وجه مشترک زنان و دانشجویان: هزینه دادن

نویسنده

po_memarian_01.jpg

‎ ‎

امید معماریان ‎ ‎

info

نسیم‎ ‎سربندی‎ ‎هم‎ ‎در‎ ‎حوزه‎ ‎زنان‎ ‎وهم‎ ‎‏ در حوزه‎ ‎دانشجویی‎ ‎مشارکتی‎ ‎فعال دارد. وی در گفت‎ ‎وگویی‎ ‎تفصیلی‎ ‎با‎ ‎روز‎ ‎مشکلات‎ ‎فعالیت‎ ‎در‎ ‎هر یک از این دو حوزه‎ ‎را‎ ‎برمی‎ ‎شمرد. این‎ ‎گفت‎ ‎وگو‎ ‎را‎ ‎می‎ ‎خوانید.‏

‎ ‎‎ ‎

nasimsarbandi731.jpg

‎ ‎شما‎ ‎از‎ ‎جمله‎ ‎زنان‎ ‎جوان‎ ‎فعال‎ ‎در‎ ‎جنبش‎ ‎زنان‎ ‎و‎ ‎جنبش‎ ‎دانشجویی‎ ‎هستید. با‎ ‎توجه‎ ‎به‎ ‎مشاهدات‎ ‎و‎ ‎تجربه‎ ‎کار‎ ‎مشترک‎ ‎در‎ ‎دو‎ ‎حوزه‎ ‎چه‎ ‎تفاوت‎ ‎های‎ ‎عمده‎ ‎ای‎ ‎بین‎ ‎نسل‎ ‎بیست‎-‎سی‎ ‎ساله‎ ‎ها‎ ‎و‎ ‎میانسالان‎ ‎جنبش‎ ‎زنان‎ ‎وجود‎ ‎دارد؟‎ ‎درنوع‎ ‎مطالبات، روش‎ ‎های‎ ‎پیگیری‎ ‎این‎ ‎مطالبات، استمرار‎ ‎وتداوم‎ ‎و‎ ‎همچنین‎ ‎روحیه؟‎ ‬ ‎

