اد رویس - الیوت انگل
دیدار این هفته حسن روحانی، رئیس جمهور جدید ایران از نیویورک از سوی همگان با جزئیات فراوان مورد بررسی قرار گرفته است تا نشانه هایی از حل و فصل مساله برنامه هسته ای ایران در آن یافت شود. منظور روحانی، زمانی که از صلح و میانه روی سخن می گوید، دقیقا چیست؟ سروصدای رسانه ها در این باره جالب توجه است، ولی آنچه مهم است اقداماتی است که روحانی در 100 روز اول زمامداری خود انجام می دهد.
هرچند 100 روز اول زمامداری یک رئیس جمهور جدید چندان ملاک نیست ولی در مورد روحانی و با توجه به برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل در همین فاصله، می تواند ملاکی برای میزان پایبندی او به سخنان خود باشد. آیا تهران تمایلی به توقف برنامه نظامی هسته ای خود دارد؟
اول از هر چیز روحانی باید کاملا روشن کند که آیا ایران حاضر است پیشنهاد باراک اوباما را برای برقراری رابطه مستقیم و معنی دار با آمریکا برای حل مسائل فی مابین قبول کند یا نه؟ آیا او جرات سیاسی برداشتن این قدم را دارد؟ از آن مهم تر، آیا او حمایت کامل آیت الله خامنه ای، رهبر کشور را دارد؟
اگر چنین باشد روحانی باید مطلب جدید و معنی داری روی میز بگذارد. تا کنون، مذاکره کنندگان هسته ای ایران کمترین امتیاز هسته ای را داده و بیشترین حد حذف تحریم های مالی و نفتی را درخواست کرده اند. از زمان انتخاب روحانی، تنها اقدام وی در زمینه مسائل هسته ای، سپردن مذاکرات به جواد ظریف، وزیر امور خارجه بوده است که فردی تحصیل کرده غرب است و نماینده ایران در مذاکرات هسته ای آتی خواهد بود. حال باید دید میزان اختیار ظریف در این میان چه میزان است.
نه ظریف و نه روحانی هیچ تمایلی به توقف برنامه هسته ای این کشور، آن طور که در قطعنامه های سازمان ملل خواسته شده است، نشان نداده اند.
هرچند آمریکا باید در هرگونه مذاکره ای که امکان پذیر می شود شرکت کند، ولی باید روشن باشد که تا زمان رسیدن به توافقی جامع با ایران، اقتصاد این کشور همچنان با تحریم ها روبرو خواهد بود. تحریم های اقتصادی اعمال شده بر ایران در دهه گذشته دولت ایران را تکان داده و باعث نارضایتی مردم ایران از حکومت تندروها شده است.
ما برای نشان دادن جدیت خود می باید قانون تشدید تحریم ها را در ژوئیه گذشته به تصویب می رساندیم. و همچنین می باید مشخص کنیم که هنوز همه گزینه ها برای جلوگیری از برنامه نظامی هسته ای ایران روی میز باقی است.
آمریکا باید در مذاکرات هسته ای به دنبال توافقی جامع و مرحله ای و قابل ردیابی با ایران باشد تا بتواند بخش نظامی برنامه هسته ای ایران را متوقف سازد. باید روشن باشد که چنین توافقی فقط با برداشتن قدم های مشخص و قابل رسیدگی می تواند انجام شود. این قدم ها باید توسط آژانس انرژی هسته ای سازمان ملل قابل تائید باشد.
هرچند رئیس جمهور جدید ایران سخن از سازش می زند ولی ما نباید فریب بخوریم. بر اساس آخرین گزارش آژانس هسته ای، ایران بطور کامل به برنامه هسته ای خود ادامه می دهد و سانتریفیوژهای جدید را نصب و راکتور آب سنگین جدیدی را نیز احداث کرده است که احتمالا به تولید پلوتونیوم اختصاص خواهد یافت. ایران همچنین برخی عملیات بی ثبات سازی خود را در حمایت از حزب الله لبنان و حمایت از کشتار مردم سوریه توسط بشار اسد ادامه داده است.
در پایان 100 روز زمامداری روحانی، در اواسط ماه نوامبر، بهتر می توانیم معنای واقعی مواضع ایران را درک کنیم. کمیته روابط خارجی کنگره برای ارزیابی این مساله جلسه ای تشکیل خواهد داد.
با توجه به سی سال روابط خصمانه با ایران، بعید است کنگره آمریکا با هر گونه لغو تحریم ها پیش از تغییری اساسی در رفتار ایران موافقت کند. چنین تغییری صرفا با صحبت کردن مقدور نیست و باید با عمل واقعی توام باشد.
منبع: لوس آنجلس تایمز - 24 سپتامبر2013
