یک روز پس از آغاز بیست و ششمین اجلاس شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، نشست موازی مشترک با موضوع “حفاظت از خبرنگاران”، با شرکت چهار سازمان غیر دولتی و نمایندگان سه کشور، برگزار شد.
چهار سازمان غیر دولتی سودویند، گزارش‌گران بدون مرز، کمیته حفاظت از روزنامه نگاران، ماده ۱۹ و به همراه هیات‌های سه کشور اتریش، فرانسه و تونس در سازمان ملل، برگزارکنندگان این مراسم بودند.
در این برنامه فرانک لارو، گزارش‌گر ویژه ارتقا و حفاظت از حق آزادی عقیده و بیان سازمان ملل، ریکاردو گونزالس افسر ارشد حفاظت ماده ۱۹، گالینا آراپوا، مدیر مرکز دفاع از رسانه‌های جمعی روسیه، سولیانا گبرمیشاییل، وبلاگ نویس اهل اتیوپی، خاویر گارزا، روزنامه‌نگار اهل مکزیک، هانی عباس کاریکاتوریست فلسطینی ـ- سوری و بهروز آفاق، رییس بخش خاورمیانه و آسیای غربی سرویس جهانی بی بی سی سخن‌رانی کردند.
بهروز آفاق در این جلسه با اشاره به وضعیت آزادی بیان در جمهوریاسلامی و نقض حقوق روزنامهنگاران در ایران، به شکل خاص به بررسی فشار جمهوریاسلامی بر خانواده کارکنان بی‌بی‌سی فارسی پرداخت.
او از این مورد با عنوان “مورد عجیب و جدید” یاد کرد و گفت: “خانواده برخی کارکنان بی‌بی‌سی فارسی مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند. این مساله قابل قبول نیست. بسیاری از روزنامهنگاران ایران در رسانه‌های بین‌المللی مشغول به کار هستند. برخی به شکل مستقل فعالیت می‌کنند. خانواده برخی از کارکنان بی‌بی‌سی احضار شده‌اند، تحت بازجویی قرار گرفته‌اند، خانه‌های‌شان بازرسی شده و از آنها خواسته شده که به اعضای خانواده‌شان که در بی‌بی‌سی شاغل هستند، بگویند که در آن‌جا کار نکنند و به ایران بازگردند”.
طی سال‌های گذشته سه رسانه بی‌بی‌سی، رادیو فردا و صدای آمریکا گفته‌اند که مواردی از فشار بر اعضای خانواده کارکنان آنها وجود داشته و نهادهای امنیتی از این طریق خواسته اند باعث قطع همکاری با این رسانه‌ها شده یا از داخل آنها اطلاعاتی کسب کنند.
به گفته آفاق: “روزنامه‌نگارانی که در بی‌بی‌سی کار می‌کنند، خودشان چنین تصمیی اتخاذ کرده‌اند. خانواده‌ها نقشی در این تصمیم نداشته‌اند. این روزنامهنگاران عموما در ایران رشد کرده و روزنامه‌نگار شده و سپس به بی‌بی‌سی آمده‌اند. اما اکنون و با تهدیدهایی که انجام شده، از بازگشت به ایران هراس دارند”.
این فشارها بر خانواده روزنامهنگاران خارج از کشور با اعتراض‌های مختلفی مواجه شده. نهادهای مدنی و انجمن‌های حمایت از روزنامهنگاران از جمله معترضان به این اتفاق بودند. برخی روزنامهنگاران ایرانی نیز با صدور بیانیه ای، خواستار توقف چنین برخوردهایی شده بودند.
آفاق در این سخن‌رانی همچنین اضافه کرد که رسانه‌ها برای مقابله با چنین روش‌هایی باید “به شکل عمومی اتحاد بیشتری داشته باشند و به فشار و آزار علیه روزنامهنگاران واکنش نشان دهند”. به عقیده‌ی وی، راه‌حل دیگری که در این زمینه وجود دارد “گزارش دادن درباره آزار و اذیت روزنامهنگاران و طرح سئوال از مقام‌های دولتی در این‌باره است”.
