درحالی که هفته گذشته محمد علی جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران کشور گفت که سپاه در فعالیت های اقتصادی اش “مزاحم یا رقیب زیادی ندارد” و تاکید کرد که “سپاه هرگز خودسرانه وارد هیچ مرحله‌ای که مربوط به ماموریت انقلابی‌اش نباشد، نشده است”، روز گذشته خبرگزاری های کشور از خرید 51 درصدی سهام مخابرات ایران توسط سپاه پاسداران خبردادند. به نوشته این خبرگزاری ها، شرکت توسعه اعتماد مبین وابسته به تعاون سپاه پاسداران در رقابت داخلی با موسسه مهر اقتصاد ایرانیان وابسته به بسیج، در بزرگترین معامله تاریخ بورس ایران سهام 50 بعلاوه یک درصدی مخابرات ایران را در طی نیم ساعت از دولت خرید.
این خبر درحالی منتشر شد که بنا برگزارش های منتشر شده از سازمان بورس کشور “دقایقی پیش از انجام این معامله بی سابقه در بورس ایران شرکت تعاونی پیشگامان یزد یکی از سه خریدار اصلی و تایید شده این مقدار از سهام مخابرات ایران اعلام انصراف کرد و تنها دو موسسه مهر اقتصاد ایرانیان وابسته به بسیج و شرکت توسعه اعتماد مبین وابسته به بنیاد تعاون سپاه باهم برای خرید سهام مخابرات وارد میدان شدند.”
هرچند درنهایت این شرکت وابسته به سپاه پاسداران بود که سهام 50 بعلاوه یک درصدی مخابرات ایران را با بهای هرسهم 340 تومان و 9 ریال و به قیمت 7800 میلیارد تومان (8 میلیارد دلار) خرید، اما کارشناسان بورس و ناظران این معامله کلان معتقدند که از ابتدا نیز شرکت وابسته به بسیج برای از میدان به در کردن رقیب دیگر وارد چنین رقابتی شده است.
این معامله بی سابقه در بورس ایران و ورود سپاه به یک عرصه اقتصادی دیگر درحالی صورت گرفت که پیش از این تاریخ این معامله در سازمان بورس چند بار به تعویق افتاده بود.
درهمین ارتباط یک بار این معامله در 18 شهریور ماه به تعویق افتاد و بار دیگر در حالی که قرار بود در 25 شهریور ماه برگزار شود مسولان بورس از برگزاری این معامله سرباز زدند. مسولان کشوری و سازمان بورس برای بار اول که همزمان بود با رسانه ای شدن خبر خریداری این عمده سهام مخابرات ایران توسط سپاه هیچ توجیهی قابل قبولی ارایه ندادند اما در دومین زمان اعلام شده اعلام کردند که پای یک خریدار دیگر (همان موسسه مهر اقتصاد ایران متعلق به بسیج ) نیز درمیان است و منتظر اعلام قیمت از سوی این خریدار هستند.
درحالی سپاه پاسداران که یک نهاد نظامی است با خرید سهام 50 بعلاوه یک درصدی شرکت مخابرات ایران پس از این، غالب سهم بلوک مدیریتی شرکت مخابرات ایران (شامل همه بخش های آن از تلفن ثابت، موبایل اپراتوراول، ارتباطات دیتا و..) و بیش از 30 شرکت زیرمجموعه آن را بعهده خواهد گرفت که برخی از کارشناسان معتقدند علاوه بر نفع اقتصادی این نهاد نظامی در شرکت مخابرات ایران، حضور سپاه در بخش مخابرات بحث نظارت و مدیریت امنیتی را نیز با خود به همراه خواهد داشت.
بانک سپاه
این معامله بی سابقه در تاریخ بورس درحالی انجام شد که سپاه پاسداران پیش از این نیز به سایر عرصه های اقتصادی ورود کرده بود که تازه ترین مورد از همین دست هم هفته گذشته اعلام شد.
چهارشنبه هفته گذشته رییس کل بانک مرکزی کشور اعلام کرد که “شورای پول و اعتبار اساسنامه موسسه مالی و اعتباری انصار را برای تبدیل به بانک تصویب کرده و این بانک وابسته به سپاه پاسداران ایران به زودی فعالیت خود را از آغاز خواهد کرد.”
محمود بهمنی در این ارتباط گفته بود: “موسسه مالی و اعتباری انصار که سالهاست فعالیت می کند، برنامه های خود را با ضوابط پولی و بانکی کشور تطبیق داده است و ما نیز اجازه پذیره نویسی و تاسیس و ثبت می دهیم تا در قالب بانک فعال شود.”
