با گذشت دو ماه از امضای توافق ژنو در خصوص برنامه هسته ای ایران، مخالفت ها با این توافق نامه از سوی بخشی از جناح محافظه کار و اصولگرا تشدید شده است. اعضای جبهه پایداری در مجلس شورای اسلامی که تاکنون از تریبون های مختلف، علیه این توافق موضع گرفته بودند حالا و پس از آنکه حسن روحانی، رئیس جمهور اسلامی ایران در جمع دانشگاهیان، منتقدان توافق ژنو را گروهی معدود و بی سواد خواند، خواستار این شده اند که این بار از تریبون صدا و سیما انتقادات خود را مطرح و پاسخ حسن روحانی را بدهند.
جبهه پایداری، تشکلی است که شورای مرکزی ۲۰ نفره آن زیر نظر شورای فقها فعالیت میکنند؛ شورای فقهایی که پس از فوت آیت الله خوشوقت، متشکل از آیت الله مصباح یزدی و فرد سومی است که نامش تاکنون از سوی این تشکل اعلام نشده.
این تشکل سیاسی در راس مخالفت با توافق ژنو قرار دارد. در مقابل تعدادی از اساتید دانشگاه برای مناظره با مخالفان توافق ژنو اعلام آمادگی کرده اند. سعید لیلاز، احمد شیرزاد، امیرزمانی نیا، محسن رنانی، حسین راغفر، هرمیداس باوند، فرشاد مومنی، علی سبحانی و محمود سریع القم براساس اعلام وب سایت پیام نو، اساتیدی هستند که اعلام کرده اند حاضرند از تریبون صدا و سیما با مخالفان توافق ژنو مناظره کنند.
هنوز مشخص نیست صدا و سیما چنین فرصتی برای مناظره میان مخالفان و موافقان توافق ژنو را ایجاد خواهد کرد یا خیر اما “روز” در همین زمینه با سیدمهدی موسوی نژاد، از مخالفان توافق ژنو و عضو جبهه پایداری و همچنین سعید لیلاز، روزنامه نگار و تحلیل گر موافق توافق ژنو به گفتگو نشسته است.
سیدمهدی موسوی نژاد، عضو فراکسیون روحانیون و عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس در مصاحبه با “روز” می گوید که صدا و سیما تاکنون به نامه ۲۰ نماینده مجلس که عضو جبهه پایداری و مخالف توافق ژنو هستند پاسخی نداده است. او می گوید:تا حالا ما پاسخی نگرفتیم. اگر عدالت باشد باید به ما فرصت بدهند قاعدتا که حرف مان را بزنیم اگر هم بی عدالتی باشد که نه فرصت نمی دهند.
سوال می کنم که مبنای این درخواست شما برای اینکه صدا و سیما فرصتی در اختیار شما قرار دهد چیست؟ می گوید: آقای روحانی تفکر و دیدگاهی دارد که مورد احترام است ما هم دیدگاه و اعتقادی داریم که شنیدنی است. باید نقدها و انتقادات و ایرادات گفته شود تا مردم قضاوت کنند. مردم بهترین قاضی هستند و ایشان گفته اند منتقدان بی سواد هستند ما هم می خواهیم فرصتی صدا و سیما بدهد تا بتوانیم حرف های مان را بزنیم.
آقای موسوی نژاد می گوید: ما با بندهای بعضی از توافق هایی که در توافق ژنو صورت گرفته مخالف هستیم.
سوال می کنم آیا متن توافق ژنو را مطالعه کرده اید؟ می گوید: خیر. تاکنون متن اصلی را به ما ندادند که بخوانیم و باید بگویند که چرا.
می پرسم آقای موسوی نژاد شما متن توافق ژنو را نخوانده اید و به گفته خودتان در اختیار شما قرار نگرفته پس با چه چیزی مخالف هستید؟ می گوید: البته چیزی که به هر حال از طریق مختلف پخش شده و متنی که ارائه داده شده بله ما مطالعه کردیم اما اصل قضیه را و آنچه پشت پرده وجود دارد را نه.