نیروهای‎ ‎جوان‎ ‎و‎ ‎جدید‎ ‎جنبش‎ ‎زنان‎ ‎علیرغم‎ ‎این‎ ‎که‎ ‎با‎ ‎فردیت‎ ‎گرایی‎ ‎دنیای‎ ‎مدرن‎ ‎درگیرند‎ ‎نوعی‎ ‎حس‎ ‎وظیفه‎ ‎اجتماعی‎ ‎برای‎ ‎عمل‎ ‎جمعی‎ ‎را‎ ‎نیز‎ ‎دارند. این‎ ‎نسل‎ ‎در‎ ‎دنیای‎ ‎دوگانه‎ ‎ای‎ ‎بزرگ‎ ‎شده‎ ‎اما‎ ‎در گیر‎ ‎و‎ ‎دار‎ ‎تناقض‎ ‎ها‎ ‎نمی‎ ‎افتد‎ ‎و‎ ‎آن‎ ‎ها‎ ‎را‎ ‎مانعی‎ ‎برای‎ ‎فعالیتش‎ ‎نمی‎ ‎یابد. ولی به‎ ‎همان‎ ‎میزان‎ ‎که‎ ‎نسل‎ ‎جدید‎ ‎با‎ ‎انرژی‎ ‎و‎ ‎پرتوان‎ ‎و‎ ‎خلاق‎ ‎است، ‏صبر‎ ‎و‎ ‎تحمل‎ ‎آن‎ ‎برای‎ ‎رسیدن‎ ‎به‎ ‎اهداف‎ ‎نیز‎ ‎پایین‎ ‎است‎ ‎و‎ ‎البته‎ ‎این‎ ‎ناشی‎ ‎از‎ ‎سرعت‎ ‎دنیای‎ ‎مدرن‎ ‎است. آن‎ ‎ها‎ ‎چندان‎ ‎قائل‎ ‎به‎ ‎قالب‎ ‎ها‎ ‎و‎ ‎تقسیم‎ ‎بندی‎ ‎های‎ ‎ایدئولوژیک‎ ‎نیستند‎ ‎و‎ ‎مانند‎ ‎اکثر‎ ‎نیروهای‎ ‎فعال‎ ‎در‎ ‎گذشته‎ ‎که‎ ‎قائل‎ ‎به‎ ‎مزربندی‎ ‎بودند، در‎ ‎فعالیت‎ ‎ها‎ ‎مرزبندی‎ ‎های‎ ‎خشک‎ ‎ایدئولوژیک‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎نظر‎ ‎نمی‎ ‎گیرند. نسل‎ ‎جدید‎ ‎فردگرایی، آزادی‎ ‎و‎ ‎برابری‎ ‎حقوق‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎زندگی‎ ‎روزمره‎ ‎و‎ ‎روابطش‎ ‎تجربه‎ ‎می‎ ‎کند. باورهای‎ ‎فمینیست‎ ‎های‎ ‎جوان‎ ‎حتی‎ ‎در‎ ‎خصوص‎ ‎مناسبات‎ ‎جنسیتی‎ ‎بیشتر‎ ‎به‎ ‎برابری‎ ‎نزدیک‎ ‎است. آنها‎ ‎توهین‎ ‎شخصیتی‎ ‎از‎ ‎طریق‎ ‎تذکرات‎ ‎و‎ ‎برخوردهای‎ ‎پوششی‎ ‎را‎ ‎کمتر‎ ‎از‎ ‎نسل‎ ‎قبل‎ ‎می‎ ‎پذیرند. گرچه‎ ‎بر‎ ‎مطالبات‎ ‎نسل‎ ‎قدیم‎ ‎همچون‎ ‎تغییر‎ ‎قوانین‎ ‎اصرار‎ ‎می‎ ‎ورزند‎ ‎اما‎ ‎در‎ ‎این‎ ‎راه‎ ‎بی‎ ‎پرواتر‎ ‎و‎ ‎پویاتر‎ ‎از‎ ‎گذشتگان‎ ‎عمل‎ ‎می‎ ‎کنند. ‏‎ ‎‎ ‎

‎ ‎‎ ‎به‎ ‎نظرت‎ ‎چه‎ ‎اقداماتی‎ ‎طی‎ ‎دوسال‎ ‎گذشته‎ ‎توسط‎ ‎جنبش‎ ‎زنان‎ ‎انجام‎ ‎شده‎ ‎که‎ ‎راهی‎ ‎به‎ ‎جز‎ ‎انجامش‎ ‎نبوده؟‎ ‎آیا‎ ‎اگر‎ ‎دو‎ ‎سه‎ ‎سال‎ ‎به‎ ‎عقب‎ ‎برگردید‎ ‎چیزی‎ ‎وجود‎ ‎دارد‎ ‎که‎ ‎به‎ ‎صورت‎ ‎دیگری‎ ‎انجام‎ ‎داد؟‎‬ ‎

