یکسال پس از تاکیدات رهبر جمهوری اسلامی بر لزوم افزایش جمعیت و تعریف و تمجیدچهره های جناح حاکم از این گفته ها، یکی از فرماندهان سابق سپاه پاسداران که هم اکنون تحت عنوان دبیر اول کمیسیون اجتماعی مجلس فعالیت می کند اعلام کرد که “هیچ یک از سیاست های شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره افزایش جمعیت که نیاز به قانون و یا اعتبار داشت تاکنون قانونی نشده است.”
سرهنگ پاسدار محمداسماعیل سعیدی در این ارتباط گفت: “هیچیک از سیاستهای شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره افزایش جمعیت که نیاز به قانون و یا اعتبار داشت تا کنون قانونی نشده و اعتبار جداگانه ای در لایحه بودجه سال 92 برای اجرایی شدن آنها در نظر گرفته نشده است.”
دبیر کنونی کمیسیون اجتماعی مجلس نهم با اشاره به تشکیل کمیته بررسی سیاست های افزایش جمعیت و کارگروه های مختلف در این باره در مجلس از سال ۹۱ تاکنون و البته تشکیل نشدن جلسات آنها افزود:“بزودی کارگروهها مجددا تشکیل جلسه داده و مواردی که به جمع بندی رسیده اند را اعلام می کنند.”
جانشین سابق سپاه عاشورای آذربایجان شرقی البته به طور ضمنی گفته های رهبر جمهوری اسلامی درباره دلایل کاهش جمعیت را رد و تاکید کرد:“عوامل مختلفی دست به دست هم داده و باعث کاهش جمعیت شده اند و این تصور که سیاستهای منعی در دوره ای خاص این شرایط را بوحود آورده اند درست نیست بلکه تورم، سیاسی کاریها، مباحث فرهنگی، شبکه های مختلف اجتماعی و فیلم های ماهواره ای، شرایط زندگی، حاشیه نشینی و… تمامی این موارد در کاهش جمعیت تاثیر داشته است.”
او همچنین با گفتن اینکه “ امیدواریم در دولت جدید شرایط و تعاملات خوبی فراهم شود و زمینه تدوین و اجرایی شدن سیاستهای افزاش جمعیت و قانونی شدن آنها هرچه سریعتر فراهم شود” اضافه کرد: “تنها مصوبه ای که اجرایی شد مصوبه مرخصی افزایش زایمان بود که البته این موصبه برای اجرا نیاز به قانون نداشت و هیات دولت آن را مصوب کرده است.”
البته وی هیچ اشاره ای به این موضوع نکرد که مصوبه دولت و مجلس درباره افزایش مرخصی زایمان از 6 به 9 ماه نیز از سوی شورای نگهبان به دلیل اینکه “به افزایش هزینه عمومی منجر شده و طریق تامین آن نیز معلوم نشده است” مغایر با قانون اساسی شناخته و رد شده است.
همراهی خامنه ای و احمدی نژاد، مخالفت روحانی و موسوی
۲۴ فروردین ماه ۱۳۸۹ محمود احمدی نژاد در یک برنامه زنده تلویزیونی ظاهر شد و گفت: “بنده با اینکه ۲ بچه کافی هست مخالفم و استدلال علمی نیز برای آن دارم و امروز شاهد هستیم که متوسط بچه در خانواده‌ها زیر ۲ نفر است و این سیاست غلطی است که غربی‌ها انتخاب کردند و الان نیز برای حفظ فرهنگ و هویت خود یارانه سنگینی پرداخت میکنند. از همین رو چرا ما باید این راه را برویم.”
او سپس با اعلام اینکه “کشور قابلیت داشتن ۱۵۰ میلیون نفر جمعیت را دارد” استدلال عملی خود را اینگنونه تشریح کرد : “برخی‌ها خیال میکنند ما روزی مردم را می‌دهیم در حالی که این بسیار اشتباه است و بنده تعجب می‌کنم که چرا علما در این خصوص سکوت کرده‌اند. هر چند ما نیز باید مدیریت کرده و نگذاریم بهداشت و آموزش از بین برود. این چه زندگی است که برای ما تعریف کردند، خود غربی‌ها مگر با سیاست کنترل جمعیت به سعادت رسیده‌اند که ما آن را دنبال کنیم.”
