برگزاری دو مسابقه تیم ملی والیبال ایران مقابل آمریکا بدون حضور زنان ایرانی با اعتراض و انتقاد شدید طیف‌های گسترده‌ای از فعالان و حامیان حقوق زنان مواجه شده است. معاون رییس‌جمهوری هم که تسلیم خواسته‌های گروه‌های مذهبی تندرو شده بود، ترجیح داد به جای اقدام عملی با انتشار یک یادداشت فیس‌بوکی اعتراض خود را نشان دهد. اما حالا این اعتراضات تا اردوی تیم ملی والیبال هم نفوذ کرده و یکی از اعضای تیم هم خواستار حضور زنان در ورزشگاه شده است. عادل غلامی گفته است: “هیچ چیزی در آن سالن وجود ندارد که زنان نتوانند بیایند.”
غلامی: دوست دارم مادرم، خواهرم و همسرم بیایند
با وجود وعده‌های مساعد دولت مبنی بر صدور مجوز حضور زنان در ورزشگاه‌های والیبال، باز هم زنان ایرانی نتوانستند از نزدیک شاهد مسابقات لیگ جهانی والیبال در تهران باشند. روز جمعه هم تیم ایران به مصاف تیم لهستان خواهد رفت و به نظر نمی‌رسد تغییری در وضعیت فعلی صورت گرفته باشد. به همین دلیل برخی از فعالان حقوق زن از دولت و شهیندخت مولاوردی انتقاد کرده‌اند که در مقابل فشار و تهدید نیروهای تندرو کوتاه آمده و پای وعده خود نایستاده است. شهیندخت مولاوردی هم در صفحه فیس‌بوک خود از فشارهای “جماعت مقدس‌نما و مدعی دیانت” گلایه کرده است.
عادل غلامی، بازیکن تیم ملی والیبال نیز در مصاحبه‌ای گفته است: “جو آنقدر سالم است که می‌شود این کار را انجام داد. من دوست دارم در سالن، مادرم، خواهرم و همسرم هم حضور داشته باشند. نه تنها اینها، بلکه بانوان ایرانی که در جهان مثال زدنی هستند هم می توانند بیایند. هیچ چیزی در آن سالن وجود ندارد که آنها نتوانند بیایند. به نظرم جو آنقدر سالم است که بانوان بیایند و از نزدیک مسابقات را تماشا کنند.”
فعالان حقوق زنان پیش از این درخواست کرده بودند تا مردان در همراهی با خواسته زنان از رفتن به سالن محل برگزاری مسابقات خودداری کنند و یا شعارهایی مبنی بر دفاع از حق حضور زنان به همراه داشته باشند. در دو مسابقه اخیر، تدابیر امنیتی شدید باعث شد تا هیچ تجمعی از سوی زنان در اعتراض به این تبعیض جنسیتی صورت نگیرد.
اعتراض دو نماینده زن به اظهارنظر مولاوردی
شهیندخت مولاوردی روز شنبه سی‌ام خرداد در یادداشتی در صفحه شخصی فیس‌بوک خود نوشت که “در چند هفته اخیر شدیدترین هجمه‌ها و حملات را از جانب کسانی که، اکثریت واجدین شرایط دو سال پیش، در چنین روزهایی، بر روش‌ها و رویکردها و رویه‌های آنان خط بطلان کشیدند تحمل کردیم، کسانی که ۸ سال در غار کهف خود خزیده بودند.”
براساس نوشته مولاوردی “جماعت مقدس‌نما و مدعی دیانتی “با “صدور اطلاعیه پشت اطلاعیه و خط و نشان کشیدن‌های پی‌درپی از زلزله به پا کردن در روز مسابقه و برخورد خونین تا قبیح‌ترین و مشمئزکننده‌ترین الفاظ و اهانت‌ها که لایق خودشان بود، زنان و دختران پاکدامن و عفیف این سرزمین را خطاب قرار دادند.”
اشاره او به گروه‌هایی است که به صراحت برای دولت و زنانی که خواهان ورود به ورزشگاه‌ها هستند خط و نشان کشیده‌اند. این گروه‌ها چندی پیش هم‌فکرانشان را به “حضور خونین” در مقابل ورزشگاه ۱۲ هزار نفری آزادی در روز ۲۹ خرداد دعوت کرده بودند. روز چهارشنبه ۲۸ خرداد هم شماری از مخالفان حضور زنان در استادیوم‌های ورزشی مقابل ساختمان وزارت ورزش تجمع‌کرده بودند.
