آیت الله مصباح یزدی در کلاس اخلاق خود که در دفتر آیت الله خامنه ای در قم برگزار شده بود، گفت: “نمی‌توان صرف آموزش از فرد توقع داشت بر اساس معیارها و اصولی که آموزش دیده حرکت کند.[…] غیر از تعلیم باید شرایط نیز برای افراد فراهم شود. تا شرایط لازم فراهم نباشد فرد نمی‌تواند به تعالیم فراگرفته عمل کند. باید شرایط محیطی جامعه برای فرد مهیا باشد، نه اینکه در محیطی باشد که شرایط بر ضد آن بوده و نتواند آموخته‌ها را انجام دهد.”
او اضافه کرد: “دولت وظیفه دارد در این کارها دخالت کرده و با قوه قهریه با حرمت‌شکنان برخورد کند؛ در فرهنگ امروز دنیا رسم بر این است که هر کس هر طور می‌خواهد زندگی می‌کند ولی در جایی که به دیگران ضرر برساند آنجا دولت اعمال قانون می‌کند. تمام مکاتب متمدن دنیا قبول دارند اگر چیزی موجب ضرر برای عموم مردم شود باید مقابل آن ایستاد تا این ضررها مربوط به بدن و سلامتی است همه متوجه آن می‌شوند. اندکی فراتر ضررهایی است که جنبه فرهنگی دارد مانند تجاوز به عنف که صحیح نیست و جلو آن گرفته می‌شود. سوال این است ضررهایی که دولت باید مراقب آن باشد به جامعه وارد نشود ضررهای مادی است یا ضررهای دیگری هم هست که دولت مسئولیت مقابله با آن را برعهده دارد.”
سخنان مصباح یزدی، روایتی خلاصه از رویکرد راستگرایان ایران در مورد مسائل فرهنگی و نقش دولت در آن است. همان روز که سخنان مصباح یزدی منتشر شد، علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در در همایش “دل‌آرامی” گفته بود: “ما نگرانی‌های عمیق‌تری داریم. نگران آینده کشور، وضع اقتصاد، میلیون‌ها جوان بیکار که نمی‌توانند ازدواج کنند و نمی‌توانند مسکن بخرند هستیم که همه اینها ام‌الفساد است. سرقت در حال افزایش است، فساد اخلاقی زیاد شده، سن روسپیگری پایین آمده و بنیان خانواده دچار آسیب شده، که ناشی از همین مشکلات است.” او تاکید داشت: “ما نگران سقوط اخلاقی جامعه هستیم که پس از ۳۵ سال به عنوان یک حکومت دینی تلاش کرده‌ایم ۵۰ شبکه تلویزیونی و ده‌ها روزنامه و نشریه داشته باشیم و بیش از هرکس دیگری از اخلاق دم می‌زنیم اما جامعه ما دچار دروغ و جوسازی‌های بی‌جهت شده است و اینها مایه نگرانی است. هرکسی می‌تواند از ما سئوال کند که پس از ۳۵ سال چه کار کرده‌ایم. جای تاسف دارد که همه این اقدامات از سوی کسانی است که مدعی ارزش‌های اسلامی‌اند و بیش از همه از التزام به اسلام دم می‌زنند.”
سخنان وزیر ارشاد، چنانچه انتظار می رفت، نارضایتی محافظه کاران را در پی داشت. کیهان در گزارشی با عنوان “ نظر آقای دلارام درباره ساپورت و طلاق و خانواده” نوشته بود: “مسئله بی‌حجابی و کار سازمان یافته‌ای که دشمن در ترویج آن انجام می‌دهد، چه ارتباطی به مشکل اقتصاد دارد؟ یعنی لازمه اهتمام به موضوعاتی نظیر اقتصاد و اشتغال و مسکن، غفلت از بدحجابی است؟ یا به خاطر داشتن دغدغه اقتصاد، باید در حوزه فرهنگ و ارزش‌های اسلامی ولنگاری پیشه کرد؟!” نویسنده روزنامه کیهان تاکید داشت: “در کنار دنباله‌روی از جریان ناتوی فرهنگی و دفاع از آزادی ماهواره و اینترنت، نمی‌توان درباره فساد اخلاقی و بنیان خانواده ابراز نگرانی کرد. ضمنا آقای جنتی باید توضیح دهد که به استناد کدام آدرس و آمار غلط مدعی است از هر 3 خانواده تهرانی یکی به طلاق می‌انجامد؟! یا از هر ۴ ازدواج یکی به طلاق منجر می‌شود؟! اما اگر اصل دغدغه درست باشد، آیا می‌توان با نگاهی مارکسیستی، صرفا به اقتصاد اصالت داد و کوتاهی خود- و برخی مسئولان قبلی که قدمت فعالیت آنها به دوره اصلاحات و حتی سازندگی می‌رسد- در زمینه صیانت از فرهنگ عمومی و مقابله با علف‌های هرز و ترویج بیماری‌های اخلاقی و فرهنگی به شکل سازمان یافته (مطابق نقشه و تهاجم فرهنگی) را توجیه کرد؟”
روزنامه جوان وابسته به سپاه پاسداران نیز طی یادداشتی به بررسی سخنان وزیر ارشاد پرداخته و نوشت: “از کسی که الحق والانصاف از همان ابتدا در کمال صحت عقل و مزاج با ترسیم استراتژی‌اش در حوزه فرهنگ هنر مبنی بر ادامه راه افرادی نظیر محمد خاتمی (یکی از سران فتنه ۸۸) آب پاکی را روی دست همگان ریخت و اعلام کرد که اتوپیای مطلوب وی چه مختصاتی دارد، کسی حق اعتراض ندارد چراکه حرجی بر او نبوده و نیست.” در ادامه این یادداشت آمده بود: “آقای وزیر در حالی عنوان می‌کند «ما نگران فروپاشی بنیان خانواده‌ها هستیم که از هر سه ازدواج یکی از آنها به طلاق می‌انجامد» که توضیح نمی‌دهد اگر واقعاً نگران مباحث فروپاشی بنیان خانواده و بالا رفتن آمار طلاق هستند، پس دلیل اصرار و ابرام ایشان بر استفاده از برخی شبکه‌های اجتماعی که ضرر و آسیب‌شان اگر از ماهواره و امثالهم بیشتر نباشد کمتر هم نیست، بر چه استنادی است؟!” روزنامه جوان به کنایه خواستار برگزاری “یک تور زندان و دادگاه‌گردی” برای جنتی شده بود تا از نتایج فاجعه بار “شبکه های اجتماعی” باخبر شود.
