مریم کاشانی
در میان سکوت منابع خبری رسمی در ایران، مجمع عمومی پلیس بین الملل [اینترپل] با اکثریت آرا با صدور “اخطاریه قرمز” برای سه مقام عالیرتبه و دو دیپلمات سابق ایران موافقت کرد.
بر اساس این تصمیم برای علی فلاحیان، محسن رضائی، احمد وحیدی، محسن ربانی و احمدرضا اصغری اخطاریه سرخ صادر می شود. به موجب این اخطاریه نیروهای پلیس در 186 کشور عضو اینترپل از این پس می توانند افراد مزبور را بازداشت و آنها را به آرژانتین تحویل دهند. نام هاشمی رفسنجانی و علی اکبرولایتی از این فهرست حذف شده است.
”اخطاریه قرمز”که 78 رای موافق، 14 رای مخالف و 26 رای ممتنع داشت، بر اساس حکم جلبی داده شده که دادگاه فدرال آرژانتین برای این مقامات صادر کرده است. به تشخیص دادگاه مزبور این 5 مقام عالیرتبه ایران در بمب گذاری ساختمان انجمن همیاری آرژانتین و اسرائیل در بوئنوس آیرس ـ یکی از مراکز یهودیان در آرژانتین ـ نقش طراحی و لجستیکی داشته و آن را از طریق اعضای گروه حزب الله لبنان به انجام رسانده اند؛ اتهامی که جمهوری اسلامی همواره آن را رد کرده است.
در این بمب گذاری که در تیرماه 1373 روی داد 85 نفر جان خود را از دست دادند و صد ها نفر مجروح شدند. به دنبال این انفجار، دستگاه قضایی آرژانتین، هشت تن از مقامات ایرانی را متهم به طرح ریزی برای بمب گذاری در این ساختمان، که نام اختصاری آن آمیا است، و اجرای آن از طریق اعضای حزب الله لبنان کرد. این مقامات عبارت بودند از:اکبر هاشمی رفسنجانی، علی فلاحیان و علی اکبر ولایتی، وزرای اطلاعات و امورخارجه در دولت هاشمی رفسنجانی، محسن رضایی، فرمانده پیشین سپاه پاسداران، احمد وحیدی، فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه پاسداران، محسن ربانی، رایزن فرهنگی پیشین سفارت ایران در آرژانتین، احمدرضا اصغری، دبیر سوم پیشین سفارت ایران در آرژانتین و هادی سلیمانپور، سفیر سابق ایران در آرژانتین.
پرونده بمب گذاری در این ساختمان هفت طبقه، عاقبت در نظام قضایی آرژانتین به صدور حکم جلب برای مقامات ایرانی انجامید؛ اما پس از مدتی قاضی رسیدگی کننده به پرونده به تخلفات متعددی، از جمله دادن رشوه به یکی از شهود دادگاه متهم شد و پرونده در سال 2004 بدون آنکه کسی مجرم شناخته شود بسته شد. پلیس بین الملل نیز اعلام کرد حکم قاضی آرژانتینی که به علت تخلف از کار برکنار شده، معتبر نیست. به دنبال این موضع گیری، اسامی دوازده متهم مزبور نیز که حکم جلب آنها صادر شده بود، از فهرست افراد تحت تعقیب پلیس بین الملل حذف گردید.
این پرونده سپس بار دیگر باز گشوده و مسئولیت آن به آلبرتو نیسمان، دادستان فدرال آرژانتین سپرده شد. وی نیز پس از مدتی رسما دولت ایران و گروه شبه نظامی حزب الله لبنان را به انجام این بمبگذاری متهم کرد و خواستار بازداشت رهبران وقت ایران از جمله علی اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهور وقت، علی اکبر ولایتی و محمد فلاحیان، وزرای وقت خارجه و اطلاعات، کارمندان سابق سفارت جمهوری اسلامی در بوئنوس آیرس و همچنین رهبران سابق حزب الله لبنان شد.
به دنبال این حکم و تقاضای آرژانتین، پلیس بین المللی، موافقت اولیه خود را برای بازداشت شماری از مظنونان ایرانی و لبنانی اعلام کرد.
