نمایندگان مجلس شورای اسلامی در پنجمین جلسه علنی پارلمان جدید که با دستور کار “بررسی مشکلات بخش کشاورزی” برگزار شد، به انتقاد از وعده های تحقق نیافته دولت احمدی نژاد در 7 سال گذشته، هزینه های اشتباه، عدم خودکفایی گندم در شرایطی که جشن خودکفایی برگزار می شود، رانت ها و دلالی ها در بخش کشاورزی پرداختند و جلسه مجلس را به صحنه محاکمه صادق خلیلیان، وزیر کشاورزی تبدیل کردند.
بزرگترین وارد کننده گندم پس از جشن خودکفایی
در ابتدای این جلسه،عباس رجایی، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس قبل گفت: “گندم کشاورزان که قیمت خرید آن 420 تومان مشخص شده کشاورزان را با مشکلاتی مواجه کرده لذا باید قیمت این محصول هم افزایش پیدا کند. حداقل قیمتی که باید برای گندم کشاورزان در نظر گرفته شود، اگر 500 یا 550 تومان باشد، تقریبا برای آنها می‌صرفد”.
گفتنی است همزمان با انتقادات از قیمت خرید گندم توسط دولت،خبرگزاری رویترز، آنطور که سایت فرارو گزارش داده از تلاش ایران برای خرید بی سابقه گندم و شکر خبر داده است.
رویترز نوشته است: “ایران که با تحریمهای بین المللی روبرو است برای تامین محصولات کشاورزی مورد نیاز خود بخصوص شکر طی ماههای آینده تلاش زیادی را آغاز کرده است و در این بین نقش شرکت بازرگانی دولتی ایران برای عقد قراردادهای جدید با شرکتهای خارجی و افزایش واردات شکر بیشتر شده است. گر چه محصولات کشاورزی و مواد غذایی شامل تحریمهای بین المللی بر ضد ایران نیست ولی تحریمهای اعمال شده بر ضد سیستم بانکی و مالی ایران موجب شده تا نهایی شدن قراردادهای مربوط به واردات محصولات کشاورزی و مواد غذایی از سوی ایران با چالشهایی روبرو شود. منابع آگاه اعلام کردند شرکت بازرگانی دولتی ایران که نقش اصلی و اساسی را در خرید و توزیع اقلام و کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم دارد تلاش زیادی را برای افزایش واردات شکر آرد و گندم آغاز کرده است”.
این در حالیست که ایران در سال 83 توانست با تامین گندم مورد نیاز کشور، جشن خودکفایی این محصول را برگزار کند؛وضعیتی که با روی کار آمدن دولت احمدی نژاد، تغییر کرده و ایران بار دیگر به وارد کننده اصلی گندم در جهان تبدیل شده است.
برنج کاری در آستانه نابودی
بنا بر گزارش منابع خبری داخلی، از جمله محور های مورد انتقاد نمایندگان، واردات برنج و عدم حمایت از تولید کنندگان برنج بود که در این زمینه ایرج ندیمی نماینده لاهیجان گفت: “واردات هر گونه محصولات کشاورزی اعم از قانونی و یا غیر قانونی به ضرراقتصاد ملی بوده و به تولید و همین طور اشتغال پایدار نیز ضربه وارد می کند. یکی از عواقب ناگوار واردات برنج به کشور این است که در حال حاضر برنج کاران تمایلی به کاشت برنج در زمین هایشان نداشته و زمین ها را با تغییر کاربری و قیمت ناچیز به فروش می رسانند. در صورت ادامه واردات برنج، برنج کاران با مشکلات عدیده ای روبه رو شده و با تغییر کاربری زمین هایشان نمی توان آینده خوبی برای تولید برنج کشور متصور بود و می توان پیش بینی کرد که با این سیاست های ناکارآمد در آینده ای نه چندان دور صد در صد نیازمند واردات برنج بی کیفیت از سایر کشورها خواهیم بود”.
ناصری نماینده باب هم در اینباره گفت: “مسئولان کشور باید حمایت ویژه‌ای را از کشاورزان و تولید کنندگان برنج داشته باشند و بحث خرید تضمینی برنج را مورد توجه بیشتر قرار دهند. از واردات بی‌رویه برنج جلوگیری کنید! اگر ما مثلا 800 هزار تن برنج نیاز داریم، باید طوری عمل کنیم تا تعادل عرضه و تقاضا در کشور به وجود بیاید”.
او افزود: “مسئله نوسازی صنایع کشاورزی از دیگر مسائلی است که باید به آن توجه شود؛ به طور مثال شالی‌کوبی‌های ما مربوط به 30 و 40 سال پیش است که این مسئله ضایعات زیادی را به بار می‌آورد همچنین باید ماشین‌آلات کشاورزی در این رابطه نوسازی شود”.
