مدتی پس از انتقاد نماینده رهبر جمهوری اسلامی در سپاه پاسداران از چگونگی اجرای هدفمندی یارانه ها توسط دولت و گفتن اینکه “قرار نبود همه یارانه بگیرند” و تاکید علی لاریجانی بر اینکه آیت الله خامنه ای “فی الحال” نظر خاصی درباره اجرای این طرح ندارد؛ نمایندگان مجلس و همچنین برخی از اعضای دولت از توقف هدفمندی یارانه ها در سال جاری، کاهش مبلغ یارانه نقدی و حذف بخشی شهروندان از دریافت آن خبر دادند.
در این ارتباط جعفر قادری سخنگوی کمسیون تلفیق مجلس طی یک نشست خبری درباره آخرین مصوبات این کمسیون مجلس اعلام کرد: “دولت اجازه پرداخت یارانه بیشتر از عملکرد قانون هدفمندی در بهمن ماه ۹۱ در بخش توزیع یارانه را ندارد که با این وجود با توجه به درآمد مبلغ ۵۰ هزارمیلیارد تومانی، مصوب، تنها راه دولت این است که یا تعداد دهک ها را کاهش دهد یا مبلغ هدفمندی یارانه پرداختی مردم را کم کند.”
او در توضیح این مساله اضافه کرد که “پیشنهادات مختلفی در کمیسیون مطرح شد و همه اعضا اصرار داشتند که در این موضوع مستند به قانون عمل شود. بر این اساس باید ۱۰ درصد درآمد هدفمندی یارانه‌ها یعنی مبلغ ۵ هزار میلیارد تومان برای کمک به بخش سلامت اختصاص یابد و از ۴۵هزار میلیارد تومان باقی مانده ۵۰ درصد یعنی معادل ۲۲۵۰۰ هزار میلیارد تومان به خانوار‌ها و ۳۰ درصد معادل ۱۳۵۰۰ میلیارد تومان برای کمک به بخش تولید و ۲۰ درصد یعنی تا مبلغ ۹هزار میلیارد تومان سهم بودجه عمومی دولت خواهد بود.”
به گفته سخنگوی کمسیون تلفیق مجلس “براساس مصوبه دیگر کمیسیون دولت می تواند تا ۱۰ درصد اعتبارات مربوط به هر کدام از ردیف های هدفمندی را به ردیف دیگر اختصاص دهد. به عنوان مثال ۱۰ درصد از سهم تولید یا ۱۰ درصد از سهم دولت را به یارانه نقدی اضافه کند.”
جعفر قادری البته در عین حال با گفتن اینکه “در تبصره دیگری نیز مقرر شده پرداختی یارانه نقدی به هر فرد در هر ماه بیشتر از عملکرد سرانه بهمن ۹۱ باشد” تصریح کرد که “ اگر دولت بخواهد ۱۰ درصد از سهم بخش دیگری را برای پرداخت یارانه نقدی اختصاص دهد، میزان یارانه خانوار‌ها ۲۷ هزار میلیار تومان خواهد شد این در حالی است که عملکرد ۱۲ ماه گذشته دولت ۴۲ هزار میلیارد تومان بوده است. اگر قرار باشد بر اساس سال گذشته عمل شود دولت باید دهک‌ها را کاهش دهد یا یارانه نقدی را کم کند زیرا اگر دولت بخواهد مبلغ ۴۵۵۰۰ تومان به ۵ یا ۶ دهک اختصاص دهد باید حداقل ۲ یا ۳ دهک را حذف کند.”
همزمان با این اظهارات سخنگوی کمسیون تلفیق مجلس، مشاور معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی محمود احمدی نژاد نیز طی اظهاراتی با تایید کاهش رقم یارانه نقدی به شهروندان و یا حذف بخشی از دهک ها گفت: “با توجه به کاهش منابع اختصاص یافته به یارانه نقدی یا دولت باید میزان یارانه را کاهش دهد و یا بخشی از افراد از دریافت یارانه نقدی حذف شوند که در این زمینه دولت باید خودش تصمیم بگیرد.”
محمد کردبچه با اعلام اینکه” این تصمیم کمیسیون تلفیق به معنای توقف اجرای فاز دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها است” افزود: “البته این تصمیمات باید در صحن علنی مجلس نیز به تصویب برسد.”
