سه روز پس از آن که وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی از “عذرخواهی” دولت مصر به خاطر بازداشت یک دیپلمات جمهوری اسلامی در قاهره خبر داده بود، مقامات مصری این دیپلمات را از خاک کشورشان بیرون کردند تا اعتبار اظهارات حیدرمصلحی به چالش کشیده شود. همزمان دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی این چالش دیپلماتیک را یک “سوتفاهم حل شده” توصیف کرده اند.
خبرگزاری “منا” روز گذشته با انتشار خبری از اخراج یک دیپلمات جمهوری اسلامی از خاک مصر خبر داد. خبرگزاری رسمی این کشور اتهام این دیپلمات را “جاسوسی” عنوان کرده است.
پیش از آن منابع خبری از دستگیری یکی از دیپلمات های جمهوری اسلامی در پایتخت این کشور خبر داده بود. خبر گزاری منا به نقل از ماموران امنیتی مصری که قاسم حسینی را دستگیر کرده بودند، دلیل این بازداشت را “رفتارهایی” توصیف کرد که ناقض “پروتکل های دیپلماتیک” بوده است.
خبرها نشان می دهد دولت مصر، پس از آنکه مطلع می شود فرد بازداشت شده، دارای هویت “دیپلماتیک” است وی را آزاد کرد. چرا که بر اساس کنوانسیون بین المللی وین، دیپلمات های خارجی در کشورهای محل خدمت خود از مصونیت قضایی برخوردار هستند.
یک روز بعد وزیر اطلاعات ایران در اظهار نظری در این ارتباط گفت ماموران مصری دنبال “خودشان” بوده اند: “آنها به دنبال یکی از نیروهای خود بودند که به اشتباه یکی از دیپلمات های ایرانی را دستگیر و پس از دو ساعت رها کردند.“ وی ادعا کرد مقامات مصری با پی بردن به اشتباه خود از جمهوری اسلامی عذرخواهی کرده اند. پیش از آن وزارت خارجه مصر در بیانیه ای گفته بود قاسم حسینی به اتهام جمع آوری اطلاعات اقتصادی، سیاسی و نظامی و تلاش برای استخدام جاسوس در این کشور متهم شده است.
دیپلماتی که پول می پرداخت
خبرگزاری العربیه،به نقل از روزنامه “ الشرق الاوسط ” ادعا کرد دادستان مصر، دیپلمات جمهوری را به “با پرداخت پول” به گروه های سیاسی مصر متهم کرده است. بنا بر این گزارش دبیر سوم دفتر حفاظت از منافع جمهوری اسلامی در قاهره تلاش داشته است تا نظر آنها را به فعالیت به سود تهران جلب کند.
در همین گزارش به نقل از منابعی ناشناس آمده که قاسم حسینی، فعالیت اطلاعاتی اش را پس انقلاب 25 ژانویه و با بهره گیری از “خلا امنیتی” در مصر افزایش داده است. این دیپلمات به برخی گروه های سیاسی در مصر “پول” می داده است.
با همه این ها اخراج دیپلومات ایرانی از قاهره مانع از اظهار نظر وزیر خارجه ایران نشد که گفت ”این موضوع سوء تفاهمی بود که حل شد.” وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی توضیح بیشتری در این ارتباط نداد. تا یک روز قبل تهران و نمایندگی دیپلماتیک جمهوری اسلامی در مصر، از بازداشت قاسم حسینی ابراز بی اطلاعی کرده بودند.
انقلابیون مصری در تردد به تهران
روایت دیگر را روزنامه کیهان انتشار داد که اخراج دیپلمات مذکور را به ایالات متحده و “باند عمر سلیمان” نسبت داد: “وی به اشتباه دستگیر شده، و به مدت 2 ساعت در بازداشت به سر برده و سپس با عذرخواهی فراوان آزاد می شود. اما در همین حال فشار سفارت آمریکا با همکاری عوامل برجای مانده از سیستم دیکتاتوری مبارک بویژه باند عمر سلیمان باعث می شود که دولت موقت مصر به ناچار مجبور به اخراج وی از قاهره شود.”
عمر سلیمان رئیس پیشین سازمان اطلاعات مصر است که همزمان با اوج گیری خیزش مردم مصر علیه حسنی مبارک از سوی وی به سمت معاون اول رئیس جمهور منصوب شد. سلیمان اینک یکی از اعضای شورای نظامی مصر است که پس از سقوط دولت مبارک وظیفه انتقال قدرت از طریق انتخابات آزاد را عهده دار شده است.
کیهان منبع خبر یا تحلیل خود را گروه های مصری اعلام داشت که “ در قالب هیئت ها و گروه های مختلف دائما در حال تردد به ایران هستند” و از قول آن ها نوشت “مردم مصر به شدت نسبت به اعمال بقایای باند مبارک - سلیمان هشیار و حساس هستند.”
همزمان با ادعای اخیر کیهان، عزت الله ضرغامی در اجلاسی که عنوان “ نشست صمیمی با نخبگان، استادان و شخصیت‌های فرهنگی، اجتماعی، هنری و رسانه‌ای مصر” را برای آن برگزیده بود، کوشید تا انقلاب 25 ژانویه مصر را شبیه به انقلاب اسلامی 22 بهمن توصیف کند. وی گفت :” ملت مصر هم با الگوگیری از ملت بزرگوار و آزاده ایران و با استقلال و وحدت، دیکتاتور مصر که از حمایت بی دریغ آمریکا و رژیم صهیونیستی برخوردار بود برکنار کرد و به پیروزی تحسین برانگیزی رسید.”