این اظهارات مححمود بهمنی درحالی بود که موسسه مالی اعتباری انصار در ابتدا بصورت یک صندوق قرض الحسنه فعالیت خود را آغاز کرده بود و در دوره ریاست محمود احمدی نژاد در دولت نهم به موسسه مالی اعتباری ارتقاء یافته و اینک در آستانه آغاز به کار دوباره محمود احمدی نژاد در دولت به بانک تبدیل می شود.
البته موسسه مالی اعتباری انصار تنها موسسه وابسته به سپاه نیست که وارد سیستم بانکی و پولی کشور شده است بلکه تاکنون تعداد دیگری از این دست صندوق های قرض الحسنه تاسیس و در مدت کوتاهی در دولت نهم به موسسات مالی اعتباری تبدیل شده اند که با آغاز به کار “بانک انصار” باید منتظر تاسیس بانک های دیگر سپاه و بسیج نیز بود.
درهمین ارتباط نیز چندی پیش مسولان موسسه مالی اعتباری مهر وابسته به نیروی مقاومت بسیج سپاه پاسداران نیز اعلام کردند که درحال آماده کردن خود برای ورود به عرصه بانکی و پولی کشور و رقابت با بانک های دولتی و خصوصی ایرانی هستند.
مزاحم و رقیب نداریم
اخبار حضور سپاه در عرصه مدیریت مخابرات و بانکی و پولی کشور پس از آن منتشر می شود که هفته گذشته و درست روز پیش از خبر بانک دار شدن سپاه، محمد علی جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران در گفت و گویی که با محور فعالیت های اقتصادی سپاه با روزنامه جام جم انجام داد، تاکید کرد که “سپاه هرگز خودسرانه وارد هیچ مرحله‌ای که مربوط به ماموریت انقلابی‌اش نباشد، نشده است و هرگز خودش تصمیم نمی‌گرفته که وارد چه اموری بشود.”
او که با این اشاره از حمایت و فرمان آیت الله خامنه ای برای حضور سپاه در مسایل و عرصه های مختلف خبر می داد، درباره علت حضور سپاه به عنوان یک نهاد نظامی در عرصه های اقتصادی گفت: “سپاه یک نهاد انقلابی و مردمی است و ذاتا نظامی نیست، به آن معنا که صرفا هویت نظامی یا پادگانی ندارد.”
محمدعلی جعفری در ادامه برای اثبات نظامی نبودن سپاه پاسداران عملا حضور سپاه در تمام عرصه های سیاسی، امنیتی،اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی را تایید کرد و با اشاره به بخشی از فعالیت های آن افزود: “در زمان امام و جنگ، سپاه هم کار اطلاعاتی می‌کرد و هم برای مهار تروریسم و جنگ‌های داخلی به عرصه امنیت داخلی در شرایط بحرانی وارد می‌شد، همچنین وارد کار سازندگی در مناطق محروم و روستاها می‌شد، حتی گاهی مسوولیت مدیریت برخی شهرها بویژه در مناطق مرزی و جنگی را به عهده می‌گرفت و مجله فرهنگی هم منتشر می‌کرد.”
وی با اشاره به این که “سپاه وارد عرصه‌های اقتصادی و فرهنگی شد که بر زمین مانده بود” درباره فعالیت های اقتصادی این نهاد نظامی همچنین گفت “هیچ نوع زیاده‌خواهی یا انحصارطلبی یا منفعت‌طلبی تشکیلاتی برای سپاه متصور و قابل قبول نیست، چون عرصه‌ای که بچه‌های ما فعالند، عرصه‌ای است که مزاحم یا رقیب زیادی ندارد.”
در سالهای اخیر همواره فعالان اقتصادی با انتقاد از حضور این نهاد نظامی و حکومتی در مساله خصوصی سازی و اجرای اصل 44 قانون اساسی اعلام کرده اند که پروژه های بزرگ اقتصادی بجای خصوصی سازی از دولت به سپاه پاسداران منتقل می شوند.
شرکت مخابرات پیش از این زیرمجموعه ای از وزارت ارتباطات و فن آوری اطلاعات بود و در نتیجه امکان نظارت و حسابرسی آن توسط مجلس وجود داشت، اما با تغییرات جدید، این شرکت زیر نظر یک نهاد نظامی تحت فرمان رهبری قرار می گیرد و در آینده امکان هرگونه نظارتی بر عملکرد آن از بین خواهد رفت.