او همچنین از احتمال افزایش قیمت حامل های انرژی برای تامین درآمد دولت در بودجه بر اساس این مصوبه کمسیون تلفیق مجلس خبرداده و تاکید کرد “در سال گذشته درآمدهای مربوط به هدفمندی یارانه‌ها حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان بود و با توجه به اینکه این درآمد‌ها درسال جاری ۵۰ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است ممکن است قیمت حامل‌های انرژی در سال جاری افزایش یابد.”
روز جمعه و پیش از نشست خبری سخنگوی کمسیون تلفیق نیز رحیم ممبینی معاون بودجه معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی دولت احمدی نژاد بصراحت از” توقف اجرای گام دوم قانون هدفمندسازی یارانه‌ها” خبرداده و گفت که “ پیشنهاد ما درباره درآمدهای در نظر گرفته شده برای هدفمندسازی یارانه‌ها در بودجه ۹۲ رقم ۱۲۰ هزار میلیارد تومان بود اما در نهایت کیسیون تلفیق رقم ۵۰ هزار میلیارد تومان را مصوب کرد و با درخواست تجدید نظر نیز موافقت نشد.”
اجرای نسخه نماینده خامنه ای برای هدفمندی
توقف اجرای هدفمندی یارانه ها و همچنین کاهش مبلغ نقدی یارانه ها یا حذف بخش هایی از شهروندان از دریافت یارانه نقدی در حالی در نهایت در سطح رسانه ها اعلام می شود که چگونگی اجرا و عدم اجرای این قانون با گسترش اختلافات میان محمود احمدی نژاد و رهبر جمهوری اسلامی و همچنین نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری به محل نزاع دولت، مجلس و برخی از نهادهای زیر مجموعه رهبر جمهوری اسلامی بدل شده بود.
در همین ارتباط چندی پیش حجت الاسلام علی سعیدی طی یک گفت و گو با خبرگزاری فارس متعلق به سپاه پاسداران از توزیع یارانه نقدی توسط دولت انتقاد کرده و گفته بود: “در بحث یارانه‌ها قرار نبود به همه اقشار یارانه بدهند و قرار این بود کسانی که از امکاناتی برخوردار هستند، یارانه نگیرند.”
نماینده آیت الله خامنه ای در سپاه همچنین با گفتن اینکه “بخشی از افرادی که هم اکنون یارانه می‌گیرند، واقعا نیازی ندارند و افراد برخوردار هستند که می‌توانند بدون یارانه زندگی کنند” این بخش از شهروندان را “باری بر دوش دولت” خوانده بود.
وی با این توضیح که “دولت هم باید این نکته را رعایت کند و درصدی از افراد برخوردار را از دریافت یارانه را حذف کند و در این موضوع توجه بیشتری به اقشار آسیب‌پذیر جامعه شود” در اظهارات خود تاکید کرده بود: “دهک‌های یک تا هفت درآمدی باید مورد رسیدگی جدی قرار گرفته تا «بتوانند آرمان‌ها و اهداف انقلاب اسلامی را همراهی کنند» و «اگر از این مرحله عبور کنیم»، پیروزی‌ها و پیشرفت‌های خوبی خواهیم داشت.”
پس از این اظهارات نماینده رهبر جمهوری اسلامی در سپاه علی لاریجانی نیز در جریان جلسه تصویب بودجه سال ۹۲ در مجلس به طور تلویحی از تصمیم آیت الله خامنه ای در واگذار کردن سرنوشت یارانه ها به مجلس خبرداده و اعلام کرد که “من اطلاع دقیق دارم که این موضوع را ایشان به کار کارشناسی در مجلس و دولت محول کردند. یعنی شما در کمیسیون تلفیق با مجموع مختصاتی که کشور دارد بررسی کنید و هر تصمیمی که بگیرید ایشان با این رای موافق هستند. نظر خاصی در این زمینه فی الحال ندارند.”
دولت محمود احمدی نژاد از آذرماه ۱۳۸۹ با تصویب مجلس هشتم مرحله اول قانون هدفمندی یارانه‌ها را برخلاف انتقادات کار‌شناسان اقتصادی و با همکاری نهادهای امنیتی نظامی اجرا کرد. یکسال پس از اجرای این قانون همزمان با افزایش گرانی، تورم و همچنین آغاز تحریم‌های بین المللی نمایندگان مجلس به انتقاد از این قانون و نحوه اجرای آن توسط دولت پرداختند.