این نماینده مجلس بیش از این حاضر به توضیح نیست که با چه بندهایی و به چه دلیل، او و همفکرانش مخالف هستند اما سعید لیلاز که از موافقان توافق ژنو است در مصاحبه با “روز” می گوید: من مبنای موافقت و مخالفت با توافق ژنو را نه محتوای آن می دانم از هر دو طرف و نه ربطی به بی سواد و باسواد بودن ادم ها دارد. موافق این تعبیری هم که آقای دکتر روحانی گفته باشند نیستم. به هر حال معتقد هستم که مخالفان به هر شکلی حق دارند اظهار نظر بکنند. از جمله مخالفان توافق ژنو. اما مساله نه موافقت و مخالفت با توافق ژنو است نه اصلا ربطی به توافق ژنو دارد. مساله این است که اولا این توافق مثل هر چیز دیگری در فضای سیاسی ایران تبدیل به یک وسیله برای دعواهای سیاسی می شود. ما با مفاهیم بسیار مهم تری قبلا این کار را کردیم مثل بسیج، مثل سپاه، مثل جنگ، مثل خود جمهوری اسلامی که اینها مفاهیم بسیار بسیار مهمی هستند. شما وقتی الان بروید روسیه می بینید که در روسیه با وجود اینکه رژیم کمونیستی کاملا عوض شده و اون نظام کاملا پوسیده، سرنگون شده و حکومتی کاملا متفاوت و متضاد جایگزین شده ولی آن مفاهیم، تقدس خود را حفظ کردند. یعنی جنگ کبیر میهنی، هنوز جنگ کبیر میهنی است. جانبازان یا بازماندگان جنگ همچنان محترم اند. درحالیکه در ایران ما دیدیم بارها و بارها این مفاهیم مقدس و محترم، دستمایه دعواهای سیاسی علیه هم قرار گرفتند. دعواهای سیاسی در ایران هم مثل دعواهای زن و شوهرهای جوان است که از قنداق بچه گرفته تا تلوزیون و پارچ آب و دیس و جاروبرقی و بشقاب و.. را اگر دعوا شود به سمت همدیگر پرت می کنند.
او اضافه می کند که نکته دوم و انگیزه دوم در این بحث در واقع نه از منظر سواد، بلکه از منظر منافع باید دیده شود: “ما باید ببینیم چه کسانی از روی کار آمدن آقای دکتر روحانی و تغییر فضای سیاسی و سمت گیری فضای اقتصادی کشور سود می برند و چه کسانی ضرر می کنند. توافق ژنو بخشی از این تغییر رویکرد است نه همه آن. در واقع ما یک بساط گسترده غارت را در ایران می بینیم که در حال جمع شدن است و طبیعی است کسانی که سر این سفره نشسته بودند الان باید ناراضی باشند. تمام کسانی که سر این سفره نبودند باید خوشحال باشند. بنابراین من از این منظر به مساله نگاه می کنم وگرنه توافق ژنو به خودی خود برای ایران هیچ چیز منفی و بدی ندارد”.
به گفته آقای لیلاز “مهم تر از همه این است که اگر این توافق هم حتی توافق رذیلانه و بدی باشد که من چنین اعتقادی ندارم، این بر اثر یک تضعیف ژئوپولوتیک و استراتژیکی به دست آمده آمده که همین محافظه کارانی که الان در نوک حمله مخالفت با توافق ژنو هستند عامل آن شده اند”.
