بازار دلار دوباره سکه شد

محمدرضا یزدان پناه
محمدرضا یزدان پناه

» ارز تک نرخی در کار نیست

پس از چند روز کاهش نه چندان قابل توجه قیمت دلار، واحد پولی آمریکا در بازار ایران مجددا سیر صعودی گرفت. افزایش قیمت دلار سه روز پس از اعلام سیاست تک نرخی کردن ارز از سوی بانک مرکزی و اندکی بعد از آن صورت می گیرد که محمود احمدی نژاد با افزایش سود نرخ بهره بانکی موافقت کرد.

به گزارش خبرگزاری مهرقیمت هر دلار آمریکا که دو روز پیش حدود 1830 تومان معامله می شد، دیروز به 1880 تومان افزایش یافت.

گزارش ها از ایران اما می گویند که این تنها قیمت ویترینی دلار است و در عمل اگرچه تقاضای زیادی برای ارز وجود دارد اما فروشی در کار نیست.

صراف ها و دیگر فروشندگان ارز از هراس نوسان احتمالی و غیر قابل پیش بینی قیمت ها از فروش خودداری می کنند و این مسئله بازار سیاه ارز را تقویت کرده است.

با وجود این، قیمت طلا و سکه اندکی در بازار کاهش یافت.

به گزارش رسانه ها، قیمت هر مثقال طلای 17 عیار با کاهش سه هزار تومانی دیروز به 327 هزار تومان و قیمت هر گرم طلای خام 18 عیار به 75هزار و 500 تومان رسید.

قیمت انواع سکه نیز در بازار ارزانتر شده و هر قطعه تمام سکه طرح جدید، نیم سکه، ربع سکه و سکه یک گرمی با کاهش بین 20 تا 30 هزار تومانی به ترتیب به 810 هزار تومان، 405 هزار تومان، 205 هزار تومان و 105 هزار تومان رسیده است.

 

افزایش قیمت بی سابقه

پس از چند هفته افزایش بی سابقه قیمت ارزهایی مانند دلار آمریکا، پوند بریتانیا و یورو (واحد پولی اکثر کشورهای عضو اتحادیه اروپا) و همچنین بالا رفتن قیمت سکه و طلا در ایران، بازار ارز و طلا برای مدتی در حدود دو هفته با کاهش قیمت ها مواجه بود.

این کاهش ناشی از موافقت احمدی نژاد با افزایش 9 درصدی نرخ سود سپرده های بانکی و سپس اجرای سیاست تک نرخی کردن ارز از سوی بانک مرکزی بود.

محمود احمدی نژاد که از آغاز ریاست جمهوری خود همواره بر کاهش نرخ سود بهره های بانکی تاکید داشت، در نهایت ناچار شد هفته گذشته با مصوبه شورای پول و اعتبار برای افزایش این نرخ موافقت کند. بدین ترتیب، نرخ سود سپرده بانکی از 12 درصد به 21 درصد افزایش یافت.

کارشناسان ابراز امیدواری می کردند که با این مصوبه و سرازیر شدن نقدینگی به حوزه بانکی، تقاضا در بازار ارز و طلا کاهش یابد و به تبع آن قیمت ها نیز با سقوط مواجه شود.

این سیاست در ابتدا موفقیت آمیز بود. دلار که در چند هفته به نرخ بی سابقه 2100 تومانی رسیده بود، تا حدود 1500 تومان کاهش یافت. یورو از 2600 تومان و پوند نیز از 3200 تومان پایین آمدند.

اما این روند نزولی تنها برای چند روز ادامه یافت و آنگونه که رسانه های ایران می گویند با ارائه نشدن دلار دولتی به صرافی ها، نه تنها قیمت آن مجددا افزایش یافت بلکه فروش آن نیز متوقف شده است.

خبرگزاری مهر دیروز گزارش داد که صرافی های کشور زیر بار نرخ رسمی دلار نرفته اند و هیچ اثری از دلار1226 تومانی در بازار ارز نیست.

صرافی های تهران در گفتگوی تلفنی با مهر گفته اند که همچنان منتظرند ببینند دولت در روزهای آینده ارز لازم را در اختیار آنان خواهد گذاشت یا نه.

این گزارش شب گذشته از سایت خبرگزاری مهر حذف شد. اخبار مربوط به قیمت ارز، سکه و طلا در ایران در هفته های اخیر حالت امنیتی به خود گرفته اند و وزارت اطلاعات و نیروی انتظامی اعلام کرده اند که با دقت تحولات بازار را زیر نظر دارند و با مجرمان اقتصادی برخورد می کنند.

سکوت چند هفته ای مسئولان دولت، شخص احمدی نژاد و بانک مرکزی درباره افزایش بی سابقه قیمت ارز و سکه، باعث شد تا رسانه های منتقد دولت، بخصوص اصولگرایان و تعدادی از چهره های شاخص این جریان، دولت احمدی نژاد را متهم کنند که به طور تعمدی قیمت ها را افزایش داده تا در آستانه انتخابات مجلس بتواند به توزیع پول میان مردم بپردازد.

 

اتهامات متقابل دولت و مجلس

تعدادی از نمایندگان شاخص اقتصادی مجلس مانند احمد توکلی (که رئیس مرکز پژوهش های مجلس نیز است) و غلامرضا مصباحی مقدم هم در سخنان شدیداللحنی، دولت احمدی نژاد را به “بی آبرویی” و “بی کفایتی” متهم کردند و اینکه “اقتصاد ملی را در آستانه ورشکستگی” قرار داده است.

