اسکات پترسون
فشارها بر ایران درحال افزایش است. اروپا در هفته جاری اعمال تحریم های جدید را پذیرفت و جورج بوش هم سخن از اقدامات جدی تر، حتی احتمال حمله نظامی، به میان آورد. اینها درصورتی است که جمهوری اسلامی به خواست جامعه جهانی درباره برنامه هسته ای گردن نگذارد.
با این حال تحلیلگران نظامی هشدار می دهند که در صورت آغاز حمله آمریکا به ایران، پیامدهای جدی در پیش خواهد بود. درحالیکه نیروهای ایرانی کمترین تناسبی را با دانش فنی آمریکا در میدان مبارزه متعارف ندارند، ایران نشان داده است که راه های نامتعارفی را برای پاسخگویی می شناسد.
شبکه های ایران در عراق و افغانستان قادر به تهدید منافع ایالات متحده در آن کشورها هستند؛ نیروهای آمریکائی در منطقه می توانند هدف جنگ های نامنظم و شلیک موشک های مرگبار قرار گیرند؛ و شرکای ایران در منطقه نظیر حزب الله لبنان نیز قادر به تغییر مکان برای دخالت در یک جنگ ضد آمریکائی هستند.
تحلیلگران از احتمال واکنش ایران در سطوح جهانی سخن می گویند اما میزان آنرا به حد و حدود حمله آمریکا وابسته می دانند. مگنوس رانستورپ از مرکز مطالعات تهدید نامنظم در کالج دفاع ملی استکهلم سوئد می گوید: “از دیدگاه امنیتی ایالات متحده، یک مسأله بسیار مهم این است که احتمالاً واکنش ایران بسیار غیرقابل پیش بینی تر از تهدیدات القاعده خواهد بود.“
آقای رانستروپ می گوید: “من نسبت به توانایِی خودمان در کنترل برخی از پیامدهای این تلافی تردید دارم. مشخصه حملات تلافی جویانه ایران درگذشته «انکار حق به جانب» و نوعی پذیرش جهانی بوده است. به نظر رانستروپ «اگر آمریکا به ایران حمله کند توفانی از واکنش های داخلی به راه می افتد که تنها به قدرتمند شدن نیروهای انقلابی در داخل، و نیز در خارج در سطح منطقه خواهدانجامید. این سناریو یک کابوس برای هر طراحی است، و من فکر می کنم آمریکا در صورت حمله به ایران، واقعاً وارد مرحله مبهمی می شود.“
هرچند ارتش آمریکا، سپاه قدس- شاخه سپاه پاسداران انقلاب - را به تدارک بمب های جاده ای مرگبار علیه شبه نظامیان ضد آمریکایی وآموزش و پشتیبانی از “گروه های ویژه” متهم نموده که به بهای جان هزاران نفر تمام شده است، فرماندهان آمریکا توانمندی های نظامی ایران را دست پایین گرفته اند.
حتی دریاسالار ویلیان فالون نیز که قبل از استعفای خود در ماه آوریل به مخالفت علنی با حمله آمریکا به ایران پرداخته بود، از پذیرش ایران به عنوان یک تهدید نظامی امتناع کرده بود. او به مقامات گفته بود “جدی باشید. اینها (یک مشت) مورچه هستند. وقتی زمان آن برسد، آنها را نابود می کنید.“
اما این سخنان، ایران را با داشتن 540هزار مرد جنگی- که در نوع خود بزرگترین ارتش در خاورمیانه با یکی از کمترین بودجه های نظامی سالانه از جنگ لفظی عقب ننشاند. سردار غلامعی رشید اواخر ماه مه گفته بود: “ایران می تواند با تحرکات تاکتیکی ابداعی و پیش بینی نشده، ضربات مرگباری را بر پیکر آمریکای متخاصم وارد سازد. در حالی که دشمن ریشه هستی ما را نشانه گرفته، عقب نشینی بی معنا است.“
آیت الله سید علی خامنه ای رهبر عالی ایران نیز در سال 2006 نسبت به انتقامی فراگیر هشدار داده بود. او گفته بود: “آمریکائی ها باید بدانند در صورت آزار ایران، منافع آنها در هرجای دنیا که امکانش باشد آسیب خواهد دید. ملت ایران به هر ضربه ای، با دوبرابر شدت پاسخ خواهد داد.“
تحلیلگران می گویند ایران ابزاری در اختیار دارد که در مواقع تهدیدات از آنها استفاده نموده و از رویارویی با دشمن قوی تر احساس غرور بیشتری می کند. آلکس وطنخواه کارشناس مسائل خاورمیانه موسسه اطلاعاتی جینز در واشنگتن می گوید: “این چیزی نیست که آنها را خجالت زده بکند.“
آقای وطنخواه با اشاره به سخنان فرمانده سپاه پاسداران در پاییز گذشته که به “دکترین جنگ نامنظم” خود می بالید می گوید: “آنها می گویند: جنگ متعارف چیزی نیست که ما بتوانیم در آن از عهده ایالات متحده برآییم، اما ابزار دیگری در اختیار داریم.“
آقای وطنخواه که به عنوان اندیشمند در موسسه خاورمیانه نیز به همکاری مشغول است گفت: “چیزی که آنها واقعاً نگرانش هستند، حملات هوایی گسترده و همزمان به هزاران هدف در داخل خاک ایران است. دریافت آنها از مقاصد آمریکا برای ترتیب دادن چنین سناریویی شامل دو چیز است: یکی ویران کردن برنامه های احتمالی هسته ای تا سرحد ممکن، و دیگری تلاش غیرمستقیم برای تضعیف رژیم اسلامی.“
هرگونه رویارویی ایران وآمریکا به افزایش بهای نفت منجر خواهد شد. هرچند ایران قادر به ایجاد وقفه در انتقال نفت از خلیج فارس خواهد بود، اما اقتصاد ضعیف این کشور نیز به درآمدهای نفت وابسته است.