او با مثالی درباره تابلوی گرانیکای پابلو پیکاسو در همین زمینه توضیح می دهد: یک تابلویی دارد پابلو پیکاسو به نام گرانیکا. گرانیکا یک شهری در اسپانیا است که در جنگ داخلی اسپانیا و قبل از جنگ جهانی دوم، نیروهای هوایی آلمان این شهر را به صورت محرمانه به نفع فاشیست ها بمباران کردند و خیلی آسیب بدی به این شهر زدند. پیکاسو یک تابلویی از این شهر کشیده و می گویند در خلال جنگ جهانی دوم، یکی از افسران نازی که فرمانده نازیها در پاریس بود یک روز به کارگاه پیکاسو می رود و به این تابلو که می رسد می گوید استاد این کار شما است؟ پیکاسو پاسخ می دهد نه خیر این کار شما است ما فقط نقاشی اش کردیم. الان اگر توافق ژنو بد است یا اگر موقعیت ایران در نظام بین المللی بد است این در واقع کار همین محافظه کارانی است که الان شلوغ می کنند و فریاد وا ایران و وا اسلام سر می دهند. ما در واقع داریم نقاشی اش می کنیم و به تصویر می کشیم.
این روزنامه نگار و تحلیل گر معتقد است که “تضعیف ژئوپولتیک و نهایی ایران از نیمه سال ۱۳۸۴ و زمانی شروع شد که دولت احمدی نژاد روندهای سرمایه گذاری در داخل کشور را مختل کرد. نرخ بهره وری را به جای سالانه دو و نیم درصد افزایش به روند منفی کشاند و در خارج کشور در صحنه بین المللی یک رادیکالیسم مصنوعی و بی ریشه ای را تزریق کرد که بدون اینکه کوچکترین دستاوردی برای ایران داشته باشد منجر به بزرگترین و کاملا تحریم بی سابقه علیه ایران شد. یعنی چنین تحریمی که در مدت کوتاه یک سال و نیمه، اقتصاد ایران را به زانو دراورد بدون کمک روشن از داخل غیرممکن بود. هیچ مورد از تاریخ انقلاب کبیر فرانسه به این طرف هیچ موردی دیده نشده کسی توانسته باشد چنین تحریمی را علیه ایران اعمال کند. به خاطر این بود که رادیکالیسم مصنوعی را تزریق کردند. به خاطر اعجاج و تضادها و تناقض هایی که در سیاست های خارجی کشور بود از یک طرف می گفتند اسرائیل باید از صحنه روزگار محو شود از طرف دیگر ملت اسرائیل را به رسمیت می شناختند. من یادم است که رئیس جمهوری اسلامی ایران در دوبی رسما در حضور خبرنگاران اعلام کرد که اگر آقای حسنی مبارک مرا بپذیرد من حاضر هستم که ظرف ۲۴ ساعت خودم را به مصر برسانم. من بسیار ناراحت هستم خانم قاضی که چرا هیچ کدام از مطبوعات و روزنامه نگاران ما نمی روند ان مصاحبه را بازخوانی و بازنشر کنند و بگویند این شرف و استقلال و وجدان و همیت و میهن پرستی و ناموس ایران و ایران اسلامی کجا بود آن موقع که الان ظاهر شده؟ آن نامه نگاری های عاشقانه ای که اقای احمدی نژاد به خانم ها و اقایان در سراسر دنیا کردند چه پاسخی برای ایران داشت؟ و اینکه الان تیم هسته ای ایران دارد سعی می کند این خرابی ها را تا حد ممکن بازسازی کند و به اقتصاد ایران فرصتی برای نفس کشیدن بدهد که برنامه های مان را با موازنه جدید قوا با غرب بتوانیم از سر بگیریم و تعامل کنیم. این بازیچه و محرمانه ای است برای اینکه از محرمانه بودن مفاد این توافق استفاده کنند و آن را بر سر مردم بکوبند”.
آقای لیلاز در عین حال می گوید که مخالف ابراز مخالفت با توافق ژنو از سوی مخالفین این توافق نیست: “من مخالف این اظهار مخالفت ها نیستم این مخالفت ها از نظر سیاسی به موضع ما از نظر بین المللی حتی کمک هم می تواند بکند. مهم هم نیست که چقدر واقعی است و نیست و چقدر انگیزه دارند و ندارند. مهم این است که همانطور که اسرائیلی ها از لیکود و حزب کارگر بازی، امریکایی ها از دموکرات و جمهوریخواه بازی در صحنه بین المللی سود می برند، همانقدر هم ما از جناح باز و کبوتر خودمان می توانیم سود ببریم. حرف من هم پاسخی است به جسارت های آقایان در در سطح داخل والا هر گونه ابراز مخالفت با مفاد توافق ژنو هم به لحاظ اصالتی که من برای دموکراسی بی قید و شرط قائل هستم باید صورت بگیرد، هم اینکه می تواند به موضع مذاکره کنندگان ما در سطح بین المللی کمک کند”.