غلامعلی جعفرزاده نماینده مردم رشت هم اظهار کرد: “238 هزار هکتار زمین زیر کشت برنج است اما ما چند سال است که از مدیریت آب محروم هستیم که باید برای این مسئله هم چاره‌اندیشی کرد. در بخش ماشین‌آلات کشاورزی مثل تیلر، کمباین، ماشین درو و بسته‌بندی و همچنین بخش بازسای کارخانجات برنج نیز مشکلاتی وجود دارد که باید حل شود”.
گفتنی است در جریان مناظره های انتخاباتی سال 88 میر حسین موسوی در زمان برشمردن بی کفایتی های دولت به مسئله واردات برنج باسماتی اشاره کرد که اکنون همین انتقاد از سوی محافظه کاران مجلس مطرح است.
انقراض بهترین نژاد گوشتی گاو جهان
از بین بردن زیرساخت های دامپروری، دیگر محور انتقادها به بی کفایتی دولت در بخش کشاورزی بود.
در اینباره، سید‌باقر حسینی نماینده زابل گفته است:” با توجه به اینکه نژاد اصیل گاو سیستانی از بهترین نژاد گوشتی جهان است ولی متاسفانه شاهد انقراض این محصول دامی در منطقه هستیم چراکه دولت از دامداران حمایت نمی‌کند. واردات دام هم باید از انحصار باند‌های وابسته به قدرت خارج شود و انشالله من بعدا این مسئله را پیگیری می‌کنم”.
حسینی گفته است: “واردات دام توسط عده‌ای خاص و بدون رعایت مسائل و اصول قانونی در کشور صورت می‌گیرد و باید به این مسئله رسیدگی شود”.
قیمت تمام شده بالا؛رانت در توزیع و واردات
ساختار انحصاری و رانتی بخش واردات و توزیع و همچنین قیمت تمام شده بالاتر از عرضه، از جمله دیگر محور های اصلی انتقاد نمایندگان بود. محمد اسماعیل‌نیا، نماینده کاشمر در اینباره گفته است: “قیمت تمام شده شیر 770 تومان است ولی قیمتی که برای آن اعلام شده 630 تومان است که این مسئله مشکلاتی را برای دامداران به همراه آورده است. با فضایی که پیش آمده، فقط دامدار قربانی می‌شود چراکه برای یک کیلو شیر حداقل باید دو کیلو جو خریداری کند”.
اودرباره واسطه گری هم گفته است: “مثلا واسطه‌ها انگور کشاورزان را 360 تومان می‌خریدند و در بازار تهران همین انگور بیش از 4هزار تومان به فروش می‌رسید”.
علی‌اصغر زارعی نماینده تهران هم گفته است: “دلال‌ها بیشترین سودجویی را در بخش توزیع محصولات کشاورزی دارند؛ قرار بود دولت در جریان طرح تحول اقتصادی به این مسئله اهتمام داشته باشد و آن را حل کند یعنی قرار شده بود که دولت در شبکه توزیع نظارت داشته باشد و آن را ساماندهی کند و به نظر من این از مسائل مهمی است که در حال حاضر ما با آن رو به رو هستیم. وقتی برخی محصولات که توسط تولیدکنندگان داخلی عرضه می‌شود، همزمان شاهد حضور برخی محصولات کشاورزی خارجی هستیم و البته دوستان در توضیح این مسئله می‌گویند که ثبت سفارش این محصولات مربوط به قبل است”.
فارغ التحصیلان کشاورزی؛ بالاترین نرخ بیکاران
در پایان این جلسه علی‌محمد احمدی نماینده دهلران به مسئله بیکاری متخصصان کشاورزی اشاره کرد و گفت:” در ترکیب نرخ بیکاری کشور، بخش کشاورزی و فارغ‌التحصیلان این بخش بیشترین سهم را دارند. در بررسی که اخیرا از اقتصاد خانواده‌ها در منطقه ایلام داشتم، مشاهده کردم که نرخ مهاجرت از روستاها به شهرها به سرعت در حال افزایش است که این مسئله علاوه بر مشکلاتی که برای بخش دام به وجود می‌آورد، مسئله اقتصاد خانواده را هم با مشکل مواجه می‌کند”.
پس ازطرح این انتقادات وزیر کشاورزی در مقام پاسخگویی آمارهایی را از روی متن خواند که همین امیر موجب خشم نمایندگان شد. قاضی پور خطاب به خلیلیان گفت: “این ها انشاء است. آب دریاچه ارومیه خشک شده آنوقت تو برای ما قصه می گویی؟”
نماینده دیگری هم در یک تذکر آیین نامه ای اعلام کرد که وزیر به جای پاسخ به انتقادات، متن تبلیغاتی برای دولت خوانده است.
انتقادها به وضعیت کشاورزی در حالی در مجلس بالا گرفته که دولت ازچند سال پیش از ارائه هرگونه آماری در حوزه توسعه بخش کشاورزی خود داری کرده است.
