اظهارات اخیر محمود احمدی نژاد درباره ضرورت افزایش جمعیت ایران و اظهار تعجب وی از “سکوت روحانیت” در این موضوع، واکنش حوزه علمیه قم را برانگیخت تا آنجا که یک مرجع تقلید به وی یادآوری کرد رشد کیفی مسلمانان، از رشد کمّی و عددی آنها مهمتر است.
چندی پیش احمدی نژاد
احمدی نژاد چندی پیش در مصاحبه ای که از شبکه اول تلویزیون جمهوری اسلامی پخش شد گفته بود: “بنده شعار دو بچه کافی است را قبول ندارم، این مساله سیاست غلطی بود که غربی‌ها انتخاب کرده و امروز پشیمان هستند.” او تاکید کرد که برای حرف خود استدلال علمی دارد و از سکوت حوزویان در این‌باره متعجب است.
همین سخن، چالش احمدی نژاد و روحانیون حوزه را که در هفته های گذشته سر و صدای بسیاری به پا کرده بود، دوباره به رخ کشید.
در مهمترین واکنش، آیت الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید، که ریاست شورای عالی حوزه علمیه قم را نیز بر عهده دارد، با اشاره به اینکه افزایش نسل جزو واجبات نیست و مخالفت با آن نیز طبیعتا حرام نیست، گفت: “در صورتی که اهل خبره و کارشناسان متدیّن، مسأله کنترل و محدود ساختن موالید را یک ضرورت اجتماعی تشخیص دهند، شرعاً می توان به طور موقّت با آن موافقت کرد و یا در صورت لزوم به طور حساب شده از آن تبلیغ نمود”.
دفتر آیت الله مکارم شیرازی که این اظهارات را در قالب پاسخ به یک استفتا منتشر کرده است به نقل از این مرجع تقلید تصریح کرده که رشد کیفی مسلمین از رشد کمّی آنها مهمتر است.
همزمان با انتشار اظهارات آیت الله مکارم شیرازی، یکی از اعضای ارشد جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز در گفتگویی با ایلنا به صورتی صریح‌تر و مستقیم به حرفهای احمدی نژاد پاسخ داد و گفت: “وضعیت نامطلوب اقتصاد، آموزش و پروش و بهداشت چاره ای جز کنترل نسل نمی گذارد”.
حجة الاسلام غروی، رییس دولت را به کم حافظگی و افراط و تفریط متهم کرد و به انتقادات او از سکوت روحانیون در زمینه ازدیاد جمعیت اینگونه پاسخ گفت: “علما و مراجع سکوت نکرده اند و به طور شفاف نظراتشان را در این خصوص گفته اند که ظاهرا در حافظه آقای احمدی نژاد باقی نمانده است و گویا ایشان تبلیغ فرزندان زیاد را در هر شرایطی یک ارزش می دانند و در این مسئله هم راه تفریط و افراط را در پیش گرفته است.”
دکتر ابوالقاسم گرجی، فقیه و استاد برجسته فقه و حقوق دانشگاه تهران نیز موضوع ازدیاد جمعیت را تحت تاثیر عامل زمان و مکان دانست و “مقصود و هدف شارع از ازدیاد و تکثیر نسل” را “توسعه به معنای مصطلح” دانست که هر دو حالتِ کمّی وکیفی را شامل می شود.
او اقتضای تکثیر تعداد مسلمانان را به صدر اسلام مربوط دانست و توسعه جمعیت در جهان امروز را وابسته به مصالحی چون علم، صنعت، اقتصاد و غیره توصیف کرد.
واکنش در مجلس
سخنان احمدی نژاد در مجلس شورای اسلامی نیز بی واکنش نماند.مسعود پزشکیان، در گفتگویی با ارگان اقلیت مجلس، پارلمان نیوز، به تمسخر سخنان رییس دولت پرداخت و گفت: “دولت مشکلات افراد بیکار جامعه که درصد بالایی را تشکیل می‌دهند حل کند جمعیت صد میلیونی پیش کش.”
او که پیش از این وزیر بهداشت بوده است از مجلس خواست به فکر جلوگیری از این سیاست غلط باشد و تاکید کرد: “زمانی که ما در کشور، این میزان جوان بیکار و مشکلات آموزشی و بهداشتی داریم، چگونه می‌توان به جمعیت بیشتر فکر کرد.”
در ادامه این انتقادات یک عضو دیگر مجلس نیز با اشاره به کمبود منابع خدمات در مقابل جمعیت حال حاضر گفت: “کشور ما نیز در 2 دهه گذشته توانسته است رشد جمعیت را با توجه به امکانات فعلی موجودکنترل کند”.
انوشیروان محسنی ادامه داد: “در حال حاضر با کمبود امکانات تفریحی مواجه هستیم که به فراخور جمعیت، جمعیت 70 میلیونی موجود امکانات آموزشی، تفریحی و رفاهی نداریم به طوری که به راحتی می توان وضعیت استاندارد نبودن کتابخانه ها و کمبود مساجد را مشاهده کرد”.
در هفته‌ی گذشته نیز طرحی از سوی رییس دولت مطرح شد که در آن با ایجاد صندوقی به هر نوزاد سالانه یک میلیون تومان اختصاص پیدا کند. اما این نخستین بار نیست که احمدی نژاد، سخنانی از این دست می‌گوید. او در دوره‌ی اول ریاست دولت نیز در یک برنامه تلویزیونی گفته بود ایران ظرفیت جمعیت 150 میلیونی را دارد. سخنان او در آن زمان چنان که خود نیز بدان اشاره کرده بود مورد تمسخر قرار گرفت ولی این بار غیر از تمسخر با انتقاداتی جدی نیز روبرو شده است.
پیشینه‌ی این سیاست به دهه‌ی اول جمهوری اسلامی باز می‌گردد. در دوره جنگ هشت ساله، حکومت ایران به تشویق خانواده ها برای داشتن فرزند بیشتری پرداخت؛ اما این سیاست به دو برابر شدن جمعیت ایران و پدید آمدن مشکلات بسیاری در منابع و امکانات برای نسل جدید انجامید.
