خبر کاندیداتوری جمهوری اسلامی ایران برای عضویت در کمیسون مقام زن در حالی منتشر شده است که انتخابات این کمیسیون روز چهارشنبه ، یعنی فردا برگزار می شود و بر اساس گزارش خبرنگار “روز” کشور پاکستان که قرار بود کاندیدای منطقه برای عضویت در این کمیسیون باشد، به نفع ایران کنار کشیده و ایران جایگزین این کشور شده است.روز شنبه، سخنگوی وزارت خارجه ایران، خبر از انصراف این کشور ار کاندیداتوری در شورای حقوق بشر سازمان ملل داده و گفته بود که این تصمیم نتیجه تبادل نظر با بقیه کشورهای آسیایی عضو شورای حقوق بشر بوده و قرار شده ایران عضویت در کمیسیون بین المللی حقوق زنان را درخواست کند.با توجه به اینکه چنین نهادی در سازمان ملل وجود ندارد، برخی از این سخن این مقام ایرانی به عنوان یک بلوف برای پوشش شکست در جلب آرای کشورها برای عضویت در شورای حقوق بشر سازمان ملل یاد کردند اما روز گذشته معلوم شد ایران رسما کاندیدای عضویت در کمیسیون مقام زن شده است و منظور سخنگوی وزارت خارجه ایران از کمیسیون بین المللی حقوق زنان، همان کمیسیون مقام زن سازمان ملل بوده است.گزارش خبرنگار “روز” حاکیست از آسیا کشورهای ایران و تایلند، کاندیدای عضویت در این کمیسیون بودند اما زمانی که جمهوری اسلامی احساس کرد نخواهد توانست رای لازم را برای عضویت در آن کمیسیون مهم به دست آورد به تایلند پیشنهاد داد و در مقابل تایلند از عضویت در کمیسیون مقام زن که بیش تر کمیسیونی تشریفاتی است انصراف داد تا جمهوری اسلامی وارد شود، بدین ترتیب عضویت ایران در کمیسیون مقام زن ، قطعی به نظر می رسد. از سوی دیگر ایران به احتمال زیاد به عنوان نایب رئیس این کمیسیون برگزیده خواهد شد. چون بر اساس گزارشها اکنون این معاونت خالی است و انتخابات فردا نیز برای این کرسی است.
اما این مساله که فعالان حقوق بشر از آن به عنوان زد و بند سیاسی یاد می کنند واکنش های متفاوتی را ایجاد کرده است. “روز” در گفتگو با فعالان جنبش زنان ایران و هادی قائمی به بررسی جوانب مختلف این موضوع پرداخته است.
ترفند سیاسی
شیرین عبادی، برنده ایرانی جایزه صلح نوبل، عضویت ایران در کمیسیون مقام زن سازمان ملل را بسیار بی اهمیت می داند. او در گفتگو با “روز” با اشاره به کناره گیری ایران از کاندیداتوری در شورای حقوق بشر سازمان ملل می گوید: دولت ایران برای جلوگیری از یک شکست فاحش سیاسی ، درخواست خود را پس گرفت و از کشورهای آسیایی درخواست کرد که او را به عنوان کاندیدا برای کمیسیون مقام زن معرفی کنند و در حقیقت این موضوع یک شکست سنگین سیاسی برای دولت ایران بود و عضویت در کمیسیون مقام زن بسیار بی اهمیت استد
خانم عبادی توضیح میدهد که برخلاف شورای حقوق بشر سازمان ملل، کمیسیون مقام زن ، هیچ گونه امتیازی در قضاوت درباره عملکرد دیگر کشورها و در هیچ زمینه دیگری به دولت ایران نمی دهد و اعضا فقط وضعیت حقوق زن در کشورهای دیگر را رصد می کنند بدون اینکه حق قضاوت یا صدور قطعنامه و یا تهیه پیش نویس آیین نامه ای را داشته باشند.
به گفته خانم عبادی، کمیسیون مقام زن، یک کمیسیون فرعی است که فاقد هرگونه اختیارات اجرایی است و عضویت در این کمیسیون ، هیچ گونه مزیت و امتیازی به حساب نمی آید. در مقابل می تواند این حسن را داشته باشد ایران به الحاق به کنوانسیون رفع تبعیض از زنان ، ناگزیر شود.
وی با تاکید بر فاقد اختیارات بودن کمیسیون مقام زن می افزاید: دولت ایران در کشورهای اسیایی برای عضویت در این کمیسیون رقیبی ندارد و شانس خود را برای پوشاندن شکست فاحش خود در شورای حقوق بشر سازمان ملل امتحان میکند و در حقیقت اینکه اعلام کردند برای عضویت در این کمیسیون از آن شورا صرف نظر کرده اند یک ترفند سیاسی است و مصرف داخلی دارد.