کنایه روزنامه جوان، در واقع اشاره به سخنان اخیر سیدعلی خامنه ای درباره برگزاری تور نظامی برای برخی مسئولین و احتمال برگزاری تور علمی برای برخی دیگر از آنان بود.
یکی از سایتهای محافظه کار نیز از اینکه “نرخ روسپیگری وسط معرکه دل آرامان و دلواپسان!” فاش شده، ابراز نگرانی کرده و نوشته بود: “فارغ از صحت اطلاعات و آماری که جناب وزیر در یک همایش حزبی و در حضور رسانه ها ارائه کردند، این سوال بوجود می آید که بر فرض صحت این فرمایشات، آیا افشای اینگونه اطلاعات در حضور رسانه ها، گزک دست دشمن دادن نمی باشد؟”
اختلافات جریانهای سیاسی درباره وضعیت فرهنگی کشور، در ماه های اخیر شدت بیشتری گرفته است. علی جنتی چند روز پیش در سخنانی تاکید داشت: “فضای باز فرهنگی یکی از سیاستهای در حال پیگیری است. فضای باز فرهنگی به معنای این است که همه کسانی که دارای فکر و اندیشه نظر هستند بتوانند سخن بگویند، آزادانه بنویسند و آزادانه نظراتشان را به دیگران منتقل کنند.”
سیاستهای فرهنگی دولت خشم محافظه کاران تندرو را در پی داشته است. سایت رسمی انصار حزب الله تهران در گزارشی با عنوان “گشت های موتوری حزب الله و ملاحظات پیش رو”، خبر داد که “اولین گروه های گشت های موتوری امر به معروف و نهی از منکر برای عمل به این فریضه راهی خیابان های تهران شدند، این گروهها متشکل از اقشار مختلف مردمی بودند. از رئیس ستاد اجرائی انصارحزب الله گرفته تا فعالان فرهنگی، اصحاب رسانه وحتی کسبه صنوف مختلف شهر تهران…پارک ها، مراکز خرید و معابر موجود در محدوده جغرافیایی تعیین شده به عنوان محل ماموریت، نقاط توقف گشت های موتوری بود، که افراد مشخص طبق ضوابط تعیین شده در آن به وظیفه خود عمل نمودند.”
این سایت با اشاره به اینکه “اجرای این طرح از برنامه های انصار حزب الله” ادامه خواهد داشت، نوشته بود: “اولین فایده امر به معروف و نهی از منکر اینکه مسئولین درانجام وظیفه خود راحت‌تر و کم‌هزینه‌تر عمل می‌کنند یعنی بار مسئولیت کمتر می‌شود. در نتیجه عدم امر به معروف و نهی از منکر است که مسئولین آمار می‌دهند ۸۰۰ هزار فقط پرونده‌های دعواهای خیابانی در محاکم تشکیل شده است.”
دیروز مسئول فرهنگی بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق هم در گفتگو با خبرگزاری دانشجو وابسته به بسیج درباره وظیفه بسیج دانشجویی در مسائل فرهنگی گفته بود: “قاعدتا اگر اتفاقی در وین یا ژنو بیفتد توجه بسیج دانشجویی را بیشتر به خود جلب می‌کند تا موضع‌گیری سخیف وزیر ارشاد راجع به برداشتن فیلترینگ فیسبوک یا عدم حرمت صدای زنان. آن مساله ملی‌تر است، اما نباید توجیه کرد و بسیج دانشجویی باید شاخه سیاسی، فرهنگی و اقتصادی داشته باشد و در تمام این زمینه‌ها مطالبات خود را بیان کند و ترجمه گفتمان انقلاب اسلامی را پیگیری نماید.”
