ایران نتوانسته است به ۴.۲ میلیارد دلار از درآمدهای نفتی مسدود شده خود، که قرار بود بر اساس توافق هسته ای کوتاه مدت آزاد شود، دسترسی پیدا کند. این مطلب را حسن روحانی رئیس جمهور ایران بیان کرده است.
ولی اکبر ترکان، یکی از مشاورین ارشد دولت میانه روی روحانی گفته است که این مطلب نباید مانع تلاش برای دستیابی به یک توافق جامع هسته ای در مهلت مقرر ۲۰ ژوئیه بشود. وی گفت روند مذاکرات تا کنون “مناسب” بوده است.
بر اساس توافقی که در ماه نوامبر در ژنو بین ایران و کشورهای ۱+۵ صورت گرفت، کشورهای غربی می باید حدود ۷ میلیارد دلار از درآمد های ایران را در ازای کاهش قابل توجه فعالیت های هسته ای ایران و شفافیت بیشتر، آزاد می کردند.
آژانس بین المللی انرژی هسته ای ماه گذشته اعلام کرد که ایران در حال محدود سازی برنامه هسته ای خود است و “توافق ها را مطابق برنامه به مرحله اجرا گذاشته است.”
آقای ترکان در مصاحبه ای استثنایی با فاینانشیال تایمز گفته که “تحریم ها از نظر اداری” در حوزه هایی مانند کشتیرانی، بیمه، پتروشیمی، خودرو و قطعات هواپیما کاهش پیدا کرده است.
وی گفت ولی با این وجود “روندهای پیچیده” در تبادلات مالی و ادامه تحریم توسط بانک های آمریکا باعث شده که ایران نتواند به ۴.۲ میلیارد دلار از درآمد های خود که بخشی از توافق انجام شده بود، دسترسی پیدا کند.
او گفت: “ایران تا کنون موفق شده ۵۰ درصد از آن را آزاد کند.”
برخی از مقامات غربی ایران را مقصر می دانند که نتوانسته است به نحوی موثر بر مشکلات بوروکراتیک غلبه کند و از کاهش تحریم ها استفاده کند.
با این وجود آقای ترکان این مساله را نفی کرد. وی گفت که تعجب نمی کند که با این مشکلات روبرو هستند. “آنچه مهم است راه حل نهایی برای مساله هسته ای است.”
شش قدرت بزرگ جهان شامل آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین و آلمان به دنبال کاهش چشمگیر توانایی هسته ای ایران و کاهش تعداد سانتریفوژها و عملیات غنی سازی این کشور هستند.
ترکان در مورد مذاکرات گفت: “دو طرف در مورد مسائل اصلی توافق کرده اند. حقوق هسته ای ایران تحت پیمان ان پی تی مورد پذیرش قرار گرفته که این مهم است. اکنون مذاکرات روی اندازه و جوانب و جزئیات برنامه هسته ای ایران متمرکز شده است. به این ترتیب امید زیادی وجود دارد که در ماه ژوئیه به توافق نهایی دست پیدا کنیم.”
مذاکرات برای آقای روحانی که با قول حل و فصل مساله هسته ای ایران در انتخابات پیروز شد، مساله برد و باخت است. تحلیلگران می گویند اگر روحانی ببازد، مصلحت گرایان ایران هزینه سنگینی را پرداخت خواهند کرد.
تندروهای ایران، که در حال حاضر توسط علی خامنه ای کنترل می شوند، ادعا می کنند که قدرت های غربی قصد دارند نظارت های هسته ای را به حوزه مسائل نظامی بکشانند، بخصوص به سایت های نظامی مرتبط با ساخت موشک های دوربرد ایران.
ولی آقای ترکان، که از سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۳ وزیر دفاع بوده است می گوید ایران “هرگز” در مورد توان نظامی خود مذاکره نخواهد کرد و این چیزی است که هیچ کس نخواهد پذیرفت.
روحانی انتظار دارد کاهش تدریجی تحریم ها بتواند سختی های اقتصادی را تحفیف دهد. نرخ تورم اکنون بیش از ۳۰ درصد است و بیکاری جوانان تقریبا معادل ۲۵ درصد است که همه ناشی از تحریم هاست.
آقای ترکان می گوید که تحریم های غرب ظرف دو سال اخیر ایران را از ۶۰ میلیارد دلار از درآمدهای نفتی محروم کرده است. وی از ارائه رقم دقیقی برای این خسارت ها سرباز زد و گفت این مساله ای “محرمانه” است.
وی گفت علی رغم امید به نتیجه مذاکرات، ایران باید برای عواقب شکست مذاکرات هم آماده شود.
او گفت: “یک گزینه برنامه اقتصادی ما ادامه تحریم ها بدون سرمایه گذاری خارجی است. در این صورت رشد در حد ۲ درصد خواهد بود و تورم در حد ۲۵ درصد. ولی اگر توافق جامعی صورت گیرد و تحریم ها برداشته شود ما به برنامه اقتصادی دیگری فکر خواهیم کرد.”
منبع: فاینانشیال – 1 ژوئن 2014