با‎ ‎توجه‎ ‎به‎ ‎هزینه‎ ‎هایی‎ ‎که‎ ‎بر‎ ‎جنبش‎ ‎زنان‎ ‎تحمیل‎ ‎می‎ ‎شود، رفتار‎ ‎واکنشی‎ ‎نسبت‎ ‎به‎ ‎این‎ ‎برخوردها‎ ‎را‎ ‎نمی‎ ‎توان‎ ‎انتظار‎ ‎نداشت. از‎ ‎سویی‎ ‎دیگر‎ ‎نباید‎ ‎از‎ ‎کنش‎ ‎هم‎ ‎غافل‎ ‎شد. ورود‎ ‎زنان‎ ‎به‎ ‎خیابان‎ ‎ها‎ ‎برای‎ ‎عمومی‎ ‎کردن‎ ‎مطالبات‎ ‎کنشی‎ ‎بود‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎رهگذر‎ ‎آن‎ ‎گروه‎ ‎های‎ ‎متنوعی‎ ‎از‎ ‎زنان‎ ‎جذب‎ ‎جنبش‎ ‎زنان‎ ‎شدند. حتی‎ ‎کمپین‎ ‎یک‎ ‎میلیون‎ ‎امضا‎ ‎کنشی‎ ‎بود‎ ‎که‎ ‎نیروهای‎ ‎بسیاری‎ ‎را‎ ‎حول‎ ‎درخواست‎ ‎برای‎ ‎تغییر‎ ‎قوانین‎ ‎تبعیض‎ ‎آمیز‎ ‎گرد‎ ‎آورد. این‎ ‎کنش‎ ‎ها‎ ‎لازمه‎ ‎یک‎ ‎حرکت‎ ‎رو‎ ‎به‎ ‎جلو‎ ‎است‎ ‎و‎ ‎هرچه‎ ‎حرکت‎ ‎ها‎ ‎فراگیر‎ ‎و‎ ‎عمیق‎ ‎تر‎ ‎می‎ ‎شود‎ ‎هزینه‎ ‎ها‎ ‎نیز‎ ‎افزایش‎ ‎می‎ ‎یابد. ‏‎ ‎‎ ‎

اگر‎ ‎گروه‎ ‎های‎ ‎زنان‎ ‎دو‎ ‎سال‎ ‎پیش‎ ‎تلاش‎ ‎پویاتر‎ ‎و‎ ‎بیشتری‎ ‎برای‎ ‎جلوگیری‎ ‎از‎ ‎سهمیه‎ ‎بندی‎ ‎جنسیتی‎ ‎در‎ ‎دانشگاه‎ ‎ها‎ ‎انجام‎ ‎می‎ ‎دادند‎ ‎و‎ ‎تهدیدهای‎ ‎ناشی‎ ‎از‎ ‎روی‎ ‎کار‎ ‎آمدن‎ ‎دولت‎ ‎جدید‎ ‎در‎ ‎مدارس‎ ‎و‎ ‎دانشگاه‎ ‎ها (مثل‎ ‎تفکیک‎ ‎جنسیتی‎ ‎در‎ ‎دانشگاه‎ ‎ها‎ ‎و‎ ‎طرح‎ ‎تغییر‎ ‎کتب‎ ‎درسی‎ ‎در‎ ‎مقاطع‎ ‎تحصیلی) را‎ ‎پیش‎ ‎بینی‎ ‎می‎ ‎کردند، شاید‎ ‎امروز‎ ‎شاهد‎ ‎اعتراضات‎ ‎گسترده‎ ‎تری‎ ‎نسبت‎ ‎به‎ ‎اجرای‎ ‎این‎ ‎دیدگاه‎ ‎های‎ ‎واپس‎ ‎گرایانه‎ ‎می‎ ‎بودیم. ‏‎ ‎‎ ‎

‎‫ ‎برای‎ ‎کسی‎ ‎که‎ ‎دو‎ ‎حوزه‎ ‎مختلف‎ ‎فعالیت‎ ‎های‎ ‎اجتماعی‎ ‎را‎ ‎تجربه‎ ‎می‎ ‎کند،‎ ‎چه‎ ‎تفاوت‎ ‎ها‎ ‎واشتراکاتی‎ ‎درمیان‎ ‎جنبش‎ ‎زنان‎ ‎و‎ ‎حرکت‎ ‎های‎ ‎دانشجویی‎ ‎می‎ ‎بینید؟‎‬ ‎