در عین حال، نیروهای آمریکایی مستقر در عراق، افغانستان و خلیح فارس به منزله هدف محسوب می شوند. ایران اکتبر گذشته ادعا کرد ظرف یک دقیقه از وقوع حمله «دشمن»، قادر به ایجاد بارانی از 11هزار موشک خواهد بود و این آتشبار «ادامه خواهد یافت.»
اسرائیل نیز در تیررس موشک های قاره پیمای شهاب 3 ایران بوده و به ادعای حزب الله، موشک های این گروه که پس از جنگ 2006 با اسراییل از سوی ایران تأمین شده و تعداد آن 30هزار تخمین زده می شود، ارتقاء یافته اند و اکنون می توانند هرجای کشور یهود شامل نیروگاه هسته ای دیمونا را نیز هدف قرار دهند.
ایران هم به تاکتیک های گروهی دست زده است که بوسیله آن، قایق های کوچک با تجهیزات سبک نظامی از جهت های مختلف به کشتی های جنگی بزرگ نزدیک می شوند. بر اساس گزارش ژانویه گذشته نیویورک تایمز، یک نمایش جنگی طبقه بندی شده از سوی پنتاگون در سال 2002 چنین حمله ای را شبیه سازی نمود که در آن نیروی دریایی 16 کشتی بزرگ را از دست داده است. ژنرال وان رایپر افسر بازنشسته دریایی که فرمانده این نمایش بود به مجله تایمز گفت: “افراد توانمندی های ذهنی و الکترونیک خود را برای مدیریت حمله دست بالا گرفته بودند. همه چیز ظرف 5 دقیقه، شاید 10 دقیقه، تمام شد.“
اعنقاد بر این است که عوامل ایران در دهه 1990 عامل ترورهای تعدادی از مخالفان رژیم در اروپا بوده اند. دادیارهای آلمان نیز دستور بازداشت وزیر اطلاعات ایران را صادر کرده بودند.
ایران و حزب الله نیز متهم شده اند که با کمک هم در مه 1992، سفارت اسرائیل در بوئنوس آیرس را به انتقام کشته شدن رهبر آن گروه در ماه گذشته اش توسط اسرائیل، منفجرکرده اند. مقامات آرژانتینی نیز آنها را به ترتیب دادن یک حمله مشترک دیگر در سال 1994 و انفجار مرکز تجاری یهودیان در پایتخت کشورشان متهم ساختند که به کشته شدن 85 نفر منجر شد. اسرائیل نیز یک ماه بعد به یک پایگاه حزب الله در لبنان حمله کرد.
رانستورپ می گوید وزارت اطلاعات ایران با 30هزار حقوق بگیر یک “ابرقدرت امنیتی در خاورمیانه محسوب می شود که دسترسی جهانی خود را به دلیل توانایی های اطلاعاتی و روش های پیچیده تحلیل موضوعات بدست آورده است. آنها به گسترش نفوذ خود مشغول بوده اند… چه کسی پیش بینی می کرد آرژانتین جایی باشد که ایران و حزب الله به عنوان محل اقدام تلافی جویانه خود انتخاب کنند؟”
گزارشی که هفته جاری درباره پیامدهای حمله به ایران از سوی پاتریک کلاسون و مایکل آیزن استاد از موسسه سیاست خاور نزدیک واشنگتن منتشر شد می گوید موارد قبلی نشان می دهد “تهران در موارد لزوم بخوبی منافع خود رادرخویشتن داری جستجو کرده است.“
معذالک، ایران برحسب حجم حمله ای که به آن کشور می شود، قادر به هدف قرار دادن ایالات متحده نیز هست. این گزارش می گوید: “توانایی ایران در ترور و براندازی مهمترین ابزار هنگام رویارویی با ایالات خواهد بود. “موفقیت” در به تأخیر انداختن برنامه های هسته ای ایران می تواند جلوی شعله ورشدن این آتش را بگیرد.“
گزارش اینچنین تنیجه می گیرد که “اگر ایالات متحده و اروپا از حمله به ایران آنقدر آزرده شوند که از افزایش فشار بر ایران روگردان شوند، آنگاه این اقدام منجر به پیگیری آزادنه برنامه تسلیحات هسته ای از سوی ایران خواهد شد.” وطنخواه با اشاره به اینکه مهمترین اولویت نظام ایران بقاست، گفت توسل به تاکتیک های متنوع جنگ های نامنظم را نمی بایست به عنوان فرض مسلم در اقدامات تهران درنظر گرفت.
وطنخواه می گوید: “بنابراین ایرانی ها باید مراقب باشند. صرف اینکه آمریکا در حال حاضر قصد چنین کاری و یا امکان اجرای حمله ای را ندارد، به این معنی نیست که ادامه روش های رویارویی در درازمدت برای ایرانی ها، عواقب خوشی به دنبال خواهد داشت.“
منبع: کریستین ساینس مانیتور- 20 ژوئن