واشنگتن از افتتاح اولین رآکتور اتمی ایران باابراز نگرانی در مورد اینکه ایران تهدیدی برای خاورمیانه محسوب می شود، استقبال کرد.
تاسیسات اتمی بوشهر و سابقه پر پیچ خم آن نشاندهنده اقدامات اشتباه در گذشته و موفقیت های اخیر آمریکا در تلاش طولانی اش برای متوقف کردن بلندپروازی های اتمی ایران است.
ایران که یک کشور نفتخیز است انرژی اتمی را انتخاب کرده است، این اتفاق از قبل از انقلاب سال 1979 آغاز شده بود، انقلابی که منجر به سقوط حکومت پادشاهی طرفدار آمریکا شد و بجای آن حکومت مذهبی بر سر کار آمد که برای آمریکا و برخی از همسایگانش یک تهدید محسوب می شود. ساخت نیروگاه بوشهر در سال 1975 آغاز شد و تکمیل آن به دلیل انقلاب و جنگ، مشکلات تکنیکی و مالی، تحریم و کارشکنی به تعویق افتاد.
بوشهر برای چند دهه نقطه اصلی نگرانی های آمریکا درمورد بلندپروازی های اتمی ایران بود. خود تاسیسات اتمی در ابتدا مورد شک و تردید نبود زیرا پیمان منع تولید سلاح اتمی وجود نیروگاه اتمی را برای تولید برق ممنوع نکرده است، اما بوشهر بدل به سمبل عدم اعتماد دنیا به رهبران ایران شد.
حتی زمانی که روابط ایران و آمریکا در اوج خود بود، آمریکا، تاسیسات بوشهر را اسب مهار نشدنی شاه می دانست که قصد داشت قدرت اول در منطقه باشد. پانزده سال بعد، هم زمان با پایان جنگ ایران و عراق بازسازی بوشهر از سر گرفته شد و این درحالی بود که ترکیب یک حکومت تندرو و تولید انرژی اتمی مساوی بود با راه قانونی تولید سلاح اتمی.
آمریکا بر اساس این عقیده که نیروگاه بوشهر، سرپوشی است برای برنامه های تولید سلاح اتمی، دنیا را علیه تاسیسات اتمی بوشهر بسیج کرد. در دهه نود میلادی، دولت کلینتون به شدت در مقابل کشورهای خارجی که برای ساخت تاسیسات اتمی بوشهر با ایران همکاری می کردند، ایستادگی کرد. ابتدا آلمان قرارداد ساخت نیرو گاه بوشهر را به عهده داشت اما آن را به روسیه واگذار کرد. دولت بوش بعد از وقایع یازده سپتامبر و برملا شدن برنامه های پنهانی ایران در سال 2002 از این برنامه ها ابراز نگرانی کرد.
با این حال واشنگتن در میانه راه از این واقعیت که نیروگاه بوشهر هرگز تهدید واقعی نبوده است، چشم پوشید. قرار است روسیه سوخت اتمی بوشهر را تهیه کند؛ این تاسیسات زیرنظر بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی است. البته این به آن معنا نیست که بوشهر کاملا از برنامه تولید سلاح اتمی ایران حذف شده اما در مقابل تاسیسات اتمی دیگر ایران از اهمیت کمتری برخوردار است.
تاسیس یک نیروگاه اتمی دیگر، می تواند افشاگری های سال 2002 را تقویت کند که براساس آن ایران قصد تولید سوخت اتمی را دارد. اگرچه این افشاگری ها قصد ایران را برملا کرد اما در واقع از میزان شک و تردید ها در مورد تاسیسات بوشهر کم می کند. به محض اینکه وجود تاسیسات غنی سازی اورانیوم برملا شد، دیگر حکومت ایران نیازی برای استفاده از بوشهر برای پوشاندن مقاصد خود نداشت.
ممکن است از همان زمان که دولت بوش هیچ تلاشی برای تفاوت گذاشتن میان تاسیسات اتمی ایران نمی کرد، نیروگاه بوشهر ارجحیت استراتژیک اش را برای آمریکا از دست داد. بوش در دوران اول ریاست جمهوری اش که با کمرنگ شدن جنبش اصلاحات در ایران همزمان شده بود، تمام برنامه های اتمی ایران را تحریم کرد. این رویکرد نه در قوانین توجیه پذیر بود و نه متحدان آمریکا را که می خواستند با ایران به یک توافق اتمی برسند، مجاب می کرد.
آمریکا به سرکوب روسیه در مورد نیروگاه بوشهر ادامه داد و همین باعث سرد شدن روابط دوکشور شد و روسیه دیگر در مورد برنامه های اتمی ایران همکاری نکرد.
دولت بوش، زمانی که نگرانی های بین المللی در مورد برنامه های اتمی زیاد شده بود، زمانی که قدرت آمریکا در منطقه گسترش پیدا کرده بود و زمانی که اصلاح طلبان ایران تاثیر لازم را برای پذیرفتن عواقب سختی که برنامه های اتمی برای ایران دارد داشتند، فرصت بزرگی را از دست داد. این فرصت شامل پذیرفتن بازرسان ویژه آژانس بین المللی انرژی اتمی توسط ایران بعد از دوسال شک و تردید در مورد برنامه های اتمی این کشور می شد.
همین اتفاق باعث شد که متحدان آمریکا عقب نشینی کنند و در دام بازی تندرو های ایران بیافتند که از ناسیونالیسم و اخیرا دخالت خارجی برای ماندن در قدرت استفاده می کردند. دولت بوش هم در نهایت مواضعش را تعدیل و در سال 2006 اعلام کرد قصد دارد به مذاکراتی که اروپا می خواست با ایران انجام بدهد، بپیوندد. ایران که تغییر رویه آمریکا را ضعف این کشور تعبیر کرده بود، با قدرت بیشتری به برنامه های اتمی اش ادامه داد.
اماتاریخ نشان داد اقدامات اخیر آمریکا در مورد بوشهر درست بوده است.
تلاش های اخیر دولت اوباما برای مذاکره با ایران، متحدان اروپایی را تشویق کرد تا تحریم های متناسب را در مورد تجارت و سرمایه گذاری در بخش های انرژی با ایران در نظر بگیرند.
همچنین آمریکا موفق شد رابطه اش را با مسکو تغییر بدهد. این کار باعث شد روسیه نیروگاه بوشهر را به پایان برساند. در مقابل روسیه در تحریم ها همکاری بیشتری کرد و این شامل تصمیم گیری اش در مورد نفروختن سیستم موشکی به ایران هم می شود.
به همین دلیل افتتاح رسمی نیروگاه بوشهر در این هفته، عقب نشینی از تلاش های کشورها برای متوقف کردن برنامه های اتمی ایران و دستیابی این کشور به سلاح اتمی نیست، بلکه گام بزرگی است در جهت مبارزه با تولید سلاح اتمی.
سی ان ان، 16 سپتامبر