اما اظهارات مولاوردی که در آن مخالفت با حضور زنان در سالن‌های ورزشی را “قبیح و مشمئزکننده”خوانده بود با انتقاد نمایندگان زن مجلس رو به رو شد. فاطمه رهبر، رییس فراکسیون زنان و خانواده مجلس شورای اسلامی یک روز پس از انتشار یادداشت مولاوردی، گفت: “نمایندگان خانم مجلس امروز تذکری در خصوص اظهارات خانم مولاوردی به آقای رییس‌جمهور دادند؛ زیرا یادداشت ایشان غیرکارشناسانه و شتاب‌زده بود.”
لاله افتخاری، سخنگوی فراکسیون زنان مجلس هم در همین ارتباط به خبرگزاری فارس گفت: “در این مطلب نقطه نظرها و دیدگاه‌هایی مطرح شده که اهانت به مراجع و مسئولان بود و مسئله‌ای که وجود دارد این است که در ادامه این متن به مشکلات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی خانم‌ها اشاره شده است و این مطالب از طرف فردی مطرح می‌شود که باید به جای طرح مشکل به دنبال حل مشکل باشد.”
افتخاری در ادامه با انتقاد از اقدامات مولاوردی گفته است: “معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده به جای اینکه لیست مشکلات را مطرح کند که بهانه‌ای به دست دشمنان داده می‌شود و از طرفی اهانت به بخشی از زنان جامعه است بهتر بود گزارشی را ارائه می‌کرد که در این دوسال چه اقداماتی را برای گره‌گشایی از مشکلات حوزه زنان انجام داده است.”
اما در این میان هستند نمایندگانی که حامی حضور زنان در ورزشگاه‌اند، از جمله کمال‌الدین پیرموذن عضو فراکسیون ورزش که پیش‌تر به روز گفته بود: “برازنده نیست که این افراطیونِ رادیکالِ خودحق‌پندارِ تشنج‌آفرین با رفتارهای فراقانونی و غیرقانونی سد راه توفیقات این دولت و ملت باشند.”
محمد دامادی دیگر عضو این فراکسیون هم در گفتوگو با روز در پاسخ کسانی که “فحاشی” و “عدم رعایت شان زنان” را دلایلی برای ممنوعیت حضور زنان در ورزشگاه‌ها می‌دانند گفته بود: “در خیابان هنجارشکن نداریم؟ باید بگوییم امنیت نیست، زنان به خیابان نیایند؟ یا مثلا وقتی اسیدپاشی اتقاق افتاد باید می‌گفتیم زنان دیگر به خیابان نروند چون هر لحظه امکان دارد روی آنها اسید بپاشند؟ در مورد فحاشی در ورزشگاه‌ها هم باید گفت در خیابان‌ها هم فحاشی می‌شود. ما باید این مسائل را طور دیگری حل کنیم. من صرف محروم کردن قشر عظیمی از جامعه را صلاح نمی‌دانم.”
تداوم اعتراضات مجازی
اعتراضات به عدم امکان حضور زنان در ورزشگاه‌ها به ویژه در فضای مجازی همچنان ادامه دارد. گروهی از کنشگران مدنی گزارش ویدیویی کوتاهی با نام “جای خالی زنان در ورزشگاه‌ها” ساخته و در آن به ابعاد حقوقی و جامعه شناختی این مساله پرداخته‌اند،عده‌ای با توفان توییتری که قبلا منجر به انتشار ۱۳ هزار توییت را در اعتراض به ممنوعیت حضور زنان شده بود به استقبال مسابقه بعدی والیبال رفته‌اند.
برخی دیگر هم پیش‌تر نامه‌هایی به مسئولان کشوری و بین‌المللی نوشته بودند.
در تازه‌ترین نامه که به امضای ۴۸۱ نفر رسیده از وزیر کشور، وزیر ورزش و فرمانده نیروی انتظامی خواسته شده مانع ورود زنان به ورزشگاه نشوند. در متن این نامه آمده است: “ما امضا کنندگان این نامه از وزارت کشور، فدراسیون والیبال، وزارت ورزش و جوانان و معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری می‌خواهیم که جهت رفع تمامی موانع موجود اقدام و هرچه سریع‌تر شرایط حضور زنان در ورزشگاه را مهیا کنند و آن را به اطلاع عموم برسانند. بدیهی است که اختصاص جایگاهی محدود برای اقلیتی از زنان یا دعوت گزینشی تماشاگران، پاسخگوی مطالبه به حق ما نخواهد بود.”
بنفشه جمالی فعال حقوق زنان و از امضا کنندگان این نامه پیش‌تر به روز گفته بود: “فعالان زن از دولت و به ویژه معاونت زنان توقع دارند همان‌طور که وعده داده‌اند پیگیر مطالبات به حق زنان باشند. حضور در ورزشگاه‌ها و تشویق تیم ملی کشور حق زنان است و هیچ نهادی هم نمی‌تواند آنها را از حق‌شان محروم کند.”
عکس: عادل غلامی و همسرش