هدفمندی یارانه‌ها با دستور شخص رهبر جمهوری اسلامی به اجرا در آمد چنانکه دی ماه سال ۹۰ غلامرضا مصباحی مقدم رییس کمسیون تلفیق مجلس در گفت و گویی با خبرگزاری مهر وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی تاکید کرده بود که “رهبری مستقیماً به من فرمودند «کاری کنید رئیس جمهور زیر بار اجرای این قانون برود و دست و دلش گرم اجرای این قانون بشود» با اقدامات مجلس، رئیس جمهور زیر بار اجرای این قانون رفت. حالا که زیر بار اجرای این قانون رفته و در عین حال تخلفاتی کرده ما می خواهیم جلوی آن تخلفات را بگیریم، مانع اجرای قانون که نشدیم، نمی‌خواهیم جلوی اجرای این قانون را بگیریم.”
اما همزمان با اجرای این قانون از سوی دولت احمدی نژاد و گسترش مشکلات اقتصادی، پس از علنی شدن اختلافات محمود احمدی نژاد با رهبر جمهوری اسلامی بسیاری از منصوبان آیت الله خامنه ای و همچنین رسانه های حکومتی پرداخت یارانه نقدی از سوی محمود احمدی نژاد به مردم و اجرای مرحله اول هدفمندی و ادامه آن در مرحله دوم را با توجه به نزدیکی انتخابات ریاست جمهوری دارای شایبه انتخاباتی و با اهداف سیاسی عنوان کرده اند.
محمود احمدی نژاد اما در اظهارات خود در سفرهای استانی اخیرش مخالفت ها با اجرای هدفمندی یارانه ها را “کارشکنی دشمنان داخلی” و شکست این طرح را به مجلس و مخالفان نسبت داد. از جمله او ۲۲ فرودین ماه در جریان سفر خود به سمنان گفت: “زمانیکه ما خواستیم هدفمندی را اجرا کنیم گفتیم که اجازه دهید تمام آن اجرا شود، اما از روز اول فشار آوردند، مشکلات ناشی از تحریم‌ها را به آن نسبت دادند، مگر قانون هدفمندی چه گناهی کرده است؟ هدفمندی یارانه‌ها را ملت ایران به اجرا درآوردند.”
او تاکید کرده بود که “اگر هدفمندی یارانه‌ها به طور کامل اجرا می‌شد ۲۵۰ هزار تومان در ماه می‌شد به مردم داد، می‌گویند اگر این کار را ا نجام دهیم مردم تنبل می‌شوند که البته آنان قیاس به نفس می‌کنند، بعد از آن طرف می گویند که به بیکاران پول دهید که البته ما با این موافقیم اما وقتی می‌خواهیم پول مردم را به خود آنها بدهیم نمی‌گذارند.”
وی همچنین با انتقاد از مخالفان ادامه اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها تاکید کرده بود که “می‌گویند طرح شکست خورده و به ضرر ملت ایران بوده است، اما وقتی ما می‌خواهیم آن را اجرا کنیم می‌گویند که اجرای آن بعد تبلیغاتی دارد، از طرفی می‌گویند بد بوده و از این طرف می‌گویند تبلیغاتی. “
او در نخستین روز اردیبهشت ماه نیز در سفرش به اهواز درباره مخالفت ها با اجرا و ادامه هدفمندی یارانه ها گفت که”دست ما را بسته‌اند، انداخته‌اند توی حوض و می‌گویند کشور را از این وضعیت بیرون بیار ما می‌گوییم بسیار خب و چشم با کمک ملت بیرون می‌آوریم ولی از یک طرف دیگر می‌آیند وزنه به پایمان می‌بندند و ما می‌گوییم با کمک مردم از این وضعیت بیرون می‌آییم ولی از یک طرف دیگر نیز می‌آیند یک دستشان را بر روی سر ما می‌گذارند و سرمان را زیر آب می‌کنند و فشار می‌آورند. یک خورده انصاف داشته باشید اجازه بدهید کار کنیم تا اقتصاد کشور نجات پیدا کند.”