او در همین برنامه تلویزیونی با لبخند رو به دوربین نگاه کرد و به مخاطبان تلویزیون جمهوری اسلامی گفت: “برای تشویق هم طرح داریم. همه کودکانی که از اول فروردین سال جاری (۱۳۸۹) متولد شده‌اند دولت حساب سرمایه‌گذاری برای آنها باز می‌کند و سالانه مقداری به آن اضافه می‌کند، به شرط آن‌که خانواده‌ها هم در آن مشارکت داشته باشند. نمی‌شود از این حساب برداشت کرد ولی برای موارد اورژانس می‌شود از آن برداشت کرد. پیش‌بینی شده است که بعد از ۲۰ سال برای تحصیل، اشتغال، مسکن، ازدواج حداقل سرمایه‌ای در اختیار این جوان وجود داشته باشد.”
در تمام ماه های سال ۱۳۸۹ محمود احمدی نژاد در اظهارات گوناگون خود بر لزوم افزایش جمعیت کشور و برنامه های حمایتی دولت خانواده ها تاکید کرد؛ موضوعی که واکنش منتقدان را برانگیخت.
از جمله حسن روحانی، پیروز یازدهمین دور انتخابات ریاست جمهوری که تا چند روز دیگر محمود احمدی نژاد باید دولت جمهوری اسلامی را به او و همراهانش تحویل بدهد در این زمینه گفته بود: “با توجه به وضعیت کنونی جامعه و مساله بیکاری گمان نمی‌کنم تشویق جامعه به رشد جمعیت مفید باشد. اگر ما می‌توانستیم مساله بیکاری را به طور کامل در کشور حل کنیم آن وقت شاید میشد به مساله افزایش جمعیت فکر کرد ولی در حال حاضر این مساله اصلا به صلاح نیست.”
رییس وقت مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرده بود که “بعضی‌ها می‌گویند ایران استعداد بالایی دارد و از منابع زیادی برخوردار است این حرف درست است و ایران ما ایران غنی‌ای است اما نکته در اینجاست که ما با همین ایران غنی هم نتوانسته‌ایم مساله بیکاری را حل کنیم و همه مردم را به سر کار ببریم. هر وقت مشکل بیکاری حل شد و مردم دیگر احساس نکردند معضلی به نام بیکاری وجود دارد آن وقت می شود به مساله افزایش جمعیت فکر کرد و بررسی کرد که آیا میزان جمعیت کافی است یا کافی نیست.”
وی سپس تصمیم برای افزایش جمعیت کشور را مشروط به موافقت مجمع تشخیص مصلحت نظام، رهبر جمهوری اسلامی و البته تعیین سیاست های کلی نظام مشروط کرده و گفته بود: “با تمام تلاش‌های صورت گرفته برای کنترل نرخ جمعیت از اول انقلاب تا کنون یعنی در حدود ۳۰ سال گذشته تا به حال جمعیت کشور از دو برابر هم بیشتر شده است. مرحوم رجایی وقتی می‌خواست از جامعه ایران سخن بگوید می‌گفت جامعه ۳۵ میلیونی و حالا می‌بینیم که جمعیت ایران به حدود ۷۰ میلیون رسیده است. بنابر این اگر تلاش‌هایی در رابطه با کنترل جمعیت انجام نمی‌شد در حال حاضر جمعیت کشور قطعا خیلی بیشتر بود. بنابراین اولین قدم این است که مشکل بیکاری حل شود و بعد بر اساس سیاستهای کلی نظام می‌توان تصمیم گرفت که میزان جمعیت باید افزایش پیدا کند یا نه.”
میرحسین موسوی نخست وزیر سابق کشور نیز در واکنش به اظهارات پی درپی احمدی نژاد درباره افزایش جمعیت آن را تلاش برای “منحرف کردن اذهان مردم از مسایل اساسی ” دانست.