هشدار به تلاشگران حقوق زنان
آسیه امینی، روزنامه نگار و فعال جنبش زنان اما از زاویه دیگری به این موضوع می نگرد. او از سه جنبه به بررسی موضوع عضویت ایران در کمیسیون مقام زن پرداخته و به “روز” می گوید: در جنبه اول، این مساله یک ایراد به ساختار کمیسیون مقام زن سازمان ملل است که در واقع مانند بسیاری از نهادهای بین الملل ، ایرادهای ساختاری جدی دارد. یعنی در اصل تنها مبنای پذیرش عضو در این کمیسیون ، سهمیه بندی منطقه ای است نه صلاحیت رفتاری و عملکردی اعضا. لذا از بین 54 عضوی که برای این کمیسیون پذیرفته می شود، یک صندلی خالی کافی است تا دولتی مثل دولت فعلی ایران که اساسا با موضوعی به نام برابری جنسیتی مخالف است و برای تثبیت این مخالفت از هیچ تلاشی فروگذاری نکرده، به عنوان یک عضو این کمیسیون ، آن هم در جایگاه معاونت رئیس دفتر کمیسیون پذیرفته شود. یعنی تنها کرسی خالی فعلی.
خانم امینی سپس سپس به تلاش دولت ایران در سالهای اخیر در سطح بین المللی برای توجیه سیاست های این کشور در قبال زنان اشاره کرده و توضیح میدهد: در سالهای اخیردولت ایران در بسیاری از کنفرانس های بین المللی که در حوزه زنان مطرح شده ، تلاش کرده است با فرستادن افرادیکه ، نماینده واقعی جامعه مدنی و زنان ایران نبوده و مدافعان سیاست های دولت هستند، سیاست گذاریهای دولت را در خصوص مسائل زنان توجیه کند. یکی از این توجیهات، توسل به فرهنگ بومی و ارزش های مذهبی برای پس زدن خواسته های برابری خواهانه زنان ایران بوده است که همواره نمایندگان دولت ایران و برخی سازمان های غیر دولتی مدافع دولت ایران تلاش کرده اند به اسم فرهنگ و سنت و مذهب ، نظام پدرسالارانه موجود در ساختارهای سیاسی و اجتماعی را خواسته مردم ایران جلوه دهند . لذا حضور دولت ایران به عنوان یک عضو در کمیسیون مقام زن ، این تهدید را برای زنان ایران و جهان خواهد داشت که یک فرصت بین المللی به جای این که مصروف دموکراسی و برابری جنسیتی شود برای خواسته های بنیادگرایانه دولت ایران هزینه شود.
این روزنامه نگار از عضویت ایران در کمیسیون مقام زن سازمان ملل به عنوان یک هشدار برای زنان یاد کرده و می افزاید: این مساله یک هشدار به سازمان های زنان و تلاش گران حقوق زن در سراسر دنیا است که اگر چه کمیسیون مقام زن دارای ضمانت اجرایی نیست اما نفوذ تفکر ضد برابری در مجامع بین المللی را جدی بگیرید.
تف سر بالا
پروین اردلان نیز از زاویه ای دیگر موضوع عضویت ایران در کمیسیون مقام زن را بررسی می کند. وی به “روز” می گوید: سیاست دولت ایران همیشه این بوده که نسبت به فعالیت هایش واکنش ایجاد کند و از طرف دیگر کار خودش را بکند.
وی با بیان اینکه همه دولت ها می توانند خود را برای عضویت در کمیسیون مقام زن کاندیدا کنند می گوید: تناقض در کاندیداتوری دولت ایران برای عضویت در این کمیسیون نیست بلکه تناقض در ساختار خود کمیسیون مقام زن است که از یک طرف، در خصوص برابری جنسیتی تلاش میکند اما از طرف دیگر برای این کمیسیون فرقی نمیکند که دولت های عضو به این مساله توجه می کنند یا نه.
به گفته خانم اردلان، عضویت ایران در کمیسیون مقام زن ناقض ساختار این کمیسیون و نشانگر این است که توجه به برابری جنسیتی ، چندان مساله استراتژیکی برای این کمیسیون نیست چون در غیر این صورت ، می توانستند گروههای غیر دولتی را نیز در این کمیسیون سهیم کنند.
خانم اردلان از این مساله به عنوان نوعی تف سر بالا برای کمیسیون مقام زن یاد کرده می گوید: این نشان میدهد که سازمان های بین المللی تا چه اندازه، سختار های نقض کننده دارند. اما در عین حال که اکنون میدانیم در این مدت کوتاه، اگر اعتراضاتی شکل بگیردف مانع از عضویت دولت ایران در این کمیسیون نخواهد شد اما این اعتراضات می تواند صدای زنان ایران را به عرصه جهانی برساند.
این فعال جنبش زنان سپس با تاکید بر اینکه ، عضویت دولت ایران در این کمیسیون چندان هم وحشتناک و دور از انتظار نیست و همیشه امکان آن وجود داشته و دارد می افزاید: دولت ایران می خواهد از این زاویه اعلام کند که در حوزه زنان فعال است اما در آن سو شکل های مختلف تبعیض جنسیتی است که در داخل ایران در حوزه های مختلف شاهد هستیم.