بین‎ ‎این‎ ‎دو‎ ‎تفاوت‎ ‎های‎ ‎عمده‎ ‎ای‎ ‎وجود‎ ‎دارد. نسل‎ ‎جدید‎ ‎جنبش‎ ‎زنان‎ ‎اکثرا‎ ‎دانشجو‎ ‎هستند‎ ‎اما‎ ‎وقتی‎ ‎وارد‎ ‎فضای‎ ‎حرکت‎ ‎های‎ ‎زنان‎ ‎می‎ ‎شوند‎ ‎با‎ ‎نوع‎ ‎فعالیت‎ ‎و‎ ‎اهداف‎ ‎متفاوتی‎ ‎مواجه‎ ‎می‎ ‎شوند. البته‎ ‎تا‎ ‎پیش‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎تصور‎ ‎می‎ ‎کردم‎ ‎که‎ ‎ساختار‎ ‎فعالیت‎ ‎های‎ ‎زنان‎ ‎متفاوت‎ ‎و‎ ‎دموکراتیک‎ ‎تر‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎متوجه‎ ‎شدم‎ ‎تنها‎ ‎در‎ ‎بعضی‎ ‎از‎ ‎بخش‎ ‎ها‎ ‎بدین‎ ‎صوررت‎ ‎است‎ ‎اما‎ ‎به‎ ‎نسبت، از‎ ‎ساختار‎ ‎فعالیت‎ ‎دانشجویی‎ ‎بهتر‎ ‎است. به‎ ‎راحتی‎ ‎می‎ ‎گویم‎ ‎در‎ ‎جنبش‎ ‎دانشجویی‎ ‎برای‎ ‎فعال‎ ‎شدن‎ ‎باید‎ ‎پوست‎ ‎کلفتی‎ ‎داشته‎ ‎باشی‎ ‎و‎ ‎با‎ ‎سر‎ ‎وگردنی‎ ‎از‎ ‎همه‎ ‎بلندتر(به‎ ‎لحاظ‎ ‎توانایی، استعداد، تجربه‎ ‎و‎ ‎اعتماد‎ ‎به‎ ‎نفس) ‏‎ ‎وارد‎ ‎حرکت‎ ‎های‎ ‎دانشجویی‎ ‎شوی. ساختار‎ ‎مردسالارانه‎ ‎سد‎ ‎راهبرخی ‏‎ ‎کسانی‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎می‎ ‎خواهند‎ ‎در‎ ‎دانشگاه‎ ‎فعالیت‎ ‎کنند. حرکت‎ ‎های‎ ‎دانشجویی‎ ‎مقطعی‎ ‎و‎ ‎واکنشی‎ ‎است. البته‎ ‎این‎ ‎موضوع‎ ‎به‎ ‎دلیل‎ ‎برخوردهای‎ ‎سه‎ ‎یا‎ ‎چهار‎ ‎سال‎ ‎اخیر‎ ‎با‎ ‎دانشجویان‎ ‎نیز‎ ‎است. تنوعات‎ ‎کوچکی‎ ‎دیده‎ ‎می‎ ‎شود‎ ‎اما‎ ‎شاید‎ ‎کافی‎ ‎نباشد. ‏‎ ‎‎ ‎

در‎ ‎جنبش‎ ‎دانشجویی‎ ‎بیشتر‎ ‎مردان‎ ‎فعالیت‎ ‎می‎ ‎کنند‎ ‎و‎ ‎هنوز‎ ‎هم‎ ‎با‎ ‎محدودیت‎ ‎هایی‎ ‎زنان‎ ‎را‎ ‎می‎ ‎پذیرند. از‎ ‎طرفی‎ ‎تحدید‎ ‎آزادی‎ ‎بیان، اندیشه‎ ‎و‎ ‎آزادی‎ ‎های‎ ‎فردی‎ ‎مسئله‎ ‎ای‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎هر‎ ‎دو‎ ‎جنبش‎ ‎وجود‎ ‎دارد.‏‎ ‎گرچه‎ ‎به‎ ‎نظر‎ ‎می‎ ‎رسد‎ ‎در‎ ‎درونی‎ ‎کردن‎ ‎این‎ ‎نقاط‎ ‎اشتراک‎ ‎هر‎ ‎دو‎ ‎ضعیف‎ ‎عمل‎ ‎کرده‎ ‎اند‎ ‎و‎ ‎پیوندهای‎ ‎سستی‎ ‎برقرار‎ ‎شده‎ ‎است. کمیته‎ ‎های‎ ‎زنان‎ ‎انجمن‎ ‎ها‎ ‎و‎ ‎فعالیت‎ ‎های‎ ‎دیگر‎ ‎گروه‎ ‎ها‎ ‎در‎ ‎دانشگاه‎ ‎ها، تحت‎ ‎نام‎ ‎فعالیت‎ ‎های‎ ‎زنان، تا‎ ‎حدودی‎ ‎کم‎ ‎رونق‎ ‎هستند‎ ‎و‎ ‎حتی‎ ‎در‎ ‎بسیاری‎ ‎از‎ ‎تشکل‎ ‎ها‎ ‎مردان، زنان‎ ‎را‎ ‎به‎ ‎عنوان‎ ‎گروهی‎ ‎که‎ ‎صرفا‎ ‎باید‎ ‎برای‎ ‎کسب‎ ‎حقوق‎ ‎خود‎ ‎تلاش‎ ‎کنند‎ ‎می‎ ‎پذیرند‎ ‎و‎ ‎اگر‎ ‎دختری‎ ‎وارد‎ ‎حوزه‎ ‎فعالیت‎ ‎های‎ ‎صنفی، سیاسی‎ ‎شود‎ ‎از‎ ‎وی‎ ‎انتظار‎ ‎دارند‎ ‎هنجارهای‎ ‎گروه‎ ‎های‎ ‎مردسالار‎ ‎را‎ ‎رعایت‎ ‎کند. ‏‎ ‎‎ ‎

