقد دارند، به آقای ظریف می گویند چیزی از بحث هسته ای ما نمانده، ۵ هزار و ۵۰ تا سوخت یک روز هم نیست چرا امتیاز کمی گرفتید. این ها منتقدند. از آن طرف از اینکه دولت این را به عنوان فتح الفتوح جا بزند و به همدیگر تبریک بگویند، اینها می گویند چه کردید که به هم تبریک می گویید. آنهایی که در کمیسیون منتقد هستند می گویند منافع ملی ما ایجاب می کرد امتیاز بیشتری بگیریم. در مقابل اتفاقا افرادی هم هستند در کمیسیون که خیلی طرفدار آقای ظریف هستند و می گویند در نظامی که روابط بین الملل بر مبنای زور است و امریکا زورش بیشتر است و سمبه اش پرزورتر است همین که ما را پای میز مذاکره می نشاند و با آنها مذاکره کنیم و ۲ سال وقت شان را برای ما تلف می کند، همین امتیاز هم خوب است که امریکا می پذیرد ایران جزو باشگاه هسته ای شود. شاید دو سه سال دیگر نظام بین الملل اینطور نماند و حتی اشاره می کنند به شعب ابی طالب و قراردادی که پیامبر با مشرکین نوشت. می گویند آیه ای در قرآن است که مشرکین و کافران در زمان پیامبر دوست ندارند حتی خیری از پروردگار به پیامبر و یارانش برسد چه برسد از جانب خودشان. یعنی مشرکین و کافرین مثل امریکا و غرب دوست ندارند از جانب خدا خیری به ملت مسلمان برسد چه برسد به اینکه آقای ظریف رفته چیزی از آنها کنده، برده و این نوعی دموکراسی ورزی است. بالاخره وقتی که منتقد نباشد تیم مذاکرات دست برتر را نشان می دهد. یعنی الان آقای کری دوست داشت هزینه اختلافات کنگره با آنها را ایران بپردازد، این طرف هم آقای ظریف می تواند بگوید ما در مجلس مان خیلی مشکل داریم و منتقدین جدی داریم. می خواهم بگویم حرف منتقدین سطحی نیست بالاخره دوست دارند منافع ملی شان حفظ شود. می گویند ما ۱۰ سال زحمت کشیدیم رساندیم به ۱۹ هزار سانتریفیوژ، چرا می رسانید به ۵ هزار.
سوال می کنم طی ۱۰ سال گذشته بخصوص ۸ سال دولت احمدی نژاد که تحریم ها علیه ایران وضع شد دلواپسان سکوت کردند اماحالا نگران شده اند.
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس می گوید: ببینید این ۸ سال اینها موافق بودند و بالاخره می گفتند ما انقلاب کردیم مقابل امریکا بایستیم، حالا تحریم می کند بکند، تحریم اثر نکرده. افرادی هم که در حکومت بودند مثل آقای احمدی نژاد، به تحریم ها بها نمی دادند. این یک مساله است. مساله دوم اینکه اینها در دولت جدید می گویند آن ۸ سال دولت احمدی نژاد دست شما را پر کرده که امریکا به شما احترام بگذارد و با شما مذاکره کند، پس راحت نفروشید. در این راستا آقای روحانی و تیم اش می گویند ما در انتخابات به مردم گفتیم که مردم یکی از مباحث مد نظر ما این است که هم چرخ سانتریفیوژ بچرخد هم زندگی شما بچرخد. آقایان دلواپس می گویند شما مطمئنید امریکایی ها تحریم ها را لغو می کنند؟ شما مطمئنید عوامل ایجاد کننده تحریم ها را امریکا جایگزین نمی کند؟ فردا نمی گوید که از باب هسته ای تحریم را لغو کردم اما حالا راجع به حقوق بشر مشکل داریم، راجع به حمایت از حزب الله مشکل داریم، راجع به حمایت از انصار لله یمن مشکل داریم پس باز تحریم. پس این چه کاری است که انجام می دهیم و اینکه مقام رهبری که می فرماید امریکا خدعه گر و پلید است یعنی وفای به عهد نمی کند.
