این روزها بغداد گرم است؛ این هفته 46 درجه، که تازه نسبت به هفته پیش که 51 درجه بود بهتر شده است. از نظر سیاسی هم محیط داغ است. عراق 46 وزیر داشت تا اینکه مجلس تصمیم گرفت 17 پست وزارت را لغو کند.
بزرگترین اختلاف در باره نقش و اختیارات شورای ملی سیاستگزاری است که فعلا ایاد علاوی در راس آن قرار دارد. انتظار می رود این شورا قدرت نخست وزیر را محدود کند.
مردم عراق هم با توجه به اینکه در این روزهای گرم تابستان باید ساعت ها بدون برق سر کنند، اهمیت کمی به آن می دهند. دستگاه های تهویه آنها از حرکت باز می ایستد و خوراکی های آنها در یخچال می پزد.
در حالیکه دولت قول داده است که به دارندگان ژنراتورهای خصوصی برق که روزانه 12 ساعت برق تامین کنند کمک مالی کند، ولی هنوز از بودجه خبری نیست و زمان رسیدن آنهم معلوم نیست. احداث نیروگاه های جدید هم فعلا به تاخیر افتاده است. توافقاتی که توسط رعد شلال، وزیر برق، برای احداث نیروگاه با دوشرکت آلمانی و کانادایی به امضا رسیده بود لغو شد، زیرا نوری المالکی وزیر مربوطه را برکنار کرد. به نظر می رسد شرکت های مذکور فقط روی کاغذ وجود داشتند.
عراق، که به دلیل وقایع بهار عربی از سرخط خبرها حذف شده بود احتمالا دوباره به کانون توجه سیاسی تبدیل می شود. در حالیکه بشار اسد در سوریه در نبرد مرگ و زندگی درگیر شده است، ایران احتمالا عراق را به چشم یک متحد استراتژیک جدید در منطقه، پس از خروج نیروهای آمریکا می نگرد. طارق الهاشمی، معاون رئیس جمهور عراق این هفته گفت: “اشغال عراق توسط آمریکا، فقط به سود ایران تمام شد. ایران اکنون چنان نفوذی پیدا کرده که خواب آنرا هم نمی دید.”
عراق سومین شریک تجاری بزرگ ایران پس از چین و امارات متحده عربی است و سالیانه 8 میلیارد دلار داد و ستد با ایران دارد. ماه گذشته ایران و عراق قرار داد احداث 2500 کیلومتر خط لوله گاز را امضا کردند که از عراق می گذرد و ایران را به سوریه متصل می کند. ایران در شهرهای بزرگ عراق دیپلمات دارد و در حال اجرای پروژه های شهری متعددی است و در عین حال در حرکات سیاسی کل کشور حضور دارد.
الهاشمی گفت که «عراق یک کشور مستقل است و زیر بار هیچ دولتی نخواهد رفت» ولی اعتراف کرد که ایران تاثیر بسیار زیادی بر سیاست های عراق دارد. به عنوان مثال، از ماه مارس تا کنون ایران مانع شده است که عراق علنا سرکوب مردم سوریه را محکوم کند. مقامات عراقی حداکثر طرفین درگیر در سوریه را به خویشتنداری دعوت می کنند و می گویند راه حل سوریه مذاکره است. به عکس شیعیان عراق علنا علیه حضور نیروهای عربستان سعودی در بحرین راهپیمایی می کنند.
عراق در منگنه ای میان میل به بودن در جهان عرب و وابستگی به ایران گرفتار شده است. خط لوله گاز چیزی نیست که عراق به سادگی بتواند از آن بگذرد و این مساله را برای اقلیت سنی این کشور که از افزایش نفوذ ایران نگران هستند مشکل تر می کند. نمایندگان سنی مناطقی که قرار است خط لوله گاز از آن عبور کند به خبرنگاران خارجی گفته اند نخواهند گذاشت این پروژه اجرا شود.
خرابکاری در لوله گاز این نگرانی را برای مسئولان عراقی بوجود آورده که ایران ممکن است خواستار آن شود که نیروهای امنیتی خود را برای پاسداری از خط لوله در عراق مستقر سازد.
عراق به خاطر نگرانی از تحولات سوریه خطوط مرزی خود را در مسافت 45 کیلومتر به عرض سه متر با تجهیزات مختلف تقویت کرده است تا از عبور وسایل نقلیه و افراد در مرز جلوگیری کند.
در حال حاضر 7500 سرباز مرز 1100 کیلومتری این کشور را پاسداری می کنند. ایران درعین حال از عراق می خواهد از رژیم سوریه حمایت مالی کند تا از سقوط آن جلوگیری کند.
رقیب بزرگ ایران در عراق ترکیه است که داد وستدی معادل 11 میلیارد دلار درسال با عراق دارد. رقابت برای بازار های عراق سه کشور را بر آن داشت تا قرار داد تجاری با یکدیگر امضا کنند.
منافع اقتصادی ترکیه در ایران هم آنقدر قوی است که این کشور روابط خود را با ایران کاهش نخواهد داد ولی رقابت دو کشور به احتمال زیاد به بازار عراق منتقل خواهد شد. ترکیه حرکتی را در مخالفت با اسد انجام داده است. باید دید ایران چه موضعی خواهد گرفت.
آیا منافع ایران در عراق باعث می شود این کشور سوریه را رها کند و کنترل خود را بر عراق بیشتر کند و روابط خوبی با ترکیه داشته باشد، یا بیشتر به سمت حزب الله و ایدئولوژی متمایل خواهد شد.
منبع: هاآرتص – 16 اوت 2011
