جودی ماتیوسن و جانین زاخاریا
پس از سالیان دراز دیده بانی ناوهای آمریکایی و ایرانی در گوشه و کنار خلیج فارس، نیروهای دریایی دو طرف یادگرفته اند که کاری به کار یکدیگر نداشته باشند، اما این در مورد سپاه پاسداران انقلاب صادق نیست.
سپاه، که سلسله مراتب فرماندهی آن با نیروی دریایی متفاوت است، با دستگیری 15 ملوان و تفنگدار دریایی بریتانیایی در 23 مارس، بحرانی بین المللی آفریده است. این خطر وجود دارد که رفتار غیر قابل پیش بینی سپاه در طول بزرگترین مانور دریایی آمریکا در خلیج فارس موجب پیش آمدهای دیگری شود و به رویارویی شدید بین المللی دامن بزند.
به گفته کنت پولاک، کارشناس ارشد خاور میانه در موسسه بروکلین واشنگتن، سپاه بر خلاف نیروی دریایی ایران “تفسیر متفاوتی از دستورات” خود دارد. به اعتقاد او در گذشته نیز فرماندهان و خدمه سپاه در راندن قایقهای خود شاخ به شاخ ناوهای آمریکائی بسیار بی پروا عمل کرده اند. قایقهای سپاه در همان روزی که ناو وینسنت هواپیمای ایرباس ایران را در سال 1988 هدف قرار داد، با این ناو تبادل آتش داشتند.
مقررات دریایی
سپاه پاسداران از قوانین متعارف دریایی برای گفتگو بین ناوها، که موجب خنثی شدن درگیریهای احتمالی میشود، تبعیت نمیکند. به گفته مارک کرک، افسر نیروی دریایی آمریکا، نیروی دریایی ایران به شدت از قوانین گفتگو تبعیت میکند، اما مقررات سپاه “بسیار تهاجمی” است.
مقررات دریایی مربوط به زمان صلح میشود که به نیروهای نظامی اجازه میدهد در صورت روبرو شدن با یک حمله ناگهانی از خود دفاع نمایند. مقررات دریایی آمریکا در نواحی پرخطر محرمانه است. دریادار اول بریتانیا، آدمیرال سر آلن وست، در روز 25 مارس گفت که مقررات دریایی بریتانیا “ بسیار خوددارانه است زیرا ما نمیخواهیم جنگ افروزی کنیم.”
بخاطر وقایع سال 1987 که یک هواپیمای عراقی دو موشک به سوی ناو آمریکایی ستارک پرتاب کرد، نیروهای آمریکایی از آزادی عمل بیشتری برخوردار هستند. به فرماندهان آمریکائی اجازه داده شده تا از واحدهای تحت امر خود در خلیج فارس دفاع کنند و برای این کار لازم نیست که به آنها اول شلیک شود. روزنامه ایندیپندنت در روز 26 مارس گزارش داد که فرمانده یک ناو آمریکائی در خلیج فارس گفته است که بر خلاف نیروی دریایی بریتانیا، اگر ملوانان او در همان محل مورد حمله سپاه قرار میگرفتند با آتش گلوله به آنها پاسخ میداد.
ناخدا اریک هورنر، فرمانده ناو موشک انداز آندروود، به روزنامه ایندیپندنت گفت: “نمیخواهم بگویم که اگر ما جای بریتانیایی ها بودیم چه میکردیم، اما مقررات ما کمی آزاد تر است. بر اساس مقررات دریایی نیروی دریایی آمریکا ما نه فقط حق دفاع از خود را داریم، بلکه این وظیفه ماست که در دفاع از خود پیشدستی کنیم.”
البته آدمیرال ویلیام فالون، فرمانده نیروهای آمریکایی در خاور میانه، روز 16 مارس در مصاحبه ای گفت که آمریکا جنگ افروز نیست. او افزود: “ما قصد نداریم پیش قدم شویم، ما خواهان درگیری نیستیم.”
اما پس از این اقدام سپاه پاسداران، بریتانیا نیز ممکن است از این پس مقررات دریایی خود را مورد تجدید نظر قرار دهد. کرک در مصاحبه ای گفته: “تقریبا مطمئن هستم مقررات اولیه نیروهای بریتانیایی این بوده که فقط در صورت تیراندازی به آنها دست به آتش بزنند. “اما من گمان میکنم مقررات جدید بریتانیایی ها احتمالا این خواهد بود که برای جلوگیری از دستگیری از سلاح استفاده کنند.
منبع: بلومبورگ