پرستوسپهری
به دنبال دیدار تعدادی از کارگردانان سینمای ایران با محمود احمدی نژاد و عدم حضور صاحب نام های سینمای ایران در این جلسه، ابوالحسن داوودی با انتشار نامه ای، از حضور در جلسه رئیس دولت نهم دفاع و تاکید کرد که “رئیس جمهور نشان داد آماده شنیدن است و قول های صریحی که برای مشکلات در زمان باقی مانده ریاست جمهوری شان دادند، و میزان اجرایی شدن این وعده ها در آینده نزدیک می تواند سند و دلیل خوبی باشد که اهل سینما بدانند و بفهمند تعالی سینما به عنوان یک ابزار اصلی فرهنگی در برنامه کاری این دولت قرار دارد یا نه؟”
روز 24 مهرماه خبری در خبرگزاری ها به نقل از پایگاه اطلاع رسانی هیأت اسلامی هنرمندان منتشر شد که از همان ابتدا توجه بسیاری از اهالی سینما را به خود جلب کرد: “کارگردانان سینمای ایران در دیداری با دکتر محمود احمدی‌نژاد دیدگاهها و نقطه‌نظرات خود درباره مسایل وضعیت سینمای ایران را بی‌واسطه با عالی‌ترین مقام اجرایی کشور در میان خواهند گذاشت.“
جواد شمقدری، مشاور رئیس جمهور در امور هنری این خبر رااعلام کرد و افزود: “عصر روز یکشنبه 28 مهرماه نشستی با حضور فیلمسازان شاخص و مولف سینمای ایران و فیلمسازان آثار ارزشمند و مورد توجه سال های اخیر، کارگردانان ژانرهای مختلف به عنوان نمایندگان گونه‌های مختلف سینمایی و سلیقه های متفاوت نیز حضور خواهند داشت تا مباحث و موضوعات از دیدگاههای مختلف با رئیس جمهور در میان گذاشته شود و فضایی کاملاً تخصصی بر جلسه حاکم باشد و تا دکتر احمدی‌نژاد ضمن آشنایی با دیدگاهها و نقط نظرات گوناگون بتوانند تصویر واضحی از وضعیت سینمای کشور بی واسطه و با کمک خود سینماگران به‌دست آورند.“
شمقدری با این توضیح که “در جلسه رئیس جمهور با عموم هنرمندان، بیشتر مباحث کلی مطرح می شوند که کمتر جنبه کاربردی دارند” اعلام کرد: چنین تشخیص داده شد که جلسات تخصصی‌تر باشند و به همین دلیل و با توجه به اهمیت سینما، در این مرحله کارگردانان سینما و فیلمسازان کشور با دکتر احمدی نژاد دیدار و گفت‌و‌گو خواهند داشت و اگر ارزیابی از این جلسه مثبت باشد در فرصت های آتی، تهیه کنندگان و دیگر حوزه های تخصصی هنری و سینمایی به دیدارهای ویژه با رئیس جمهور دعوت خواهند شد.
مشاور هنری محمود احمدی نژاد با این ابراز امیدواری که این دیدار در واقع یک جلسه تخصصی بررسی کمبودها و مشکلات سینمای ایران و رسیدن به راهکارهای عملی باشد، از کارگردانان سینما خواست پیشنهادات اجرایی خود را برای رفع معضلات سینما، با رئیس جمهور در میان بگذارند. وی البته این را هم اضافه کرد که: تا قبل از ریاست جمهوری دکتر احمدی نژاد دیدار اهالی سینما با روسای جمهور دوره های قبل فقط جنبه تشریفاتی داشت.
وی آنگاه اسامی کارگردانان دعوت شده برای دیدار با رئیس جمهور را چنین بر شمرد: مجید مجیدی، ابراهیم حاتمی‌کیا، مجتبی راعی، علیرضا رئیسیان، رخشان بنی‌اعتماد، داریوش مهرجویی، شهریار بحرانی، رسول صدرعاملی، مهدی فخیم‌زاده، حبیب کاوش، تهمینه میلانی، ناصر تقوائی، مسعود کیمیائی، عباس کیارستمی، منیژه حکمت، پوران درخشنده.
