انتخابات ۱۴ ژوئن ایران نمایشی از سیستم سیاسی ایران است که برای غرب قابل فهم نیست. این سیستم ترکیبی از حکومت دینی اسلامی با عناصری از دموکراسی است. شبکه‌ای از نهادهای انتخاب‌نشده توسط مردم، تحت کنترل رهبر قدرتمند ایران در مقابل رئیس جمهور و مجلس انتخاب شده توسط مردم.
طبق قانون اساسی ایران قدرتمندترین نهاد جمهوری اسلامی رهبر است. از زمان پیروزی انقلاب اسلامی دو نفر این مقام را داشته‌اند، آیت‌الله خمینی و جانشین او آیت‌الله خامنه‌ای.
رهبر، رئیس قوه قضاییه، شش تن از اعضای شورای قدرتمند نگهبان، فرماندهان نیروهای مسلح، رئیس رادیو و تلویزیون و امامان جمعه را تعیین می‌کند. وی همچنین حکم ریاست‌جمهوری را نیز تایید می‌کند.
رئیس‌جمهور دومین مقام ایران است که در حال حاضر محمود احمدی‌نژاد آن‌را بر عهده دارد. رئیس‌جمهور رئیس امور اجرایی کشور و مجری قانون اساسی است.
شوراهای روحانیون نهایتا به رهبر پاسخگو هستند و رهبر نیروهای مسلح را کنترل می کند و بیشتر تصمیمات امنیتی، دفاعی و سیاست‌های اصلی خارجی را تعیین می‌کند.
رئیس جمهور وزرا را منصوب می‌کند، تصمیمات دولت را هماهنگ می‌کند و سیاست‌های دولت را برای ارجاع به مجلس انتخاب می‌کند اما نهایتا قدرتش تحت نفوذ هیئت‌های روحانیون است.
تمام نامزدهای ریاست‌جمهوری باید به تایید شورای نگهبان که پرنفوذترین هیئت ایران است برسند.
یکی از اردوگاه‌های انتخاباتی افراد نزدیک به رهبر هستند. علی اکبر ولایتی که در حال حاضر مشاور رهبر در امور بین‌المللی است یکی از آنهاست که برخی از ناظران او را نسبت به باقی نامزدها فاقد کاریزما می‌دانند. فرد دیگر محمدباقر قالیباف شهردار تهران است. دیگری غلامعلی حداد عادل رئیس سابق مجلس است که در حلقه داخلی رهبر قرار دارد و دخترش همسر پسر رهبر است. فرد دیگر سعید جلیلی مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران است؛ وفاداری او به رهبر آشکار است.
احمدی‌نژاد تمام تخم‌مرغ‌هایش را در سبد اسفندیار رحیم‌مشایی گذاشته است. این دو در ۳۰ سال گذشته روابط نزدیکی با هم داشته‌اند و دختر مشایی همسر پسر رئیس‌جمهور است. رهبران محافظه‌کار ایران او را راس جریان انحرافی و جاسوس خارجی می‌دانند.
هاشمی رفسنجانی یکی از بازماندگان سیاسی بزرگ جمهوری اسلامی است. او همچنین در زمان جنگ ایران و عراق فرمانده کل قوا بود. او سازندگی کشور پس از این جنگ را برعهده داشت. رفسنجانی خیلی زود فعالیت با دولت انقلابی را شروع کرد و در سن ۱۴ سالگی روحانی شد. از سال ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۹ رئیس مجلس ایران بود و در انتصاب علی خامنه‌ای به مقام رهبری نقش مهمی ایفا کرد. او از سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۷ رئیس‌جمهور ایران و در سال ۲۰۰۵ برای سومین بار نامزد شد اما قافله را به احمدی‌نژاد باخت. او به دنبال اقتصاد بازار آزاد است و بسیاری او را ناجی اقتصاد کشور می‌دانند. او به خاطر حمایت از جنبش سبز مورد غضب رهبر ایران است.
منبع: ورلد نیوز - 20 مه
