هزینه بی‌کفایتی اقتصادی دولت در انتخابات ‏

اکونومیست
اکونومیست

» تحلیل اکونومیست از کاهش محبوبیت احمدی نژاد

وقتی از محمود احمدی‌نژاد در مورد بی‌ثباتی آشکار سیاست‌‌های اقتصادی او سئوال شد او صادقانه پاسخ داد: از خدا ‏می خواهم که هرگز چیزی درمورد اقتصاد ندانم.‏

با کسری بودجه، پایین آمدن قیمت نفت، بالارفتن تورم و افزایش بیکاری، اقتصاد ایران در وضعیت نابسامانی قرار ‏دارد. انگار دعای آقای احمدی‌نژاد مستجاب شده است.‏

احمدی‌نژاد در سال 84 با شعار اصلاحات پوپولیستی در اقتصاد رئیس‌جمهور ایران شد و قول داد درآمد هنگفت نفت ‏ایران را بر سر سفره مردم ایران بیاورد. مردم در انتخابات آتی عملکرد او را مورد ارزیابی قرار خواهند داد. با ‏شروع فرصت پنج روزه ثبت نام برای انتخابات ریاست جمهوری تصویر محمود احمدی‌نژاد به نظر افسرده می‌رسد. ‏مقابله شدید با غرب بر سر برنامه هسته‌ای و تهدید او علیه اسرائیل ممکن است او را از وعده‌های اقتصادی بصورت ‏موقت دور کرده باشد اما برای بیشتر ایرانیان این وضعیت اقتصادی است که رای آنها را رقم می‌زند.‏

چیزی که احمدی‌نژاد مسئول آن نیست قیمت نفت است. درآمد اصلی ایران از نفت و گاز است که حدود 80 درصد ‏عایدی آن کشور را تشکیل می‌دهد و پایین آمدن قیمت نفت برای ایران بسیار گران تمام می‌شود. قیمت نفت در تابستان ‏گذشته به حدود بشکه‌ای 150 دلار رسید اما اکنون به بشکه‌ای 50 دلار رسیده است (به قیمتی که در زمان آغاز ریاست ‏جمهوری احمدی‌نژاد بود رسید) و موجب آسیب به اقتصاد ایران شد. قیمت‌های بالای نفت احمدی‌نژاد را تشویق کرد که ‏راحت خرج کند و میلیاردها دلار از طریق وام‌های ارزان و بلاعوض به اقتصاد ایران تزریق کرد. حالا ولخرجی او ‏موجب گرفتاری او شده است، تورم به بیش از 25 درصد رسیده است و هزینه غذا و مسکن بسیار بالا رفته است. طبق ‏گزارش‌های بانک مرکزی فعالیت‌های اقتصادی کند شده و سرمایه‌گذاری‌های صنعتی و ساختمانی سقوط کرده و ‏همینطور سرمایه‌های خارجی نیز کاهش یافته است.‏

همچنین ایران مورد تحریمهای اقتصادی شدید آمریکا قرار گرفته است که سرمایه‌گذاری را تضعیف می‌کند. قیمت ‏بالای نفت به ایران اجازه داد که تحریم‌ها را دور بزند و از کشورهایی نظیر امارات برای وام و اعتبار استفاده کند. اما ‏رکود جهانی اعتبارها را از بین برد و قیمت نفت را پایین آورد.‏

با وجود مشکلات ایران نمایندگان مجلس و اقتصاددانان ایران از مدیریت اقتصادی ضعیف ایران خسته شده‌اند. در سال ‏‏2008 طهماسب مظاهری دومین رئیس بانک مرکزی دوره احمدی نژاد هشدار داد که سیاست نرخ بهره پایین آقای ‏احمدی‌نژاد موجب افزایش تورم شده است. رئیس‌جمهور بر نرخ بهره اصرار کرد که حتی پایین‌تر از نرخ تورم بیاید. ‏رئیس‌جمهور هشدارها را نادیده گرفت و بانک مرکزی ناچارا از دادن اعتبار خودداری کرد.‏

در نتیجه برای اولین بار در دوره احمدی‌نژاد نرخ تورم کمی پایین آمد. آقای مظاهری هم اخراج شد اما انسداد اعتبار ‏در جای خود باقی ماند. آقای احمدی‌نژاد همچنین بخاطر انحلال سازمان برنامه‌ریزی که از دوران شاه تاسیس شده بود ‏واز لحاظ فنی شایسته ترین سازمان برای اجرای عملیات عمرانی بود و نیز دادن اعطای قراردادهای ساختمانی بزرگ ‏به سپاه پاسداران مورد انتقاد شدید قرار گرفته است. سپاه پاسداران ایران سابقه خوبی در فعالیت های اقتصادی ندارد.‏
در ماه مارس امسال آقای احمدی‌نژاد پیشنهاد کاهش سوبسیدهای دولتی نفت، گاز و برق را داد. این اقدام حدود 20 ‏میلیارد دلار از سرمایه‌های دولت را آزاد می‌کرد که می‌توانست برای دادن به فقرا در زمان انتخابات مورد استفاده ‏قرار گیرد. مجلس با نگرانی از اینکه این موضوع قیمت انرژی و تورم را بالا ببرد با این کاهش و لحاظ کردن آن در ‏بودجه دولت مخالفت کرد.‏

با اینکه برنامه از مهمترین بخشهای انتخابات است اما هیچکدام از نامزدها برنامه خود را در مورد مشکلات اقتصادی ‏اعلام نکرده‌اند. آقای میرحسین موسوی از نامزدهای اصلاح‌طلب احتمالا شانس بیشتری نسبت به رقبای خود دارد: از ‏او در مدیریت اقتصادی دوران جنگ به خوبی یاد می‌شود و امیدوار است که بتواند روی اعتبار خود سرمایه‌گذاری ‏کند.‏

احمدی‌نژاد به عنوان فردی در قدرت محبوب است اما بسیاری از ایرانی‌ها از بی‌کفایتی اقتصادی او خشمگین هستند. ‏حتی اگر پیش از انتخابات پول زیادی خرج کند باز هم تعداد زیادی از رای‌دهندگان به سمت او متمایل نخواهند شد.‏

منبع: اکونومیست، 5 مه‏