روز جلسه؛ مهمانان غایب
اما روز جلسه، مهمانان اصلی غایب بودند؛ از میان دعوت شدگان تنها مهدی فخیم‌زاده و شهریار بحرانی آمده بودند. بقیه که پیش از جلسه نام شان در میان دعوت شدگان جواد شمقدری نبود، عبارت بودند از: علیرضا داودنژاد، ابوالحسن داودی، مهدی صباغ زاده، مسعود ده‌نمکی، اصغر فرهادی، علیرضا امینی، انسیه شاه‌حسینی، مهدی فخیم‌زاده، شهریار بحرانی، حسینعلی لیالستانی، احمدرضا گرشاسبی، ضیاءالدین دری، جمال شورجه، فرج‌الله سلحشور، احمدرضا معتمدی، فریدون جیرانی و…
بیشترین وقت این جلسه به سخنرانی احمدی نژاد گذاشت. اوبا اشاره به “هماهنگی سینمای هالیوود با اهداف نظام آمریکایی” اظهارداشت: “آمریکا دنیای آرمانی خود را ترسیم کرد و بر اساس آن هدف، جهت کارهای خود را شکل داد و به موفقیت های مورد نظر خود دست یافت”.
وی ادامه داد: “گل کار هنرمندان ما تازه الان شروع شده، من به عنوان یک دیده بان امین به شما می گویم تنها اندیشه ای که می تواند همه وجود بشر را پر کند و نیازهای او را پاسخ دهد، اسلام است. الان دنیا این ها را از ما مطالبه می کند و کدام بیان تأثیرگذارتر از هنر و کدام زبان برنده تر از سینماست؟”
احمدی نژاد در ادامه سخنان طولانی خود عاقبت خطاب به حاضرین در جلسه گفت: “من از شما دو مطالبه دارم و می خواهم بنشینید و پاسخ این را در یک بسته به من ارائه دهید و بر اساس اینکه چه باید بشود؟ به کجا باید برویم؟ من از شما هنرمندان می خواهم بنشینید و جامعه آرمانی ما را تعریف کنید و مختصات آن را استخراج کنید و عرضه کنید. این یک کار هنرمندانه است. دوم آنکه راه حلی ارائه دهید که تمام ظرفیت سینمایی ما را بالفعل کند. رئیس جمهور می خواهد یک اقدام مؤثر برای سینما انجام دهد. چه کاری بکند تا سینما استحکام بیابد و فضا برای حرکت رو به جلو باز شود و سینما قوام بیابد؟”
احمدی نژاد در مقام پاسخ به اظهاراتی مبنی بر اینکه دوره شما ممکن است کوتاه باشد و نتوانید کاری بکنید، تأکید کرد: ”من به دنبال آن هستم برای سینما کار ویژه ای انجام دهم. امروز اگر به یک تصمیم خوب برسم همین امروز آن را عملیاتی و اجرایی می کنم، حتی اگر فردا دیگر من نباشم.”
از این جلسه که چهار ساعت و نیم طول کشید و وزیر ارشاد و معاونت سینمایی وی هم در آن غایب بودند، گزارش دقیقی منتشر نشد؛ به همین دلیل خبرگزاری ها ـ حتی خبرگزاری های رسمی دولتی ـ به گفت و گو با حاضرین پس از جلسه بسنده کردند.
مصاحبه شوندگان گفته اند در این جلسه سر فصل مسائلی که مطرح شدند عبارت بودند از: ضرورت آسیب‌شناسی سینمای سه دهه گذشته، توجه به مبانی نظری سینما، داشتن استراتژی و برنامه مدون، توجه به سینمای دفاع مقدس و سینمای کودک، امنیت شغلی سینماگران، توجه به آسیب‌های احتمالی دولتی شدن بخشی از سینما، لزوم تجهیز سینماگران به جدیدترین تکنولوژی، مقابله با ابتذال در بخشی از سینما و شفاف شدن ممیزی ها.