به گفته خانم اردلان عضویت دولت ایران در این کمیسیون، در نقد عملکرد ایران در جامعه جهانی در خصوص زنانوی می تواند پوئن مثبتی نیز برای فعالان زن باشد.
وی می گوید: به جای اینکه فقط واکنش نشان دهیم می تواینم از این قضیه به عنوان یک کنش به نفع زنان و فعالیت های برابری جنسیتی استفاده کنیم.
بنیادگرایی در سازمان ملل
محبوبه عباسقلی زاده از فعالان جنبش زنان اما این عضویت را نوعی توهین و بی احترامی به آرمان و خواسته های میلیون ها زن ایرانی و آسیایی داشنته و به روز می گوید: آرمان هایی درسند پکن متبلور شد که این کمیسیون ارش نظارت بر اجرای آن آرمان هاست. رژیم ایران در دولت احمدی نژاد تا جایی که توانسته با مفاد سند پکن مخالفت کرده و حاضر نشده هیچ نوع پاسخگویی به تعهدات خود در اجرای این سند باشد.
وی می افزاید: نگاهی به سخنرانی ها و موضع گیریهای مقامات دولت ایران نشان می دهد که آنها اساسا سازمان ملل و مکانیزم های جنسیتی آن را بر خلاف ایدئولوژی بنیادگرایی خودشان می دانند و حالا جای تعجب است که نمایندگان دولت ایران که واپسگرایانه ترین موضع گیری ها را علیه زنان دارد، در کمسیون مقام زن عضو می شود.
خانم عباسقلی زاده در عین حال توضیح می دهد که ایران از قاره آسیا در این کمسیون قصد عضویت دارد که متاسفانه از نظر سطح دمکراسی و برابری جنسیتی وضع وخیم تری نسبت به سایر قاره ها دارد از بین یازده سهمیه آسیایی این کمسیون تنها یک کرسی خالی است که برای تصاحب آن رقابت بین دو کشور تایلند و دولت ایران بود که بعد از انصراف اجباری دولت ایران از عضویت در شورای حقوق بشر به نفع تایلند، این صندلی به عنوان تنها گزینه در اختیارش قرار گرفت.
به گفته وی، متاسفانه نمایندگان کشورهایی که تا همین دیروز با فشار سیاسی خود باعث عقب نشینی دولت ایران از نامزدی شورای حقوق بشر شدند حالا در مقابل عضویت ایران در کمیسیون مقام زن سکوت اختیار کرده اند. این نشان می دهد که حتی موضوع مهمی مثل مسئله زنان برای نمایندگان سیاسی کشورها اهمیت کمتری مثلا از مسئله تحریم دارد . در حالی که هویت اصلی رژیم ها ینیادگرا بر اساس تبعیض جنسیتی ساخته می شود و کمیسیون مقام زن حاصل رنج جنبش جهانی زنان در چند دهه اخیر است و حضور جمهوری اسلامی در آن جا به معنای نهادینه کردن بنیادگرایی در سازوکارهای رسمی سازمان ملل است.
زد و بند سیاسی
هادی قائمی ، سخنگوی کمپین بین المللی حقوق بشراما معتقد است که دولت ایران لیاقت عضویت در کمیسیون مقام زن را ندارد و سیاست های این کشور در قبال برابری جنسیتی بسیار مخالف با اهداف این کمیسیون است.
به گفته او، ایران توانسته است با زد و بند های سیاسی در سطح منطقه، نامزد عضویت در این کمیسیون شود.
آقای قائمی می گوید: تلاش ایران برای عضویت در کمیسیون سازمان های غیر دولتی سازمان ملل و همچنین شورای حقوق بشر این سازمان با شکست مواجه شد و در حقیقت عضویت در کمیسیون مقام زن ، هیچ گونه پیروزی برای دیپلماسی دولت احمدی نژاد محسوب نمی شود.
وی توضیح میدهد که بنا بر اطلاعاتی که ما داریم پاکستان است در این زد و بند سیاسی نقشی اساسی داشته و کرسی خود را با ایران معامله کرده است.
به گفته آقای قائمی، این عضویت ، هیچ گونه امتیازی یه اسران نمی دهد هر چند که دولت ایران تلاش خواهد کرد سیاست ها و اهداف کمیسیون را تحت تاثیر قرار دهد اما سیاست های دولت ایرانچنان با سیاست های سازمان ملل د رتضاد است که مطمئنا در این در اقلیت خواهد بود و راه به جایی نخواهد برد.
وی تصریح می کند که دولت ایران این کرسی را بدون رای گیری تصاحب می کند درحالی که برای شورای حقوق بشر ، رای گیری در مجمع عمومی می بود و شکست بدی در انتظارشان بود.
ز نامزدی در کمیسیون مقام زن، باز هم انتخاب ایران، نزدیک به یقین خواهد بود