احمد توکلی همچنین از تلاش خود و برخی نمایندگان برای “عزل مسئولان بی لیاقت اقتصادی” و یا “تعیین تکلیف کل دولت” خبر داد.

سایت الف که زیر نظر رئیس مرکز پژوهش های مجلس فعالیت می کند نیز در مطلبی این پرسش را مطرح کرد که “برای اثبات عدم کفایت رئیس جمهور [در اداره کشور] چه اتفاقات دیگری باید بیفتد؟”

نویسنده این سایت خطاب به نمایندگان مجلس نوشت: “نمایندگان محترم آیا برای طرح عدم کفایت رئیس جمهور حتما باید کشور با خاک یکسان شود تا شما از این اهرم نظارتی استفاده نمایید؟ نگذارید آیندگان درباره شما و خواب عمیقتان افسانه ها بسرایند. لطفا بیدار شوید.”

در برابر این اتهامات، محمود احمدی نژاد پس از تقریبا یک ماه سکوت در قبال تحولات بازار ارز و طلا، با متهم کردن “برخی سیاسیون” به ایجاد تنش در بازار گفت: “عده ای از به ظاهر سیاسیون از یک سو می گفتند که چرا قیمت ارز را بالا نمی برید… اما از سوی دیگر در بیرون علیه دولت می گفتند که دولت نمی تواند [قیمت ارز را مهار کند] و توان اقتصادی ندارد.”

شمس الدین حسینی، وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز اتهاماتی را علیه برخی سیاسیون مطرح کرد بدون آنکه نامی از آنها ببرد.

حیدر مصلحی وزیر اطلاعات، شنبه هشتم بهمن به خبرگزاری مهر گفت اقداماتی از سوی وزارت اطلاعات “برای شناسایی پشت صحنه های آشفتگی بازار طلا و ارز” انجام شده که “در زمان مناسب اعلام خواهد شد.”

همزمان محمدرضا میرتاج الدینی معاون پارلمانی رئیس جمهور گفته که “تشکیلاتی سازماندهی شده برای اخلال در بازار ارز و طلا” وجود داشته که “از سوی برخی سازماندهی شده بود که عوامل به خوبی شناسایی شدند و به اطلاعاتی در خصوص عوامل اقتصادی و رسانه ای و نقش آنها دست پیدا کرده ایم.”

ریال، واحد پولی ملی ایران در تمام طول تاریخ خود، اینچنین بی ارزش نبوده است.بااین حال محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری و محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی، همچنین در سخنان جداگانه اما مشابهی، تقصیر نابسامانی در بازار ارز و سکه و افزایش قیمت ها را متوجه رسانه ها و از جمله سایت ها کردند و حتی مدعی شدند که چون یک خبرگزاری در یک روز تعطیل چند اس ام اس درباره قیمت های بازار داده، ‌اوضاع به هم ریخته است.

 

بررسی سئوال از رئیس جمهور

مجلس شورای اسلامی روز یکشنبه هفته جاری، جلسه ای غیر علنی برای بررسی وضعیت بازار برگزار کرد و به گفته نمایندگان، توضیحات مسئولان دولتی درباره اتفاقات اخیر را “قانع کننده” نیافت.

این جلسه که قرار بود شنبه برگزار شود، به دلیل عدم حضور وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی لغو شده بود. این دومین بار در دو هفته گذشته بود که جلسه دولت و مجلس برای بررسی نوسانات ارزی اخیر به دلیل عدم حضور نمایندگان دولت لغو می‌شد.

یکی از اعضای هیات رئیسه مجلس درباره این جلسه گفت که نمایندگان معتقدند “دولت برای کنترل بازار سکه و ارز دیر وارد عمل شده است و اقدامات پخته نشده‌ای را برای مهار بازار انجام داده است.”

این تحولات در روابط میان دولت و مجلس در حالی رخ می دهد که سئوال نمایندگان از رئیس جمهوری نیز در کمیسیون های مربوطه در جریان است و آنگونه که نمایندگان می گویند پاسخ نمایندگان دولت به پرسش ها و ابهامات قانع کننده نیست.

سخنگوی نمایندگان سئوال کننده از رئیس جمهوری روز گذشته به خبرگزاری مهر گفت که نمایندگان دولتی حاضر در کمیسیون های فرهنگی و اقتصادی مجلس که برای پاسخ به ۵ محور طرح سئوال از رئیس جمهور به مجلس آمده بودند، صرفا از اقدامات دولت در هدفمندی یارانه ها دفاع کردند، و به نظر می آید سئوال کنندگان از پاسخ های دریافتی در این دو کمیسیون مانند ۴ کمیسیون قبلی رضایت ندارند.

مصطفی رضاحسینی افزود که نماینده حقوقی دولت در این جلسات، به شکل طرح سئوال ایراد می گرفت و معتقد بود مجلس نمی تواند از اختیارات رئیس جمهور سئوال کند و نسبت به نظرات و ایده های رئیس جمهور ایراد بگیرد بلکه باید به وظایف رئیس جمهور بپردازد.

به گفته او، نتیجه نهایی نسبت به پاسخ های ارائه شده از سوی طراحان سوال از رئیس جمهور با در نظر گرفتن “مباحث سیاسی داخلی و بین المللی، تحریم ها و مجموعه شرایط کشور” امروز اعلام خواهد شد.

در صورتی که نمایندگان مجلس تصمیم به احضار احمدی نژاد به صحن علنی بگیرند، این نخستین بار در تاریخ جمهوری اسلامی است که یک رئیس جمهور برای پاسخگویی به سئوال نمایندگان به مجلس احضار می شود.