آنخلس اسپینوزا
جنبش اصلاح طلبانه ایران رهبر معنوی خود، آیت الله العظمی حسینعلی منتظری را از دست داد. او در سن ۸۷ سالگی به دلیل حمله قلبی دار فانی را وداع گفت. او که جانشین روح الله خمینی، مؤسس جمهوری اسلامی بود، به نماد اعتراض و انتقاد از دستگاه دولتی- مذهبی تبدیل شد. فتوای آیت الله منتظری که وی در آن به تقلبی بودن انتخابات ماه ژوئن اشاره کرده بود، نقطه اتکایی است برای معترضان به دولت احمدی نژاد.
رفتن مردم معترض به تشییع جنازه او در قم، نشان از محبوبیت این عالم ربانی دارد. درست پس از فوت آیت الله منتظری، عده بسیاری به منزل او در شهر مذهبی قم شتافتند. به علاوه، هزاران نفر از زادگاه او نجف آباد و از دیگر شهرهای ایران به سوی قم رهسپار شدند. در تهران نیز تجمعات خودجوش مردم در میادین بزرگ شهر به چشم می خورد و ساکنان این کلان شهر به پشت بام های خود رفتند و مجددا فریاد “مرگ بر دیکتاتور” و “الله اکبر” [خدا بزرگ است!] را که چندان خوشایند سران حکومتی نیست سر دادند.
خبرگزاری رسمی ایرنا در سایت خود نوشته بود: “حسینعلی منتظری شب گذشته در منزلش به دیار باقی شتافت.” این خبرگزاری حتی از ذکر عنوان “آیت الله” برای این شخصیت بزرگ مذهبی خودداری کرده بود. این درحالی است که آیت الله منتظری از نظر علمای شیعه در رده مراجع قرار می گیرد و در این شاخه از اسلام از احترام خاصی برخوردار است. تلویزیون دولتی نیز آن طور که در خور این روحانی باشد، به موضوع فوت وی نپرداخت و آن را پوشش نداد. این مسأله به خوبی نشان داد که در نزد حکومت دودستگی و شکاف های عمیقی وجود دارد.
دولت بیم آن داشت که مراسم تشییع جنازه او به تظاهرات اعتراضی مردم تبدیل شود. در حقیقت، دولتمردان جمهوری اسلامی سفر به قم را برای رسانه های خارجی ممنوع کردند و این درحالی بود که در جای جای این شهر نیروهای انتظامی مستقر شده بودند. در چنین فضایی، پیام علی خامنه ای، رهبر انقلاب، که در پایان شب منتشر گردید به خوبی نشان از مصالحه داشت.
یک ناظر غربی به نوبه خود در تهران می گوید: “فوت وی یک عارضه بزرگ برای جنبش معترضان است.” منتظری از همان ابتدا مسأله دستکاری و تقلب در انتخابات را که منجر به پیروزی مجدد محمود احمدی نژاد شد محکوم کرد. او در این رابطه اظهار داشت: “اگر مسؤولان به همین منوال ادامه دهند، کاملاً مشخص است که راه حکومت از راه مردم دور و بحران فعلی وخیم تر خواهد شد.”
شاگرد و یار همیشگی خمینی یکی از کسانی بود که نظریه ولایت فقیه را مطرح کرد و همین نظریه به تأسیس حکومت جمهوری اسلامی منجر گردید که در آن می توان قدرت سیاسی و مذهبی را تواماً داشت. او همچنین از کسانی بود که قانون اساسی را نوشتند. استقلال و عدم وابستگی آیت الله منتظری از او خاری ساخت که مدام در چشم حکومت وارد می شد.
خمینی تاب تحمل انتقادات او را در مورد اعدام های دسته جمعی نداشت و همین موضوع منجر به خلع وی از جانشینی شد. او امکان تدریس در حوزه را نداشت، ولی در طول حیاتش همچنان صدای انتقاد خود را حفظ کرد. در سال ۱۹۹۷، علی خامنه ای که از نظر رده مذهبی، در سطح پایین تری از منتظری بود، دستور حصر خانگی وی را به دلیل زیر سؤال بردن قدرت نامحدود رهبر انقلاب صادر کرد و نام او را از کتب درسی و مذهبی پاک کردند. در آن دوران، حکومت با تبلیغات رسمی خود او را مورد توهین قرار می داد. ولی منتظری که هیچ گاه وظیفه دینی خود را فراموش نکرد، همچنان به انتقاد از “حکمرانان و کسانی که دیکتاتوری را به نام اسلام به خورد مردم می دهند” پرداخت.
منبع: ال پائیس، ۲۱ دسامبر
