آرش سیگارچی
با جابجایی آیت الله زرندی، امام جمعه کرمانشاه، که منابع محلی آن را به اختلافات نامبرده با برخی نهادهای قدرت نسبت داده اند، اولین نماز جمعه این شهر دو روز پیش به امامت نماینده جدید آیت الله خامنه ای این شهر در حالی برگزار شد که قبل از برگزاری نماز، پوسترهایی حاوی عکس های وی و سخنان وی از جمله اینکه “ما برای اطاعت وبندگی آفریده شده ایم” در بین جمعیت توزیع شده بود.
تعویض امام جمع کرمانشاه، در شرایطی صورت گرفته که نامبرده، سال هاست که با نیروهای موسوم به “حزب الله” در شهر درگیر بوده و حتی “انصارحزب الله” کرمانشاه به سرکردگی نیروهایی چون “صادق اشک تلخ” در زمان ریاست جمهوری خاتمی به برگزاری راهپیمایی اعتراض آمیز علیه او پرداخته بودند.
اخبار متناقض
دو هفته پیش گزارش خبرگزاری فارس در 21 بهمن در مورد “برکناری امام جمعه کرمانشاه” با واکنش مسوول روابط عمومی دفتر نماینده ولی فقیه در کرمانشاه مواجه شد. هادی معصومی مسوول دفتر آیت الله زرندی، با صدور اطلاعیه ای ”خبر استعفا و جابجایی امام جمعه کرمانشاه” را تکذیب کرد. در این اطلاعیه همچنین تاکید شده بود که امام جمعه کرمانشاه ”به هیچ وجه قصد استعفاء ندارد” اما دو روز بعد از انتشار این اطلاعیه، سایت “شبستان” که یک “خبرگزاری تخصصی حوزه دین” است، این خبر را تایید کرد و افزود: ”آیت‌الله محمد حسین زرندی از سال ۶۳ با حکم حضرت امام خمینی(ره) رهبر کبیر انقلاب اسلامی به عنوان نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه کرمانشاه منصوب شدند و در حال حاضر نیز یکی از نمایندگان مردم استان کرمانشاه در مجلس خبرگان رهبری است.”
پس از این بود که آیت الله زرندی در روز اول اسفند در دیدار با خبرنگاران اعلام کرد: “از جمعه این هفته دیگر عهده دار این مسئولیت نیستم.” نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه کرمانشاه افزود:“تغییر امری طبیعی است و پست ها و تعامل های دنیوی برای کسی وفا ندارند و همانطور که علی(ع) می فرمایند، باید گذاشت و گذشت”.
وی با بیان اینکه به هیچ وجه نگران تغییر خود از سمت امامت جمعه کرمانشاه نیست، گفت: “بنیانگذار انقلاب اسلامی ۲۳ سال پیش وظیفه و رسالتی را به عهده من گذاشت که این رسالت امروز باید به برادر دیگری سپرده شود.“
علت عزل
با اینکه آیت الله زرندی در مصاحبه های اخیر خود هیچ اشاره ای به عزل خود نکرده است اما برخی منابع محلی در کرمانشاه خبر داده اند که “عزل و حکم انتصاب جانشین آیت الله زرندی بدون اطلاع و رضایت وی” صادر شده است.
در همین ارتباط دیروز سایت “پنج صبح” با اشاره به این موضوع یادآور شد که “آیت الله زرندی ازحامیان جدی اندیشه های امام خمینی(ره) و یکی از پیروان خط امام (ره) به شمار می رود که در سال های اخیر روابط مناسبی با نیرو های سیاسی اصلاح طلب و خط امامی در استان داشت. او که در تمام ایام مسئولیت خویش در کرمانشاه همواره مدافع دیدگاه های امام خمینی ( ره) و یکی از حامیان جدی سید محمد خاتمی در انتخابات 2 خرداد 76 محسوب می شد در آماج تهمت های گوناگونی از سوی انصار حزب الله قرار داشت. انصار حزب الله استان کرمانشاه همواره اتهاماتی مبنی بر فعالیت های اقتصادی فرزندان آیت الله زرندی و فساد مالی آنها اعلام می کرد اما این اتهامات هیچگاه و در هیچ دادگاهی مطرح نشد و تا آخر هم در حد اتهام باقی ماند.“
به گزارش این سایت، امام جمعه کرمانشاه “در شرایطی برکنار شد که وی هم مانند سایر همفکران خویش به توهین های اخیر به بیت مکرم حضرت امام( ره) و شخص سید حسن خمینی که از سوی فعالان سیاسی پروژه امام زدایی لقب گرفته است، اعتراض داشت. بر اساس اخبار برخی نیرو های مطلع در چند ماه اخیر آیت الله سید احمد خاتمی و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به صورت مداوم از مواضع سیاسی وی انتقاد کرده و خواستار کناره گیری یا استعفای آیت الله زرندی شده بودند. آیت الله زرندی در سال های اخیر و علیرغم نزدیکی فکری و عاطفی با نیرو های سیاسی چپ و پیرو خط امام با تندرو های جناح دولت هم تعامل و ارتباط داشت.“