این رهبرجنبش سبز که هم اکنون نزدیک به سه سال است به همراه همسرش در بازداشت خانگی بسر می برد در این باره تاکید کرده بود: “شما اول نم نم ببارید و سپس غرش رعد و برق را داشته باشید. شما یک رشد معقول را برای رفاه و آموزش و بهداشت مردم داشته باشید و سپس تبلیغ افزایش نرخ جمعیت کشور را بکنید. امروز سیاست های بدون حساب و کتاب و خیال پردازی ها کشور را در مقابل تهدیدات خارجی قرار داده است. درست است که همه ی ملت ما آماده است در مقابل هر نوع تهدید بیگانه متحد بایستد، ولی در عین حال مسببان این شرایط در داخل را فراموش نخواهد کرد.”
با این وجود و برغم مخالفت کارشناسان، در تابستان ۱۳۹۱ آیت الله خامنه ای هم در این باره به اظهار نظر پرداخت و در مقام از حمایت از اظهارات احمدی نژاد بر آمد.
رهبرجمهوری اسلامی در دیدار با “کارگزاران و مسئولان نظام” گفت: “در اوائل دهه هفتاد اجرای این سیاست بنابر مصالحی، صحیح بود اما ادامه آن در سالهای بعد خطا بود. بررسی های علمی و کارشناسی نشان می دهد که اگر سیاست کنترل جمعیت ادامه پیدا کند، به تدریج دچار پیری و در نهایت کاهش جمعیت خواهیم شد، بنابراین مسئولان باید با جدیت در سیاست کنترل جمعیت تجدید نظر کنند و صاحبان رسانه و تریبون از جمله روحانیون در جهت فرهنگ سازی این موضوع اقدام کنند.”
وی سپس در مهرماه همین سال در سفر به استان خراسان دوباره اظهار کرد: “یکی از خطاهائی که خود ما کردیم - بنده خودم هم در این خطا سهیمم - این مسئله‌ی تحدید نسل از اواسط دهه‌ی ۷۰ به این طرف باید متوقف میشد. البته اوّلی که سیاست تحدید نسل اتخاذ شد، خوب بود، لازم بود، لیکن از اواسط دهه‌ی ۷۰ باید متوقف میشد. این را متوقف نکردیم؛ این اشتباه بود. عرض کردم؛ مسئولین کشور در این اشتباه سهیمند، خود بنده‌ی حقیر هم در این اشتباه سهیمم.”
او سپس اضافه کرد: “خانواده‌ها، جوانها باید تولید مثل را زیاد کنند؛ نسل را افزایش دهند. این محدود کردن فرزندان در خانه‌ها، به این شکلی که امروز هست، خطاست. این نسل جوانی که امروز ما داریم، اگر در ده سال آینده، بیست سال آینده و در دوره‌ها و مرحله‌های آینده‌ی این کشور بتوانیم آن را حفظ کنیم، همه‌ی مشکلات کشور را اینها حل میکنند.”
آیت الله خامنه ای چند روز بعد نیز در همین سفر در اظهاراتی دیگر گفت: “حد زاد و ولد در جامعه‌ی ما چیست؟ من اشاره کردم؛ یک تصمیمِ زمان‌دار و نیاز به زمان و مقطعی را انتخاب کردیم، گرفتیم، بعد زمانش یادمان رفت! مثلاً فرض کنید به شما بگویند آقا این شیر آب را یک ساعت باز کنید. بعد شما شیر را باز کنی و بروی! ماها رفتیم، غافل شدیم؛ ده سال، پانزده سال. بعد حالا به ما گزارش میدهند که آقا جامعه‌ی ما در آینده‌ی نه چندان دوری، جامعه‌ی پیر خواهد شد؛ این چهره‌ی جوانی که امروز جامعه‌ی ایرانی دارد، از او گرفته خواهد شد.”
اکنون اما به نظر می رسد با توجه به روی کار آمدن حسن روحانی و با توجه به سابقه مخالفت او با طرح افزایش جمعیت محمود احمدی نژاد و همچنین بحران تورم و بیکاری موجود در کشور که همچنان ادامه دارد، مقامات جمهوری اسلامی در برنامه های خود برای افزایش جمعیت تجدید نظر کنند.