این موافقت با واکنش جمهوری اسلامی روبه رو و عاقبت تصمیم گیری نهائی در این ارتباط به مجمع عمومی سالیانه اینترپل موکول شد. البته پیش از آن دفتر مرکزی اینترپل در فرانسه، موافقت اولیه خود برای صدور احکام بازداشت بین المللی یا برگه های قرمز برای مظنونان ایرانی و لبنانی را اعلام کرده بود. اما به نوشته مطبوعات غربی، جمهوری اسلامی در واکنش به این اقدام خواستار حذف نام سه نفر از فهرست مزبور شد: هاشمی رفسنجانی، علی اکبر ولایتی و هادی سلیمان پور که در سال ۱۹۹۴ سفیر ایران در آرژانتین بود. با این وجود مدتی بعد هادی سلیمانپور، که در لندن اقامت داشت، توسط پلیس این کشور دستگیر و برای بررسی موضوع استرداد وی به آرژانتین، روانه زندان شد. اما بعد از مدت کوتاهی وزارت کشور بریتانیا مدارک ارسال شده از آرژانتین برای استرداد هادی سلیمانپور راکافی تشخیص نداد و دستور توقف رسیدگی قضایی و نهایتا آزادی وی را صادر کرد.
اما در دوازدهمین سالگرد این بمب گذاری، اعلام شد”به در خواست کمیته اجرایی اینترپل، مجمع عمومی پلیس بین الملل درباره صدور «اخطار قرمز» برای پنج ایرانی و یک لبنانی که متهم به دست داشتن در انفجار مرکز همیاری یهودیان «آمیا» در آراژآنتین هستند، رای گیری خواهد کرد. “
این مسئله با واکنش شدید مقامات جمهوری اسلامی روبه رو شد و هیئت ایرانی شرکت کننده در هفتاد و ششمین مجمع عمومی پلیس بین الملل در مراکش اعلام کرد که “رای به صدور چنین اخطاری پلیس بین الملل را به ابزاری سیاسی بدل کرده و مانع انجام ماموریت محوله خواهد شد”.
محمد اصفهانی نژاد، یکی از مشاوران حقوقی هیئت نمایندگی ایران نیز در این باره گفت: “ما نمی خواهیم پیوستگی اینترپل شکسته شود. چنانچه این اخطار صادر شود، اینترپل به عروسکی برای استفاده یک کشور علیه کشور دیگر تبدیل خواهد شد”.
هیئت ایرانی همچنین اعلام کرد” آمریکا و اسراییل درصددند تا با استفاده از این مسئله به ایران فشار بیشتری وارد کنند” و محمد علی پاکشیر، یکی دیگر از مشاوران حقوقی هیئت نمایندگی ایران، گفت:“آمریکا و اسراییل می کوشند با صدور اخطار قرمز به جهانیان بگویند که این افراد تروریست هستند و ایران تروریست صادر می کند”.
اما این رای صادر شد: “مجمع عمومی پلیس بین الملل (اینترپل) با اکثریت آرا با صدور حکم جلب بین المللی برای سه مقام و دو دیپلمات سابق ایران موافقت کرد. ” به این ترتیب برای” علی فلاحیان، وزیر پیشین اطلاعات، محسن رضائی، فرمانده پیشین سپاه پاسداران، احمد وحیدی، فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه پاسداران، محسن ربانی، رایزن فرهنگی پیشین سفارت ایران در آرژانتین و احمدرضا اصغری، دبیر سوم سفارت جمهوری اسلامی” اخطاریه سرخ صادر شد تا پلیس هر یک از 186 کشور عضو اینترپل بتوانند آنها را دستگیر و به آرژانتین تحویل دهند.
بر اساس قوانین پلیس بین الملل، “اخطار قرمز” حکم جلب بین المللی محسوب نمی شود، اما این نهاد بین المللی به این ترتیب از اعضای خود می خواهد که این افراد را دستگیر و به کشور درخواست کننده، یعنی آرژانتین تحویل دهند.