فکر‎ ‎می‎ ‎کنم‎ ‎جنبش‎ ‎دانشجویی‎ ‎و‎ ‎زنان‎ ‎در‎ ‎حال‎ ‎حاضر‎ ‎در‎ ‎میزان‎ ‎هزینه‎ ‎هایی‎ ‎که‎ ‎می‎ ‎دهند‎ ‎و‎ ‎فشارهایی‎ ‎که‎ ‎متحمل‎ ‎می‎ ‎شوند، اشتراک‎ ‎دارند. گرچه‎ ‎اعتقاد‎ ‎دارم‎ ‎بهتر‎ ‎است‎ ‎دانشجویان‎ ‎مناسبات‎ ‎جنسیتی‎ ‎و‎ ‎روش‎ ‎های‎ ‎نوین‎ ‎فعالیت‎ ‎موجود‎ ‎در‎ ‎گروه‎ ‎های‎ ‎زنان‎ ‎را‎ ‎الگوی‎ ‎خود‎ ‎قرار‎ ‎دهند‎ ‎و‎ ‎در‎ ‎مسائل‎ ‎سیاسی‎ ‎و‎ ‎صنفی‎ ‎فراجنسیتی‎ ‎بیندیشند. شاید‎ ‎بهتر‎ ‎باشد‎ ‎هر‎ ‎دو‎ ‎گروه‎ ‎بر‎ ‎روی‎ ‎فعالیت‎ ‎های‎ ‎مشترک‎ ‎بیشتر‎ ‎کار‎ ‎کنند‎ ‎و‎ ‎پیوندشان‎ ‎را‎ ‎محکم‎ ‎تر‎ ‎سازند‎ ‎گرچه‎ ‎عرصه‎ ‎فعالیت‎ ‎دانشجویی‎ ‎مقطعی‎ ‎و‎ ‎گذرا‎ ‎است‎ ‎و‎ ‎جنبش‎ ‎زنان‎ ‎بدین‎ ‎گونه‎ ‎نیست‎ ‎و‎ ‎این‎ ‎خود‎ ‎مشکلاتی‎ ‎ایجاد‎ ‎می‎ ‎کند. سر‎ ‎دادن‎ ‎شعار‎ ‎دموکراسی‎ ‎خواهی‎ ‎و‎ ‎التزام‎ ‎به‎ ‎حقوق‎ ‎بشر‎ ‎کار‎ ‎آسانی‎ ‎است‎ ‎اما‎ ‎تحقق‎ ‎آن‎ ‎بسیار‎ ‎سخت‎ ‎است‎ ‎و‎ ‎زمینه‎ ‎فعالیت‎ ‎مشترک‎ ‎میدانی‎ ‎برای‎ ‎آزمون‎ ‎تجربه‎ ‎ی‎ ‎دموکراسی‎ ‎خواهی‎ ‎است. ‏‎ ‎‎ ‎