بحث این جلسه اما به بیرون کشیده شد؛ به ویژه آنکه نه فقط وزیر ارشاد و معاون سینمایی وی در جلسه حضور نداشتند، بلکه تعدادی از کارگردانان سرشناس که اسامی آنان به عنوان مدعوین این دیدار ذکر شده بود از جمله داریوش مهرجویی، رخشان بنی اعتماد، مجید مجیدی، ابراهیم حاتمی‌کیا، علیرضا رئیسیان، تهمینه میلانی، پوران درخشنده، احمد امینی، محمدرضا اصلانی و تعداد دیگری از کارگردانان دعوت شده هم غایب جلسه بودند. در همین ارتباط
ابوالحسن داوودی، از حاضران در جلسه با اشاره به عدم حضور تعداد زیادی از سینماگران در جلسه گفته است: “این جلسه را به حساب یک بحث کلی و کارشناسی نگذارند، چون گروه کارگردانان محدودی درجلسه حاضر بودند و گروه دیگری که تاثیر‌گذار هم هستند در این جلسه نبودند که من به دلیل آن صحه نمی‌گذارم.“
وی همچنین در همین ارتباط نامه ای نیز خطاب به سینماگران نوشته که در آن از جمله آمده است: “من به آقای احمدی نژاد رأی نداده ام. خود را هم فکر ایشان نمی دانم. اما به عنوان بالاترین مسئول اجرایی مملکت به ایشان احترام می گذارم. تا جلسه کارگردانان هیچ گاه نقش و اهمیت سینما این «هنر- صنعت» بی همتا و پویا و افتخارآمیز ملی را در ذهن رئیس دولت مان نفهمیدم. اما جلسه با کارگردانان با همه شائبه های سیاسی و تبلیغاتی که بعضی از دوستان فیلمساز بر آن داشتند، برای من فرصت مناسبی بود که این مواضع را اگر چه دیرهنگام، از زبان رئیس جمهور بشنوم. به نظرم بسیاری از دوستان منتقداشتباه کردند و به این جلسه نیامدند، بخصوص آنها که اهل صنف بودند و رفتار صنفی را با سلیقه سیاسی اشتباه گرفتند، چرا که جلسه با رئیس جمهور فرصت مناسبی بود برای ارائه مشکلات و کاربردها و غلط و درست سیاست های اجرایی دهه آن، چیزی که انتظار داریم رئیس جمهور کشورمان از این «بزرگ ترین سفیر فرهنگی جمهوری اسلامی ایران» بداند و ایشان ـ حداقل درآن جلسه ـ نشان داد که آماده شنیدن است و قول های صریحی که برای مشکلات در زمان باقی مانده ریاست جمهوری شان دادند، و میزان اجرایی شدن این وعده ها در آینده نزدیک می تواند سند و دلیل خوبی باشد که اهل سینما بدانند و بفهمند تعالی سینما به عنوان یک ابزار اصلی فرهنگی ( و شاید مهم ترین شان ) برای نشان دادن ارزش های انسانی و معنوی و تصویر مناسب از یک ملت و سرزمین، در برنامه کاری این دولت قرار دارد یا نه؟…“
علیرضا داوودنژاد، دیگر کارگردان حاضر در این جلسه هم مهم‌ترین ویژگی این جلسه را “حرف زدن درباره سانسور بدون خودسانسوری” بیان کرده؛ هر چند داوود رسولیان (رییس هیأت داوری حل اختلاف خانه سینما) تاکید کرده است که: “درجلسه کارگردانان با رئیس جمهور وعده خاصی داده نشد.“
به هر حال این جلسه که احمدرضا گرشاسبی برگزاری آن را “در شرایطی که فقط یک پنجم ریاست جمهوری آقای احمدی‌نژاد” باقی مانده “خیلی دیر” ارزیابی کرده، چند روزیست که نقل محافل سینمایی ست.