نقض حقوق روزنامهنگاران؛ از روسیه تا مکزیک
دیگر سخن‌رانان این مراسم هم به بحث و بررسی وضعیت روزنامهنگاران در نقاط مختلف دنیا و راهکارهای احتمالی برای کمتر شدن میزان این فشارها پرداختند.
فرانک لارو، گزارش‌گر ویژه ارتقا و حفاظت از حق آزادی عقیده و بیان سازمان ملل، در سخنان خود با اشاره به نقش روزنامهنگاران در افشای نقض حقوق‌بشردر نقاط مختلف دنیا و همچنین ظهور پدیده شهروند ـ- خبرنگاری با گسترش اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، ابراز امیدواری کرد که امکان حفاظت از روزنامهنگاران در نقاط مختلف دنیا به وجود بیاید.
لارو با اشاره به بهانه‌های مختلف سانسور، گفت که “سانسور به بهانه امنیت ملی یکی از انواع سانسور است که باید متوقف شود. روزنامهنگاران باید بتوانند از منابع خبری خود محافظت کنند، از تظاهرات و اعتراض‌ها گزارش تهیه کنند و از سوی دولت‌ها مشکلی برای‌شان به وجود نیاید”.
ریکاردو گونزالس، از اعضای سازمان غیردولتی “ماده ۱۹” در سخنان خود به تجربه‌های این سازمان برای اجرای سیاست‌های حفاظتی از روزنامهنگاران در برخی کشورهای جهان پرداخت. وی با اشاره به انواع تبعیض‌ها و فشارها بر روزنامهنگاران، به فشارهای جنسیتی اشاره کرد و گفت باید شرایطی فراهم شود که زنان روزنامه‌نگار و تراجنسی‌ها نیز بدون نقض حقوق خود، قادر به کار باشند.
گالینا آراپوا، مدیر مرکز دفاع از رسانه های جمعی، درباره فشارهایی که بر روزنامهنگاران در روسیه وجود دارد، سخن گفت. وی با اشاره به فیلترینگ وب‌سایت‌های مخالف دولت در روسیه و تصویب قوانین محدود کننده در پارلمان این کشور، به بحث قتل روزنامهنگاران و کشته شدن ۲۱۷ روزنامه‌نگار در این کشور اشاره کرد.
خاویر گارزا، روزنامه‌نگار اهل مکزیک، سخن از روزنامه‌ای که در آن شاغل است، گفت؛ روزنامه‌ای که مشغول بررسی پرونده باندهای مواد مخدر در این کشور است و پنج بار در سال‌های اخیر با حمله نیروهای مسلح مواجه شده است. وی برنامه‌های حمایت از روزنامهنگاران و دستورهای کلی در این زمینه را ناکافی دانست و خواستار آن شد که حمایت‌ها از روزنامهنگاران در جهان، واقعی‌تر شود.
سولیانا گبرمیشاییل، بلاگر اهل اتیوپی، در این مراسم به تجربه کشور خود در زمینه استفاده از اینترنت برای آگاهی‌رسانی اشاره کرد. وی اضافه کرد که تنها یک درصد مردم به اینترنت دسترسی دارند و رسانه‌های چاپی نیز از آزادی لازم برای انتشار اخبار برخوردار نیستند. به گفته وی در این کشور قوانین لازم برای حمایت از روزنامهنگاران وجود ندارد و بسیاری از آنها به اتهام انجام اعمال تروریستی علیه دولت بازداشت می‌شوند.
هانی عباس، کارتونیست فلسطینی ـ سوری نیز آخرین سخن‌رانان این مراسم بود. وی با اشاره به وضعیت خاورمیانه، گفت که در انقلاب‌های خاورمیانه روزنامهنگاران بیشترین هزینه‌ها را پرداختند چون باید حقیقت را مقابل جشمان جامعه به تصویر می‌کشیدند. وی اضافه کرد که در این منطقه بسیاری از روزنامهنگاران برای انتقال اخبار، آزادی و گاهی جان‌شان را از دست می‌دهند.