او می افزاید: ما طبق آن آیه قرآن می گوییم درست است امریکا و اروپا دشمن ما هستند و مثل صدر اسلام دوست نداشتند خیری به ما برسد، اما ما تا آنجا که می توانیم از آنها می کنیم. اگر بعد از اینکه این تحریم ها لغو و مثلا ۲۰ میلیارد ما آزاد شد می تواند خیلی برای دولت خوب باشد. متاسفانه چیزی که در امریکا وجود دارد این است که آنها روی هست و نیست انقلاب کار می کنند. دقت نمی کنند که انقلاب را قبول کنند و بعد روی این گروه و آن گروه کار بکنند، امریکایی ها مثل زمان آقای بوش فکر می کنند می گویند اصلا انقلاب نباشد. دلواپس ها هم می گویند ما قبل از بحث هسته ای هم تحریم بودیم بعدش هم معلوم نیست ما امتیاز دادیم تحریم را برندارند. اگر امریکا وفادار باشد و به حرف اش عمل بکند و پول ایران را آزاد کند، در سویفت و نفت و کشتیرانی و.. بانک و.. کار را انجام دهد که طبیعتا برای وجهه دولت آقای روحانی هم خوب می شود اما دلواپسان و حتی خود دولت روحانی هم به امریکا اعتماد ندارند. پریشب وزیر اقتصاد گفت حالا که توافق انجام گرفت معلوم نیست از نظر اقتصادی فکر کنید خیلی مساله حل است و یا آقای نهاوندیان گفت. یعنی دولتمردان ما هم به امریکا اعتماد ندارند و امریکا باید رفتارش را عوض کند. من خدمت شما عرض کردم امریکایی ها دارند روی هست و نیست ما کار می کنند و برایشان فرقی بین احمدی نژاد و روحانی نیست. ای کاش این فرق باشد و بگویند که جمهوری اسلامی را پذیرفتیم باشد حالا تقویت کنیم روحانی را.
ناراحتی دلواپس ها
از این نماینده مجلس سوال می کنم از نظر خود شما هم تحریم ها تاثیری نداشت ؟ می گوید: مگر کسی منکر است که تحریم تاثیر ندارد. تحریم تاثیر دارد اما یادتان باشد که هر تحریمی دور دارد. یعنی تحریم هایی که انجام می شود برای گران فروشی است، یعنی تحریم می کردند و جنس شان را با شرکت های واسطه به ما می فروختند به جای یک دلار، ۲ دلار. من این را می فهمم ولی ما می ترسیم که حالا برفرض آقای روحانی آمده این کار را انجام داده وجهه جهانی اش را هم خوب کرده، صلح دوستی اش را هم نشان داده ولی امریکایی ها تحریم ها را لغو نکنند. اگر نکنند می دانید مردم ایران چه می گویند؟ همان چیزی که مقام رهبری گفت:مردم دیدین مذاکره شدو امریکایی ها فریبکار هستند. ما نمی گوییم تحریم ها روی ما تاثیر ندارد، دارد. ما امیدواریم با این توافقی که انجام شد دولت روحانی بتواند برای رونق اقتصادی و کارو کسب و رفع بیکاری، کاری انجام دهد.
محمد جواد ظریف پیش از این در جلسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس حضور یافته بود اما اعلام شد که نمایندگان عضو این کمیسیون از توضیحات او قانع نشده اند. می پرسم نمایندگان از چه مساله ای در آن جلسه قانع نشدند و سوال از آقای ظریف در چه زمینه ای از تفاهم نامه است؟
احد بخشایشی توضیح می دهد: اصلا این نبود که قانع شدند یا نشدند. آقای ظریف آمدند ده بیست دقیقه صحبت کردند، نماینده ها هم نقطه نظرات شان را گفتند. از قبل هم قرار بود آقای ظریف سه شنبه بیاید در جلسه غیرعلنی مجلس و صحبت بکند. جلسه امروز ربطی به آن ندارد. در آن جلسه اکثر نمایندگانی که از گروه دلواپسان بودند نظرات شان را گفتند که آقای ظریف در روز سه شنبه پاسخ بدهد.
او با منطقی خواندن سوالات نمایندگان عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس می گوید: سوالات آنها هم خیلی غیرمنطقی نبود. این بود که شما نیمه پر لیوان را همیشه می بینید. شما خیلی کم نمایندگان و کمیسیون امنیت ملی مجلس را در جریان مذاکرات می گذارید. ما اکثر اطلاعات مان را از آن طرف به دست می آوریم. حرف نماینده ها بی ربط نبود. آقای ظریف هم پاسخ نداد، سوالات را جمع کرد که امروز سخنرانی اش را برمبنای این سوالات تنظیم کند اما من می دانم که امروز هم آقای ظریف سخنرانی و جملات کلی بیان می کند. الان آقای ظریف این ۱۰ سال نطنز، ۱۵ سال فردو و ۲۵ سال اراک را به ما نگفته بودند. آقای عراقچی هم فقط همان ۱۰ سال را گفته بودند. ما می گوییم جمهوری اسلامی، مردمسالاری دینی است، با صداقت به ما بگویید. اگر صداقت باعث می شود منافع ملی به خطر بیفتد نگویید ولی چطور شما هیچ چیزی را به ما نمی گویید. آن روز ما از تلویزیون متوجه شدیم وزیر چه می گوید، قبلا از طریق صحبت های غربی ها متوجه می شدیم، ما صحبت های خانم موگرینی و آقای اوباما را گوش می دادیم. همه این بحث ها هم که الان انجام می دهیم زمان جلیلی هم انجام می شد، بسته پیشنهادی همان زمان هم بود. مگر آقای جلیلی نگفت که ما حاضریم ۵ درصد اورانیوم را به ۳ کشور ترکیه، برزیل و ارژانتین بدهیم و ۲۰ درصد بگیریم اما آقای جلیلی وقتی می آمد تلویزیون به مردم اطلاعات نمیداد. نمیگفت و مردم در شب های انتخابات در برنامه های تلویزیونی وقتی آقای روحانی او را در کنج قرار داد متوجه شدند و گفت شما در مذاکرات چکار می کنید؟ مذاکره می کنید یا فلسفه می گویید یا مقاله می خوانید؟
بحث پروتکل الحاقی از دیگر مباحث مطروحه روزهای اخیر است. ایران پذیرفته که به صورت داوطلبانه این پروتکل را اجرا کند اما نمایندگان مجلس می گویند دولت برای اجرای این مساله نیازمند رای مجلس است و بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس هم اعلام کرده راه همواری برای تصویب این پروتکل در مجلس وحود ندارد. در همین زمینه سوال می کنم و احمد بخشایشی توضیح می دهد: مجلس نماینده مردم است همانطور که کنگره نماینده مردم امریکا است. یکی از سوالاتی که خود من از آقای ظریف پرسیدم این بود که چرا در بیانیه گفتید پروتکل الحاقی را داوطلبانه می پذیریم در حالی که باید از مجلس اجازه بگیرید ولو اینکه ما در مجلس رای می دهیم ولی دلیل نمی شود شما حق مجلس را زیر پا بگذارید. بله در مجلس حمایت می کنیم اما فتح الفتوح نمی دانیم برخلاف دولت که علاقه دارد پیروزی بزرگ بداند و دستاوردی در سیاست خارجی و تبعات اش لغو تحریم و …. مجلس دارد نگاه می کند. ما اعتماد نمی توانیم بکنیم اما امیدوارم این بار امریکا باعث شود اعتماد نمایندگان مردم ایران را به دست بیاورند.
او در پاسخ به این سوال که ایا دلواپسان خود را سخنگوی رهبری می دانند که به نقل از او در کمیسیون امنیت ملی مجلس سخن گفته اند و درنهایت منجر به درگیری لفظی شده است؟ آن هم در شرایطی که بنا براعلام علی مطهری، رهبری بر مذاکرات نظارت دقیق داشته. عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس می گوید: من فکر نمی کنم دلواپسان به عنوان سخنگوی رهبری صحبت کنند، مواضع رهبری شفاف است. وقتی صحبت می کند اصل اول حمایت از تیم مذاکره کننده، اصل دوم به مردم می گوید رصد کنید به دانشجوها می گوید رصد کنید. اصل سوم گاهی مصلحت ایجاب می کند رهبری نگاه کند جامعه چطور توجه می کند. مثلا رهبری می بیند اگر اجازه ندهد مذاکرات دنبال شود چون رهبری فرموده بودن با مذاکره موافق نیستم ولی به هر حال انجام شد و.. یعنی رهبری می خواهد نبض جامعه را در دست داشته باشد و به جامعه بفهماند اینطور نیست که فقط ما نخواهیم انجام دهیم. مذاکره انجام می دهیم امریکایی ها خدعه و نیرنگ به کار می برند. آقای ظریف هم از رهبری کد می آورد. شورای ائمه جمعه هم به نحوی تبریک گفتند در نماز جمعه این پیروزی را اما به این معنی نیست که از رهبری خرج کنند. رهبری می خواهد افکار عمومی را رصد کند. به خاطر برخی مصالح گاهی رهبری نمی تواند صحبتی بکند. اجازه دهید دیگران صحبت کنند نه از قول رهبری، فضا باز شود رهبری نظر می دهد.
او می افزاید: من فکر نمی کنم دلواپسان به عنوان سخنگوی رهبری عمل کنند اما در کمیسیون همانطور که اشاره کردید بله یک کدی را به نقل از رهبری آوردند و آقای ظریف آن مساله را تکذیب کردند. ۲ نفر از نمایندگان هم به طور مشخص یک مقداری با اقای کریمی قدوسی وارد چالش شدند که منطقی نبود و دفاع بد از آقای ظریف بود. هیچ کسی از رهبری مایه نمی گذارد و خود رهبری شاید چهارشنبه اعلام موضع کند. موضع رهبری هم معلوم است حمایت از تیم مذاکره کننده و حمایت از دستاوردها. ولی رهبری هم متوجه نقدها هستند و اجازه می دهند نقدها انجام شود. البته میزان مثبت اندیشی در جامعه بیشتر از نقدها است نقدها برای این است که در ۳ ماه آینده دست های مذاکره کننده ها را برتر نشان دهیم. بحث دیگری که در کمیسیون مطرح شد این بود که قشنگ می آیید می گویید بازرسی های دقیق و زیردوربین های مافوق و.. انجام بگیرد شما می دانید که این دوربین ها و بازرسی ها زیر نظر آژانس های اطلاعاتی است نه دانشمندان هسته ای ؟فردا بیایند دانشمندان ما را ترور کنند چه می کنید؟
