دافینا لینزر
دیروزدرنامه رسمی یک بازرس ارشد هسته ای سازمان ملل گفته شد ایران توانایی غنی سازی خود را طی دو ماه گذشته دو برابر کرده است ولی از فن آوری تولید بمب هسته ای، که بوش و دولت آمریکا نگران آن هستند و توانایی هایی که احمدی نژاد اخیرا ادعای آن را کرده است، فاصله زیادی دارد.
در نامه اولی هینونن، معاون آژانس بین المللی انرژی هسته ای به مقامات ایران گفته شده در بازدید هفته گذشته نماینده این سازمان تعداد هشت مجموعه مجزای سانتریفوژ، شامل 164 سانتریفوژ مشاهده شده است که با هم در یک مجموعه کار می کردند. نسخه ای از این نامه به واشنگتن پست ارسال شده است.
در ماه فوریه بازرسان آژانس 4 مجموعه را در حال عمل دیده بودند ولی هیچ یک در حال غنی سازی اورانیوم نبوده است. ایرانی ها در آن زمان گفتند امیدوارند تا ماه مه 18 مجموعه از مجموعه های یاد شده آماده کنند که همه قادر به غنی سازی اورانیوم باشند.
احمدی نژاد دو هفته پیش گفته بود ایران به مرحله راه اندازی 3000 سانتریفوژ رسیده است؛ چیزی که پیشرفت قابل توجهی برای ایران به حساب می آمد. ولی در روز یکشنبه و دو شنبه این هفته بازرسان تعداد 1312 سانتریفوژ را مشاهده کردند که بطور مجزا کار می کردند. این نکته که این سانتریفوژ ها در چه حدی از کارآیی کار می کنند خود مورد سوال است چرا که ایران طی دوسال اخیر مشکلات فنی عدیده ای داشته است.
اگر ایران موفق بشود چنان فن آوری را داشته باشد که تعداد زیادی سانتریفوژ را با سرعت بالا بکار بگیرد قادر خواهد بود اورانیوم کافی برای تولید بمب هسته ای تولید کند. لیکن تا کنون ایران موفق نشده است که دستگاهی مناسب برای به گردش در آوردن اورانیوم با سرعت بالا بسازد.
یک مقام رسمی آمریکایی گفت: “تمام مساله آن است که ایران نمایش مناسبی را ارائه دهد. شاید هزاران سانتریفوژرا به هم وصل کند، ولی اگر این تعداد نتوانند به درستی کار کنند ایران هرگز موفق به غنی سازی نخواهد شد. ولی ظاهرا مساله آن است که نشان دهند قادر به این کار خواهند بود و از این مطلب در مذاکرات و چانه زنی استفاده کنند.”
مقامات امنیتی آمریکایی تخمین زده اند که ایران با تولید مقدار کافی اورانیوم برای تولید سلاح هسته ای 10 سال فاصله دارد. مقامات ایرانی می گویند هدفشان فقط استفاده از غنی سازی با عیار پایین برای مصارف انرژی است. ولی دولت بوش معتقداست این عملیات پوششی است برای تولید سلاح هسته ای و باید متوقف گردد. از آنجا که وسایل موجود هم برای غنی سازی با عیار کم و هم برای غنی سازی با عیار بالا می توانند بکار روند، آمریکا معتقد است که باید جلوی این کار تا حصول اطمینان از صلح آمیز بودن مقاصد ایران گرفته شود.
رابرت گیتز، وزیر دفاع آمریکا در توقفی در اسرائیل دیروز گفت که زمان دیپلماسی در برخورد با برنامه هسته ای ایران فرا رسیده است چرا که به نظر می رسد این مسیر “موثر بوده است”.
وی افزود: “این توافق ها یک شبه به نتیجه نمی رسد ولی به نظر می رسد راه دیپلماتیک به خصوص با توجه به اتفاق نظر جامعه بین المللی موثرتر واقع شود.”
منبع: واشنگتن پست
در نامه آژانس انرژی هسته ای ذکر شده است که ایران - پس از چند ماه مذاکره - موافقت کرده است بازرسان آژانس بازدید های سرزده از تاسیسات نطنز داشته باشند و و از دوربین های پایش 24 ساعته استفاده کنند. هینونن گفت: “من معتقدم این اقدامات بر اساس توافقات انجام خواهد شد.”
لیکن مساله سر باز زدن ایران از بازدید از مرکز جدید اراک همچنان موضوعی است که سازمان ملل نسبت به آن هشدار داده است.
ایران می گوید برنامه هایش در چهارچوب پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای قابل انجام است و خیال ندارد از قطعنامه سازمان ملل پیروی کند.
قبل از صدور قطعنامه ها تهران موافقت کرده بود که بازرسان آژانس از مرکز اراک دیدن کنند ولی پس از صدور قطعنامه ایران اعلام کرد که از ماه مارچ از این کار ممانعت خواهدکرد.
هینونن در نامه مزبور یاد آور می شود که: “این اقدام قابل توجیه نبوده و توافقات بطور یک جانبه قابل تغییر نیستند.” یک مقام آژانس انرژی هسته ای که خواست ناشناس بماند گفت تردید در مورد مخفی کردن فعالیت های ایران در اراک وجود ندارد ولی “از نظر اصول” باید بازرسان به آن مرکزدسترسی داشته باشند.