‎ ‎تغییرات‎ ‎دولت‎ ‎چقدر‎ ‎در‎ ‎فعالیت‎ ‎های‎ ‎خرد‎ ‎درسطح‎ ‎دانشگاه‎ ‎ها‎ ‎تاثیر‎ ‎می‎ ‎گذارد؟‎ ‎مثلا‎ ‎یک‎ ‎دولت‎ ‎اصلاح‎ ‎طلب‎ ‎خاتمی‎ ‎با‎ ‎یک‎ ‎دولت‎ ‎اصول‎ ‎گرای‎ ‎احمدی‎ ‎نژادی‎ ‎چطور‎ ‎می‎ ‎توانند‎ ‎روی‎ ‎کار‎ ‎شما‎ ‎تاثیرات‎ ‎متفاوتی‎ ‎بگذارند‎‬‎؟‎ ‎

‎ ‎

مسلما‎ ‎تغییرات‎ ‎موجود‎ ‎در‎ ‎عرصه‎ ‎حاکمیت‎ ‎بر‎ ‎فعالیت‎ ‎های‎ ‎اجتماعی‎ ‎تاثیرگذار‎ ‎است. فشارهای‎ ‎روزافزون‎ ‎دولت‎ ‎احمدی‎ ‎نژاد‎ ‎برای‎ ‎از‎ ‎میدان‎ ‎به‎ ‎در‎ ‎کردن‎ ‎فعالین‎ ‎دانشجویی‎ ‎با‎ ‎ترفندهای‎ ‎گوناگون‎ ‎فضای‎ ‎سرکوبی‎ ‎ایجاد‎ ‎کرده‎ ‎که‎ ‎دانشجویان‎ ‎را‎ ‎به‎ ‎انفعال‎ ‎کشانده‎ ‎است. البته‎ ‎این‎ ‎به‎ ‎معنای‎ ‎تأیید‎ ‎عملکرد‎ ‎اصلاح‎ ‎طلبان‎ ‎در‎ ‎دانشگاه‎ ‎نیست. نگاه‎ ‎بدبینانه‎ ‎به‎ ‎اصلاح‎ ‎طلبان‎ ‎پیامد‎ ‎نگاه‎ ‎از‎ ‎بالا‎ ‎آنان‎ ‎به‎ ‎جنبش‎ ‎دانشجویی‎ ‎است. ورود‎ ‎دوباره‎ ‎گفتمان‎ ‎برابرخواهی‎ ‎به‎ ‎دانشگاه‎ ‎ها‎ ‎گرچه‎ ‎پس‎ ‎از‎ ‎روی‎ ‎کار‎ ‎آمدن‎ ‎دولت‎ ‎اصلاحات‎ ‎صورت‎ ‎گرفت، به‎ ‎نظر‎ ‎من‎ ‎به‎ ‎میزان‎ ‎زیادی‎ ‎نتیجه‎ ‎فعالیت‎ ‎پررنگ‎ ‎زنان‎ ‎در‎ ‎جامعه‎ ‎و‎ ‎حرکت‎ ‎های‎ ‎جدید‎ ‎جنبش‎ ‎زنان‎ ‎بوده‎ ‎که‎ ‎با‎ ‎دوران‎ ‎اصلاحات‎ ‎همسو‎ ‎شد. ‏‎ ‎‎ ‎‎‫‎

 

‎ ‎اگر‎ ‎مسایل‎ ‎زنان‎ ‎در‎ ‎دانشگاه‎ ‎را‎ ‎هم‎ ‎بخشی‎ ‎از‎ ‎جنبش‎ ‎زنان‎ ‎بدانیم، نظرتان‎ ‎درمورد‎ ‎طرح‎ ‎اسلامی‎ ‎کردن‎ ‎دانشگاه‎ ‎ها،‎ ‎که‎ ‎برخی می گویند همه‎ ‎آنچه‎ ‎از‎ ‎اسلامی‎ ‎کردن‎ ‎مد‎ ‎نظر‎ ‎دارد‎ ‎برمی‎‬‎گردد‎ ‎به‎ ‎رابطه‎ ‎زن‎ ‎ومرد‎ ‎وجداسازی،‎ ‎چیست؟‎ ‎

