شکست دور جدید مذاکرات ایران و غرب

نویسنده
حسین محمدی

» تنها نکته مثبت وعده اشتون: با جلیلی تماس می گیرم

در حالی که یک نماینده مجلس خبر از آن داده بود که جمهوری اسلامی حاضر است برای نشان دادن حسین نیت غنی‌سازی را متوقف و سایت فردو را نیز به طور موقت تعطیل کند، رسانه‌های بین المللی از قول مقامات مطلع کشورهای غربی خبر از آن داده‌اند که مذاکره میان ایران و شش قدرت جهانی بر سر برنامه هسته‌ای ایران با شکست مواجه شد. اما روزنامه های تهران با نقل جمله ای از رییس هیات اروپا “با جلیلی تماس می گیرم” سعی کرده اند امیدواری برای توافق را زنده نگاه دارند.

پس از پایان دومین روز این گفت‌وگوها، کاترین اشتون، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت که دو طرف به توافق نرسیده‌اند. وی اضافه کرد که “در دو روز مذاکره بحث‌هایی سخت و طولانی داشتیم و روشن شد مواضعمان همچنان از هم فاصله دارد.” بنا به گفته اشتون تاریخی نیز برای ادامه این مذاکرات تعیین نشده است.

هم‌زمان سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در این زمینه گفت: “در این دور از مذاکرات بحث‌های محتوایی و مشروح درباره‌ی برنامه عملیاتی صورت گرفت و به ابهامات 1+5 درباره‌ی برنامه عملیاتی به تفصیل پاسخ داده شد. البته میان ایران و 1+5 فاصله‌هایی وجود دارد. جمهوری اسلامی ایران چنان‌چه بارها اعلام کرده است با تاکید بر حقوق مشروع خود از جمله حق غنی‌سازی از گفت‌وگو برای همکاری استقبال می‌کند. دو محور اساسی در این‌جا مطرح است؛ اول شناسایی حق غنی‌سازی و دوم خاتمه دادن به رفتارهایی که نشانه دشمنی با ملت ایران است. بر مبنای دو محور، برنامه‌ی عملیاتی در مسیر سازنده به 1+5 ارایه شد. نمایندگان 1+5 خواهان ارزیابی‌های بیش‌تر برنامه‌ی عملیاتی بوده و می‌خواستند نتایج گفت‌وگوها را به پایتخت‌های خود منتقل کنند. درباره‌ی چگونگی این گفت‌وگوها خانم اشتون پس از گفت‌وگو با شش وزیر خارجه 1+5، تماس تلفنی با بنده خواهد داشت. مذاکرات خوبی انجام شد. اکنون 1+5 باید اراده و صداقت خود را برای برداشتن گام‌های اعتمادسازی متناسب نشان دهد. قرار شد دیپلمات‌های 1+5 با مسوولان سیاسی خود در پایتخت‌های‌شان مذاکره کنند و پس از آن خانم اشتون نتیجه را به من اطلاع دهد”.

این سخنان پس از آن بیان شده که پیش از این نمایندگان جمهوری اسلامی خبر از آن داده بودند که ایران پیشنهادی قابل توجه به 1+5 برای مذاکرات داده است. مساله‌ای که البته با تکذیب دیپلمات‌های غربی روبه‌رو شد.

طرح خود را در پاسخ به پیشنهاد گروه ۱+۵ مبنی بر کاهش تحریم‌ها ارائه کرده است، اما نماینده روسیه در مذاکرات گفته بود که این طرح بیش از آن که حاوی پاسخ‌های ایران به ابهامات موجود در رابطه با برنامه اتمی‌اش باشد، به پرسش‌های بیشتری دامن زده است. به گفته سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، بسته پیشنهادی ایران نیاز به رفع ابهام دارد و در عین حال مسکو “مخالفت‌های قابل ملاحظه‌ای با آن دارد”.

این دومین دور مذاکرات ایران و کشورهای ۱+۵ در شهر آلماتی قزاقستان بود. طرفین اوایل اسفند گذشته نیز در این شهر دیدار کردند. در اجلاس قبلی آلماتی، اعضای گروه ۱+۵ تلاش کردند ایران را به توقف تولید و ذخیره اورانیوم ۲۰ درصدی متقاعد کنند. آنها همچنین از ایران خواستند تاسیسات غنی سازی فردو در نزدیکی قم را تعطیل کند. قدرت‌های جهانی در ازای آن پیشنهاد کردند که از میزان تحریم های اقتصادی اعمال شده علیه ایران بکاهند.

در این دور از گفت‌وگوها پیشنهاد ایران با محوریت تعلیق غنی سازی 20 درصد در ایران و انجام آن در روسیه و سپس ارسال پودر اورانیوم غنی شده به ایران برای تبدیل به میله سوخت، با استقبال طرف مقابل همراه نشد.

از تابستان ۱۳۸۷ تاکنون، هشت دور مذاکره بین ایران و کشورهای گروه ۱+۵ شامل ۵ کشور صاحب حق وتو در شورای امنیت (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و انگلیس) به اضافه آلمان برگزار شده است. کشورهای غربی همواره ایران را به تلاش برای دستیابی به سلاح هسته ای متهم کرده اند، اما مقامات ایرانی بر صلح آمیز بودن این برنامه ها تاکید دارند. حاصل این تقابل تاکنون انتقال پرونده ایران به شورای امنیت و تحریم های متعد علیه کشورمان بوبده است. تحریم هایی که ایران، رفع آنها را به همراه حفظ حق غنی سازی در مذاکرات دنبال می کند.