پس از اینکه برخی سایت های نزدیک به اصولگرایان به نوه آیت الله خمینی انتقادات شدیدی را مطرح کردند، آیت الله زرندی در نماز جمعه کرمانشاه به این تحرکات پاسخ داد. وی از جمله گفت: “همه ما به نحوی مدیون امام راحل(ره) هستیم و مسئولین نباید اجازه دهند که برخی با توهین به اهل بیت امام خشم و غضب ملت را به صحنه بیاورند. همه می دانید که تاکنون نوه های امام هیچگونه وصله‌ای برای خود نداشته اند و شایسته نیست عده ای به بهانه های واهی به نوه امام توهین کنند و مطئمن باشند که ملت اجازه کوچکترین جسارتی به بیت امام (ره) را نخواهد داد.“
وی همچنین در یکی از آخرین خطبه های نماز جمعه موضوع رد صلاحیت گسترده اصلاح طلبان را مورد نقد قرار داد و گفت: “مردم در انتخابات باید اشخاصی را به مجلس بفرستند که توان دفاع از حقوق آن ها را داشته باشد و همه باید در رای دادن خود کاملا دقت کنند چرا که این انتخاب می تواند سرنوشت شما را رقم زند”
امام جمعه کرمانشاه همچین از صدا و سیما به علت “ترویج خراوات” انتقاد کرده بود. وی دیماه گذشته ضمن سخنانی در این مورد اظهار داشت: “برای مبارزه با ترویج شمایلهایی که به ائمه«ع» منتسب شده و در این ماه به صورت گسترده نصب می شود، اولا باید با تولیدکنندگان برخورد شود و بعد از هیئات مذهبی بخواهیم این تصاویر را که موجب وهن ائمه«ع» است، کنار بگذارید. صدا و سیما نباید بدعتها و خرافات را به عنوان اعتقادات مردم منعکس کرده و عزاداریهای خلاف شرع را پخش کند، بلکه باید با سایر دستگاههایی که در این زمینه وظیفه قانونی دارند، مشورت کند.“
حاشیه های یک عزل
به این ترتیب بود که زمینه عزل امام جمعه کرمانشاه فراهم آمد و طبق معمول با شایعه شروع شد. در همین حال سایت محلی “کرمانشاه نیوز” از دیدار وی با مقام رهبری خبر داد و نوشت “گفته می شود آیت الله زرندی نماینده ولی فقیه و امام جمعه کرمانشاه روز یکشنبه پس از حضور در مراسم تشیع پیکر آیت الله توسلی رئیس دفتر امام به اتفاق آیت الله باریک بین امام جمعه قزوین به دیدار رهبر معظم انقلاب رفته و با ایشان دیدار و گفتگو کرده است. گفته می شود مباحث این دیدار در ارتباط با خداحافظی آیت الله زرندی از امامت جمعه کرمانشاه بوده است.” ساعاتی پس از آن دیدار، آیت الله خامنه ای در حکمی حاج شیخ مصطفی علما را به جای آیت الله زرندی به سمت امام جمعه کرمانشاه و نمایندگی خود در این استان منصوب کرد.
پس از عزل آیت الله زرندی از امامت جمعه کرمانشاه، از سوی علمای قم از وی درخواست شده است که “برای تدریس در حوزه علمیه قم و استفاده طلاب از وجود وی” به این شهر عزیمت کند که وی با دادن پاسخ منفی به این تقاضاها عنوان کرده است: “در کنار مردم کرمانشاه خواهم ماند.“
به دنبال این برکناری آیت الله صانعی از آیت الله زرندی تقدیر کرد. “کرمانشاه نیوز” در این مورد گزارش داده است: “در حاشیه مراسم تشیع پیکر آیت الله توسلی در تهران که نماز میت توسط آیت الله العظمی صانعی خوانده شد تنی چند از نمایندگان استان کرمانشاه در گفتگویی با وی خواستار تلاش این مرجع تقلید برای ابقای آیت الله زرندی در سمت امامت جمعه کرمانشاه شدند که وی بشدت با این امر مخالفت کرد و افزود: من فکر می کنم اکنون آقای زرندی محبوبتر از گذشته شده است.“
امام جمعه جدید
از سوی دیگر، از کرمانشاه خبر می رسد برخی که در عزل آیت الله زرندی تاثیرگذار بوده اند سعی دارند برای امام جمعه جدید “طرفدار” جمع کنند.