فکر‎ ‎نمی‎ ‎کنم‎ ‎طرح‎ ‎اسلامی‎ ‎کردن‎ ‎دانشگاه‎ ‎ها‎ ‎تنها‎ ‎به‎ ‎رابطه‎ ‎زن‎ ‎و‎ ‎مرد‎ ‎محدود‎ ‎بماند،‎ ‎گرچه جداسازی‏‎ ‎بخش‎ ‎مهمی‎ ‎از‎ ‎آن‎ ‎است. اسلامی‎ ‎کردن‎ ‎علوم‎ ‎انسانی‎ ‎و‎ ‎بازنگری‎ ‎در‎ ‎کتب‎ ‎و‎ ‎رشته‎ ‎های‎ ‎دانشگاهی‎ ‎مسئله‎ ‎ای‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎نمی‎ ‎توان‎ ‎از‎ ‎آن‎ ‎درگذشت. جلوگیری‎ ‎از‎ ‎حضور‎ ‎روزافزون‎ ‎زنان‎ ‎در‎ ‎دانشگاه‎ ‎ها، تفکیک‎ ‎جنسیتی (در‎ ‎کلاس‎ ‎های‎ ‎درس، ‏سرویس‎ ‎های‎ ‎دانشگاه‎ ‎و…)، اعمال‎ ‎آیین‎ ‎نامه‎ ‎های‎ ‎پوششی، تبلیغ‎ ‎و‎ ‎ترویج‎ ‎گفتمان‎ ‎ضد‎ ‎اندیشه‎ ‎های‎ ‎برابری‎ ‎طلب‎ ‎و‎ ‎فمینیستی‎ ‎از‎ ‎طریق‎ ‎متون‎ ‎دروس‎ ‎عمومی، ایجاد‎ ‎مانع‎ ‎بر‎ ‎سر‎ ‎حضور‎ ‎اساتید‎ ‎زنان‎ ‎در‎ ‎گروه‎ ‎های‎ ‎دانشگاهی‎ ‎و‎ ‎یا‎ ‎مراتب‎ ‎بالای‎ ‎مدیریتی‎ ‎دانشگاه‎ ‎ها‎ ‎اتفاقی‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎امروز‎ ‎شاهد‎ ‎آن‎ ‎هستیم. امروزه‎ ‎در‎ ‎دانشگاه‎ ‎ها‎ ‎تلاش‎ ‎بسیاری‎ ‎برای‎ ‎ریشه‎ ‎کن‎ ‎کردن‎ ‎حضور‎ ‎زنان‎ ‎در‎ ‎اجتماع‎ ‎و‎ ‎برگرداندن‎ ‎آنها‎ ‎به‎ ‎خانه‎ ‎ها‎ ‎با‎ ‎روشی‎ ‎نرم‎ ‎صورت‎ ‎می‎ ‎گیرد. شناسایی‎ ‎این‎ ‎برخوردها‎ ‎و‎ ‎مقابله‎ ‎با‎ ‎آنان‎ ‎نقطه‎ ‎عمل‎ ‎فعالین‎ ‎دانشجویی‎ ‎در‎ ‎دانشگاه‎ ‎ها‎ ‎است. ‏‎ ‎‏ ‏‎ ‎

‎ ‎چه‎ ‎تفاوت‎ ‎ها‎ ‎وشباهت‎ ‎هایی‎ ‎بین‎ ۱۸ ‎تیر‎ ۷۸ ‎برای‎ ‎جنبش‎ ‎دانشجویی‎ ‎و‎ ۲۲ ‎خرداد‎ ۸۵ ‎برای‎ ‎جنبش‎ ‎زنان‎ ‎وجود‎ ‎دارد؟‎‬ ‎

