مارکوس جورج و یگانه تربتی
تشدید تحریم ها علیه ایران برسر مسائل اتمی این کشور ادامه دارد و سختی های اجتماعی و اقتصادی فراوانی بر میلیون ها نفر در سرتاسر ایران تحمیل کرده است.
روز یکشنبه، اتحادیه اروپا تحریم نفتی ایران را بطور کامل به اجرا گذاشت و درکنارش آمریکا تلاش می کند تا ایران را مجبور کند دست از برنامه های اتمی خود بردارند. کشورهای غربی می گویند که این برنامه ها برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی است، همان امری که ایران تکذیب می کند.
مرحله اول تحریم های جدی با تحریم بانک مرکزی ایران از آغاز سال جدید آغاز شد و به مشکلات اقتصادی و بالارفتن قیمت ها و میزان بیکاری انجامید.
یک استاد دانشگاه که هزینه های زندگی اش در تهران بیش از دو سوم نسبت به سال گذشته بالا رفته است، می گوید: “این واقعا دیوانه کننده است.” وی که 33 سال دارد می گوید: “قیمت ها این روزها ثابت نیستند. هر روز بالا می روند.”
او برای هر کیلوگرم گوشت بیش از 20 یورو می پردازد که نسبت به چند ماه پیش دوبرابر شده است. وی می گوید: “همه این اتفاقات درحالی می افتد که بسیاری از کارخانه ها در اطراف تهران تعطیل شده اند و افراد بسیاری بیکار.”
گفتگو با ساکنان تهران نشان می دهد که نگرانی مشابهی در همه افراد در مورد معاش و بالارفتن قیمت ها وجود دارد. افراد زیادی مانند آن استاد دانشگاه حاضر نشدند نام واقعی خود را بگویند.
اعظم که 32 ساله و متاهل است در گذشته نیازی نداشت کار کند. اما اوضاع عوض شده است. او می گوید: “زندگی برای مردم عادی سخت شده است. زندگی آنقدر سخت است که همسرم دیگر نمی تواند به تنهایی از پس یک زندگی ساده بر بیاید و من به دنبال کار می گردم.”
ایرانیانی که وضع مالی بهتری دارند تلاش می کنند تا طلا بخرند. آنها می ترسند که پول رایج سقوط کند.
این تصویر در بالای شهر تهران آنقدر ها هم سیاه نیست. ایرانیان پولدار از فروشگاه هایی که پر است از اجناس گرانقیمت اروپایی خرید می کنند.
اتومبیل های گرانقیمت که با پرداخت 80 درصد گمرک وارد شده است، نشانه روشنی است از اینکه عده ای به زندگی سابق خود ادامه می دهند و عده ای روز به روز مقروض تر می شوند.
یک کارشناس رسانه ای گفت که هنوز درآمد زیادی از مجل تصاحب قراردادهای دولتی حاصل می شود.
وی گفت: “در یک بخش دولتی حتی می شود سرمایه گذاری کرد. اما بخش خصوصی در 9 ماه گذشته بشدت ضربه خورده است. بسیاری از مشاغل بخش خصوصی بیش از 70درصد معاملات خود را از دست داده اند. ما هم ضربه خورده ایم اما ما چند قرارداد دولتی داریم به همین دلیل کسی را اخراج نکردیم و اوضاع در دو ماه اخیر بهتر شده است.”
بیکاری
ورای فضای دولتی، بیکاری همراه با بالارفتن بی رویه نرخ تورم بالا می رود، در ماه مارس امسال به 21.5 درصد رسید. بسیاری می گویند که آمارهای رسمی تاثیر بالارفتن قیمت ها را بر تجارت و زندگی ایرانیان بخوبی نشان نمی دهد.
شرکت های صادرکننده برای نجات از ورشکستی دست و پا می زنند که در پی بی ارزش شدن 40 درصدی نرخ ریال در برابر ارز خارجی پدید آمده است.
در سال گذشته، رسانه های ایرانی گزارش دادند که ده ها هزار شغل از بین رفته بسیاری دیگر در معرض تهدید قرار دارند.
در همین هفته، آژانس خبری ایلنا گزارش داد که ده ها هزار کارگر تولیدکننده لوازم خانگی درخطر از دست دادن شغل هایشان هستند و مدت قراردادها به یک سال تا 3 ماه کاهش پیدا کرده است.
دربخش های دیگر هم همین وضع وجود دارد.
کریم، 51 ساله، دو ماه پیش کار خود را از دست داد. وی می گوید:« کارخانه ماه هاست که برای ادامه دادن تلاش می کند اما بالارفتن قیمت مواد خام ناگهان بشدت بالارفت و کارخانه نتوانست به کارش ادامه بدهد. رئیس کارخانه همه را اخراج کرد و کارخانه را فروخت.»
وی در ادامه گفت: “من 10 سال بود که در آنجا کار می کردم و باور نمی کنم عاقبت این کار به اینجا رسید.”
بسیاری از ایرانیان تحریم ها را مسبب مشکلاتشان می دانند و به کشورهای غربی انتقاد می کنند.
برخی دولت را مسئول گرانی ها می دانند. محمود احمدی نژاد با اصلاحات اقتصادی که انجام داد، یارانه ها را قطع کرد و 18 ماه است که در عوض پول نقد به حساب افراد نیازمند واریز می کند.
این اقدام دولت مهارکردن نیازهای شخصی تلقی شده است و به همین دلیل انتقادی که به محمود احمدی نژاد می شود، سوء مدیریت است.
با بالارفتن قیمت برق، آب و گاز، مشاغلی که به یارانه های دولتی وابسته بودند تلاش می کنند تا خود را با شرایط جدید وفق بدهند. مخالفان احمدی نژاد تلاش کردند تا مرحله بعدی برنامه های اصلاحی اش را که برداشتن بیشتر یارانه بود، متوقف کنند.
باید کسانی را مقصر دانست که این شرایط را بوجود آورده اند و این شامل کسانی که با استفاده از رابطه شان با دولت به دلار با نرخ دولتی دسترسی دارند و همچنین سران سپاه که تحلیلگران معتقدند یک سوم اقتصاد کشور را کنترل می کنند.
مهرداد عمادی، مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا معتقد است که ایران تا کنون توانسته است از پس مشکلات اقتصادی بر بیاید اما نشانه های مشکلات اقتصادی عمیق تر بعید است تا چند ماه بعد پدیدار شود. وی می گوید: “به زعم من از ماه اکتبر، نشانه های مهم فقر و بیکاری در شهر های بزرگ نمایان خواهد شد. تا آن زمان دوره گذار از بحران اقتصادی تا فروپاشی اقتصادی است.”
امین، ساکن تهران که فیلمساز است، می گوید: “هر که را می بینم پول قرض می کنند تا زندگی را بگذراند. آدم هایی مثل من همیشه مقروضند، چه به بانک چه به افراد مختلف.”
وی می گوید: “چیزی را که ماه پیش باحقوقم خریده بودم، این ماه نمی توانم بخرم. هر ماه بیشتر به عقب بر می گردم”.
منبع: شیکاگو تریبون، 2 ژوئیه