گفتنی است چهار روز پیش از انتشار خبر بازداشت این دیپلمات قرار بود علی اکبر صالحی وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی در حاشیه اجلاس کشورهای غیر متعهد دیداری با نبیل العربی، وزیر امورخارجه مصر داشته باشد تا تلاش ها برای از سر گیری روابط سیاسی میان دو کشور را از سر گیرند.
در همین رابطه خبرگزاری مهر به نقل از یکی از کارکنان دیپلماتیک جمهوری اسلامی در مصر ادعا کرده “هدف” از مطرح کردن این قضیه، “متوقف ساختن” روند بهبود روابط میان مصر و ایران و بازگشت آن به حالت “عادی” است.
روزنامه الاهرام، نزدیک به دولت مصر، روز گذشته در تشریح دیگر اتهامات قاسم حسینی خاطرنشان کرد مصر تنها کشوری نیست که وی در آن به جمع آوری اطلاعات “سیاسی و نظامی” مشغول بوده و در برخی از کشورهای خلیج فارس نیز این کار را انجام می داده است. خبرگزاری رویترز نیز به نقل از یک مقام امنیتی مصر گفته است که قاسم حسینی همچنین به استخدام مامورانی برای انجام “ماموریت” در کشورهای حوزه خلیج فارس مشغول بوده است.
سه دهه تیرگی روابط
روابط تهران و قاهره از سال 1979 پس از آنکه انور سادات پیمان صلح میان مصر و اسرائیل را امضا کرد، تیره و همزمان با پناه دادن انور سادات به محمدرضا پهلوی در سال 1358 قطع شد. آیت الله خمینی در آن زمان از رئیس جمهور وقت مصر با عناوینی چون “حیوان” و “بیمار روانی” یاد کرده بود.
با این حال مقامات دولتی جمهوری در سال های اخیر اسلامی تلاش بسیار کردند تا زمینه را بهبود روابط میان تهران و قاهره فراهم آورند. پیش از وقوع انقلاب مصر در زمستان گدشته محمود احمدی نژاد علاقه زیادی برای برقراری رابطه دوستانه با دولت حسنی مبارک داشت.
پاییز سال 1384 اندک زمانی پس از روی کار آمدن محمود احمدی نژاد، وی با این قصد که به روابط تیره با دولت حسنی مبارک پایان دهد، منوچهر متکی وزیر امورخارجه وقت را به دیدار با مبارک فرستاد تا ضمن ابلاغ پیام احمدی نژاد به وی “زمینه‌های همکاری مشترک دو کشور در ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی” را مورد بررسی قرار دهد. در آن زمان رسانه ها از “تشکر” دولت جمهوری اسلامی نسبت به مواضع حسنی مبارک در خصوص برنامه اتمی جمهوری اسلامی هم خبر دادند.
سال 88 نیز همزمان با اعلام پیروزی بحث برانگیز محمود احمدی نژاد در انتخابات، خبرگزاری های فارس و ایرنا - وابسته به جناح راست - با خشنودی از ارسال پیام تبریک حسنی مبارک به احمدی نژاد خبر دادند؛ خبری که بلافاصله از سوی وزارت امورخارجه مصر تکذیب شد.
البته پس از دو ماه حسنی مبارک سرانجام به محمود احمدی نژاد تبریک گفت و موجبات خرسندی جناح راست در ایران را فراهم آورد. همان محافظه کارانی که پس از ناآرامی های مصر، با تغییر مواضع، رئیس جمهور مصر را به کنایه “نامبارک” می خوانند و از سرنگونی وی ابراز شادمانی می کنند.
گفتنی است تابستان سال گذشته حتی خبرهای تایید نشده ای مبنی بر تمایل محمود احمدی نژاد برای سفر به مصر هم منتشر شد. غلامحسین حداد عادل رئیس مجلس هفتم هم در سال 86 به مصر سفر کرد؛ همان طور که علی لاریجانی رئیس پارلمان هشتم در سال 87 به سفر مشابهی رفت.
به غیر از اینها وحیده دستجردی وزیر بهداشت و حمیدرضا بقایی معاون احمدی نژاد نیز تابستان سال جاری برای بهبود روابط میان تهران و قاهره به مصر رفته بودند.
گفتنی است خروج مبارک از قدرت، این امیدواری را بوجود آورد که تهران و قاهره سرانجام بتوانند به تفاهمی واقعی دست یابند. اما ناظران بین المللی می گویند ممکن است، فعالیت های جاسوسی حسینی در مصر این امیدها را کمرنگ سازد.
جمهوری اسلامی در ماه های اخیر توسط دیگر کشورهای عربی به جاسوسی متهم شده است. کویت چندی پیش از این از انهدام یک شبکه جاسوسی وابسته به سپاه در این کشور خبر داده و بحرین نیز اخباری مبنی بر بازداشت جاسوسان جمهوری اسلامی در منامه منتشر کرده است
