مایکل پاتریک رامیرز کارتونیست برنده جایزه پولیتزر از هنرمندانی است که در یک کلمه می توان آنها را عاشقان دردسر نامید. کاریکاتورهای وی از زمان دانشجویی اش تاکنون جنجال های زیادی به پا کرده و کمتر حزب، گروه و شخصیت سیاسی است که از نیش قلم او در امان مانده باشد. انتشار کاریکاتوری از وی در هفته های گذشته باعث شد تا ایرانیان نیز بیشتر با نام وی آشنا شوند. از این رو همکارمان یوسف محمدی نگاهی انداخته است به زندگی و آثار این کارتونیست معاصر…
یک کارتونیست جنجالی
درباره مایک رامیرز
بار دیگر یک طراح و کارتونیست سبب ساز خشم و اعتراض بخشی از ایرانیان داخل و خارج از کشور شده که دامن حیثیت فرهنگی و تاریخی خود را ملکوک به اهانت، اظهارنظر یا شیطنت [بستگی دارد چه تعریفی از کارتون داشته باشید] یک کارتونیست می دانند. چند ماهی از جنجال فیلم “سیصد” - بر اساس کتاب مصوری از فرانک میلر، طراح برجسته ی آمریکایی- نمی گذرد که انتشار کارتونی از “مایک رامیرز” کارتونیست مبرز و البته راستگرای آمریکایی در روزنامه ی کلمبوس دیسپج، موج دیگری از دلخوری و اعتراض به وجود آورده است. به همین بهانه این هفته نگاهی داریم به کارنامه هنری این کارتونیست جنجال ساز.
مایکل پاتریک رامیرز، متولد 1961 کارتونیست مکزیکی الاصل آمریکایی اولین بار نیست که از طرف جمعیتی متهم به توهین می شود و اصولاً به چنین واکنش های تندی عادت دارد. زمانی که او در کالج، دوره ی مقدماتی پزشکی را می گذراند طراحی کارتون برایش تنها یک سرگرمی ساده محسوب می شد اما وقتی نامزد های انتخابات دفتر دانش آموزان را با کاریکاتوری در روزنامه کالج به استهزا گرفت و با خشم جمعی آنها مواجه شد که خواستار عذرخواهی او بودند، تازه شیفته این هنر شد و آن را حرفه اصلی اش قرار داد! سال 1984 از دانشگاه کالیفرنیا فارغ التحصیل شد در حالی که همزمان برای روزنامه ی “کامرشیال اپیل” ممفیس کارتون می کشید، این همکاری هفت سال به طول انجامید و بعد از آن “لوس آنجلس تایمز” مهمترین مکان انتشار آثارش بود.
رامیرز را با عقاید محافظه کارانه و راست گرایانه اش می شناسند اما توجه داشته باشیم که معنای یک کارتونیست با گرایشات سیاسی در آمریکا با ایران اندکی متفاوت است. نگاهی به مجموعه آثار مطبوعاتی او نشان می دهد که خاورمیانه را مهد تروریسم می داند، با جنگ آمریکا علیه تروریسم موافق است، ایران اتمی را خطری برای دنیا و نظام آن را در پی نابودی اسرائیل می بیند، یعنی باورهای اصولی اکثر راست گرایان امریکایی. اما این به معنای حمایت بی چون و چرای او از تمام سیاست های کاخ سفید و چشم بستن بر اشتباهات حزب مورد قبول اش نیست. جورج بوش و سایر جمهوریخواهان، کم سوژه ی آثار رامیرز نبوده اند. همچنین نمی توان به خاطر اعتقاد او به خطر ایران برای اسرائیل، مهر صهیونیست بر پیشانی اش کوبید –آن چنان که در ایران مرسوم است- چرا که اسرائیل را هم از نیش قلم خود بی نصیب نگذاشته است.
مهمترین جنجال او پیش از جریان اخیر، به اکتبر سال 2000 و چاپ اثری در لس آنجلس تایمز بر می گردد که به دنبال جنگ های داخلی در اسراییل، یک مسلمان و یک یهودی را مشغول عبادت کلمه “نفرت” حک شده در برابر یک دیوار نمایش می داد. کاراکتر مسلمان چفیه به گردن، نسبت به یهودی کنار دست اش وضوح چندانی نداشت و رامیرز به سرعت هدف حملات زبانی و قلمی گروه های یهودی قرار گرفت که دیوار کذایی را مشابه دیوار غربی – مشهور به دیوار ندبه در بیت المقدس/اورشلیم- زیارتگاه بزرگ یهودیان یافته بودند و توضیحات کارتونیست و روزنامه متقاعدشان نمی کرد، پس رامیرز را “ضد یهود” نامیدند.
نوامبر 2005 لس آنجلس تایمز اعلام کرد که دیگر به انتشار آثار رامیرز ادامه نخواهد داد، رامیرز دلخور از این تصمیم به روزنامه ی “اینوستورز بیزینس دیلی” پیوست و کارتونیست اول این نشریه شد، کارتون های او از سال 1998 از طریق آژانس کاپلی نیوز سرویس عرضه و در بیش از چهارصد روزنامه و نشریه چاپ می شوند.
کارتون های رامیرز با خطوط سریع اما استادانه و طراحی های فوق العاده و صاحب سبک اشان در رده برترین آثار مطبوعاتی حال حاضر جای می گیرند، او هر جا که لازم باشد و ایده اش بطلبد از کاریکاتور چهره به بهترین شکل استفاده می کند و در این زمینه هم مهارتی کم نظیر نشان می دهد، مجموعه ی این ویژگی ها سال 1994 جایزه پولیتزر بهترین کارتونیست مطبوعاتی سال را نصیب رامیرز کرد.
تند و تیزی و جنجال برانگیزی کارتون های رامیرز به نظر می آید پیش از هر چیز، حاصل رشد و پرورش او در فرهنگی باشد که در بیان عقیده محدودیت نمی شناسد و به دسته بندی هایی مثل “نقد سازنده” و “مخرب” و این جور تعارف ها معتقد نیست.
خودش می گوید: “اگر هر روز دست کم یک تلفن بد و بیراه نداشته باشم که مرا احمق می خواند، کارم را انجام نداده ام!”