سوال می کنم متن توافق ژنو محرمانه است و در اختیار نمایندگان مجلس هم قرار نگرفته شما فکر می کنید چطور با متنی که نخوانده اند مخالفت می کنند؟ آقای لیلاز می گوید: اگر این توافق مبتنی بر این می شد که ایالات متحده امریکا باید خودش را منحل کند باز هم اینها، غرشان را می زدند چون اینها مساله را از منظر روابط ایران و امریکا و آن چیزی که جمهوری اسلامی ایران به دست آورده نمی بینند. از منظر این می بینند که چه چیزی را از دست دادند. ببینید این فیلم هایی که الان به جشنواره فجر آمده می بینید که دوباره سر و صدایی درست می شود که از فتنه حمایت می کنند و… بعدا ببینید بساط مبارزه بدحجابی و بی حجابی و.. راه می افتد. خب به هر حال یک گروهی در تحولات سیاسی اخیر ایران باخته اند آن بساط غارت سازمان یافته وقتی جمع می شود طبیعی است که در یک عده ای واکنش بر می انگیزد و ما باید منتظر آن باشیم.
می پرسم شما گفتید که موافقت و مخالفت با توافق ژنو یک مساله سیاسی است و ربطی به این توافق ندارد حالا اعلام آمادگی شما برای مناظره در چه راستایی است؟ آیا اعلام آمادگی شما هم سیاسی است مثل رفتار طرف مقابل؟ سعید لیلاز پاسخ می دهد: ما داریم در سطح داخلی بحث می کنیم ولی اثر ژئوپولتیک این مخالفت ها و موافقت ها، اولا بد نیست و به موضع مذاکره کنندگان ایرانی در سطح بین المللی کمک میکند و ثانیا نشانه زنده بودن جامعه ایران است. ما به عنوان اصلاح طلبان نمی توانیم طرفدار پوزه بند زدن به دهن مخالفان خود باشیم هیچ گاه نبودیم الان هم نیستیم. منتهی اصل پاسخگویی را در همه زمینه ها برای خودمان محترم می دانیم و از آن استفاده هم می کنیم. مخالفان، اجازه بدهید بگوییم مخالفان دولت، یعنی مساله را یک مقدار واقعی تر بکنیم چون مخالفتی با توافق ژنو وجود ندار. مخالفان دولت از هر وسیله ای برای مخالفئت شان استفاده می کنند از جمله توافق ژن. بدون اینکه برای شان مهم باشد این توافق چقدر شرافتمندانه بوده یا نبوده. آنها از امکانات و ابزار شان برای بازتاب دادن عقاید و نظرشان بهره می برند که اصلاح طلبان و خود دولت بهره نمی برد. مثلا ببینید وقتی در آستانه ۱۶ آذر قرار می گیریم تریبون مقدس نماز جمعه در اختیار وزیر علوم قرار گرفت و ما از برگزار کنندگان نمازجمعه تشکر می کنیم ولی مساله این است که در اختیار وزیر علوم سابق قرار گرفت نه وزیر علوم فعلی. این نشان دهنده سمت گیری هایی است که در کشور وجود دارد. یا رفتار صدا و سیما و انواع و اقسام سایت هایی که بدون اینکه نگران فیلتر شدن باشند یا از عواقب آن بترسند می توانند به هر کسی هر اتهامی دلشان خواست بزنند در حالیکه طرفداران دولت باید مراقب باشند. به همین دلیل است که ما باید هم مطابق فطرت خودمان، هم مطابق شرایط سیاسی روز ایران از هرگونه برگزاری مناظره درست، اصولی و شرافتمندانه در عرصه های عمومی حمایت و استقبال بکنیم.