‎ ‎

به‎ ‎نظرم‎ ‎هر‎ ‎دو‎ ‎واقعه‎ ‎یاد‎ ‎شده‎ ‎حرکتی‎ ‎مدنی‎ ‎بودند‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎سوی‎ ‎دو‎ ‎جنبش‎ ‎پویای‎ ‎اجتماعی‎ ‎شکل‎ ‎گرفتند. حرکت‎ ‎های‎ ‎مدنی‎ ‎که‎ ‎پیامد‎ ‎های‎ ‎مثبت‎ ‎و‎ ‎منفی‎ ‎داشندت. ‏‎ ‎در‎ ‎هر‎ ‎دو‎ ‎برخورد‎ ‎سخت‎ ‎حاکمیت‎ ‎و‎ ‎تا‎ ‎حدی‎ ‎ریزش‎ ‎نیروها‎ ‎و‎ ‎هزینه‎ ‎ی‎ ‎بالا‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎نتیجه‎ ‎ایستادگی‎ ‎نیروهای‎ ‎دو‎ ‎جنبش‎ ‎بود، را‎ ‎دیدیم. البته‎ ‎جنبش‎ ‎زنان‎ ‎پس‎ ‎از‎ 22 ‎خرداد‎ 85 ‎به‎ ‎صورت‎ ‎پویا‎ ‎و‎ ‎سریع‎ ‎کمپین‎ ‎یک‎ ‎میلیون‎ ‎امضا‎ ‎را‎ ‎راه‎ ‎اندازی‎ ‎کرد‎ ‎و‎ ‎توانست‎ ‎نیروهای‎ ‎ریزش‎ ‎کرده‎ ‎را‎ ‎بازیابی‎ ‎کند. ‏‎ ‎‎ ‎

از‎ ‎طرفی‎ ‎واقعه‎ 18 ‎تیر‎ ‎در‎ ‎دوران‎ ‎اصلاحات‎ ‎روی‎ ‎داد‎ ‎و‎ ‎دانشجویان‎ ‎انتظار‎ ‎برخورد‎ ‎سخت‎ ‎حاکمیت‎ ‎را‎ ‎نداشتند. آنها‎ ‎حتی‎ ‎تصور‎ ‎حمایت‎ ‎گروه‎ ‎های‎ ‎اصلاح‎ ‎طلب‎ ‎را‎ ‎داشتند‎ ‎که‎ ‎این‎ ‎اتفاق‎ ‎نیفتاد‎ ‎و‎ ‎در کنار‎ ‎سرخوردگی‎ ‎به‎ ‎وجود‎ ‎آمده‎ ‎در‎ ‎جنبش‎ ‎دانشجویی‎ ‎و‎ ‎انفعال‎ ‎بخشی‎ ‎از‎ ‎بدنه‎ ‎دانشجویی،‎ ‎حرکت‎ ‎جدیدی‎ ‎جهت‎ ‎فاصله‎ ‎گیری‎ ‎از‎ ‎قدرت‎ ‎و‎ ‎احزاب‎ ‎در‎ ‎پبش‎ ‎گرفته شد. در‎ ‎جنبش‎ ‎زنان‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎ابتدا‎ ‎این‎ ‎فاصله‎ ‎گیری‎ ‎از‎ ‎حاکمیت‎ ‎وجود‎ ‎داشته‎ ‎و‎ ‎تجمع‎ 22 ‎خرداد‎ 85 ‎در‎ ‎دوران‎ ‎دولت‎ ‎اصولگرا‎ ‎شکل‎ ‎گرفت، انتظار‎ ‎چنین‎ ‎برخوردی‎ ‎می‎ ‎رفت‎ ‎و‎ ‎سرخوردگی‎ ‎ناشی‎ ‎از‎ ‎آن‎ ‎مانعی‎ ‎برای‎ ‎بازیابی‎ ‎به‎ ‎وجود‎ ‎نیاورد. ‏‎ ‎‎ ‎‎‫‎

‏ ‏