کرمانشاه نیوز در این مورد خبر داده که: “یکی از گروههای تندرو کرمانشاه که اعضای آن طی چندسال اخیر بیشتر از بیست نفر نشده اخیرا اعلام نموده که روز پنجشنبه هفته جاری در استقبال از آمام جمعه جدید کرمانشاه راهپیمایی می نماید و جالب این است که نام این راهپیمایی سی یا چهل نفره را نیز راهپیمایی بزرگ مردمی نهاده است!” این سایت همچنین پیش بینی کرده است: “در صورتی که این گروه امام جمعه جدید را برای خود مصادره نماید کمتر از یکسال دیگر تعداد نمازگزاران جمعه کرمانشاه کمتر از میزان فعلی” خواهد شد.
همزمان استاندار کرمانشاه که گفته می شوداز عوامل موثر در برکناری زرندی است، طی فراخوانی از کلیه فرمانداران و بخشداران و نیروهای اداری خواسته بود که بعدازظهر روز پنجشنبه با حضور در فرودگاه کرمانشاه از حجت الاسلام علماء، امام جمعه جدید کرمانشاه استقبال کنند.
این فعالیت تنها مختص استانداری ویا ستاد سیاستگذاری ائمه جمعه نبود، “رهبر جمهوری اسلامی، هم در اقدامی کم سابقه برای مراسم معارفه شیخ مصطفی علماء امام جمعه جدید کرمانشاه و نمایندگی ولی فقیه در این استان، رییس دفتر خود و رییس شورای سیاستگذاری نماز جمعه کشور را به کرمانشاه اعزام کرد.” به گزارش خبرگزاری ها محمدی گلپایگانی، سید رضا تقوی و محمدی عراقی، سه روحانی نزدیک به آیت الله خامنه ای و از اعضای دفتروی طی روزهای پنج شنبه و جمعه در کرمانشاه ضمن استقبال از امام جمعه منصوب جدید در فرودگاه و پس از آن تا برگزاری نمازجمعه روز گذشته و معرفی امام جمعه جدید در شورای اداری استان کرمانشاه در این شهر حضور داشتند؛ اما از آیت الله زرندی در این مراسم ها خبری نبود. این عدم حضور، قاعدتا معنایی جز اعتراض نداشت.
به این ترتیب اولین نماز جمعه کرمانشاه دو روز پیش به امامت علماء، نماینده جدید آیت الله خامنه ای در کرمانشاه در مسجد جامع این شهر در حالی برگزار شد که قبل از برگزاری مراسم نمازجمعه، پوسترهایی حاوی عکس های وی و سخنان وی از جمله اینکه “ما برای اطاعت وبندگی آفریده شده ایم” در بین جمعیت توزیع شده بود. این پوستر ها توسط ستاد نماز جمعه سیرجان که وی پیش از این امام جمعه آنجا بود، چاپ شده بود.
در نمازجمعه این هفته کرمانشاه همچنین جمعی از کاندیداهای اصولگرای مجلس هشتم ازجمله “سردار کرمی راد و جلال پولکی” و حجت الاسلام محمدی عراقی فرزند بهاء الدین عراقی نیز حضور داشتند که امام جمعه جدید کرمانشاه را همراهی کردند. استاندار کرمانشاه هم در مراسم معارفه امام جمعه جدید کرمانشاه از تعویض امام جمعه کرمانشاه بعنوان “عیدی به مردم” یاد کرد.
تغییرات مشابه در ترکیب ائمه جمعه
برکناری امام جمعه کرمانشاه آخرین مورد از تغییراتی است که از زمان فوت ایت الله خمینی، از سوی رهبر جمهوری اسلامی به منظور “یکدست سازی ائمه جمعه ” در شهرهای مختلف صورت گرفته است.
در دوره رهبر جدید جمهوری اسلامی، موسوی اردبیلی و طاهری خرم ابادی از امامت جمعه پایتخت کنار رفتند وامامی کاشانی، احمد جنتی و سید احمد خاتمی (دو نفر اخیر از روحانیون تندرو) به عنوان دیگر امامامان جمعه موقت تهران معرفی شدند.
اوج تغییرات استعفای آیت الله سید جلال الدین طاهری اصفهانی و جایگزینی وی با امام جمعه بسیار تندروی چون طباطبایی نژاد بود که تنش هایی را در سطح کشور و به ویژه در اصفهان ایجاد کرد. طاهری اصفهانی که از نزدیکان آیت الله منتظری و از معدود امامان جمعه ای بود که از محمد خاتمی حمایت می کرد در استعفانامه مفصل خود تاکید کرده بود که در اعتراض به وضعیت حاکم بر ایران از مقام خود به عنوان امام جعمه اصفهان کناره گیری کرده است.