شروین امیدوار
روز گذشته و به دنبال سئوال اکبر اعلمی نماینده تبریز از وزیر ارتباطات در مورد فیلترینگ گسترده سایت های اینترنتی، محمد سلیمانی در مجلس حاضر شد. محمد سلیمانی در برابر این بحث که “به بهانه سایت های غیر اخلاقی، سایت های سیاسی فیلتر می شوند” پاسخ قانع کننده ای نداشت.
دامنه فیلترنگ در روزهای اخیر به حدی افزایش یافته که با اعتراض نمایندگان مجلس نیزمواجه شده است. به نوشته خبرگزاری ها اکبراعلمی با بیان اینکه آزادی بیان و مبادله آزاد اطلاعات از حقوق مسلم شهروندی است، از محمد سلیمانی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات پرسید: “مبنای قانونی فیلترگذاری سایت‌های مجاز خبری سیاسی فنی و تخصصی و خدمات‌دهی به کاربران اینترنتی چیست؟”
نماینده تبریز همچنین از محمد سلیمانی خواست توضیح دهد که چرا “مدتی است که سایت‌های سیاسی علمی و تخصصی و خدمات دهی به کاربران اینترنتی نظیر، نت استیت، بلاگرولینگ، و و بیش از ده میلیون سایت که اغلب آنها علمی، تخصصی و تحلیلی و خبری هستند، فیلتر شده اند”. به نوشته خبرگزاری ها نماینده تبریز در سئوال خود از وزیر ارتباطات به طور مشخص تعدادی از سایت های خبری و تحلیلی را که توسط وزارت ارتباطات فیلتر شده اند هم چون”سایت امروز، سایت رویداد، سایت ملی مذهبی و سایت روز آنلاین” نام برد و از وزیر ارتباطات خواست توضیح دهد که به چه استنادی و چرا این سایت ها را فیلتر کرده اند.
در بخش دیگری از سئوال نماینده تبریز از وزیر ارتباطات با اشاره به “استفاده ناصحیح از کلمات کلیدی برای فیلتر کردن سایت‌های اینترنتی” که “سبب مسدود شدن بسیاری از سایت‌های مجازی که ادامه فعالیت آنها منع قانونی ندارد شده است” آمده: “عدم انعطاف در طبقه‌بندی کاربران باعث سوق پیدا کردن مراکز و سازمان‌ها به استفاده از ارتباطات اینترنتی در خصوص انعقاد قرارداد با شرکت های خصوصی داخلی یا خارجی شده است”.
فیلترینگ جزیی از مهندسی است!
محمود سلیمانی، وزیر ارتباطات اما در پاسخ به نماینده تبریز فیلترینگ ده میلیون سایت اینترنتی را “نادرست و غیر واقعی”اعلام کرد. او هم چنین گفت که: “موضوع فیلترینگ در سال 81 در شورایعالی انقلاب فرهنگی تصویب شده و رییسجمهوری وقت ابلاغ کرده است و از سال 81 کمیته تعیین مصادیق برای شناسایی پایگاه‌های اینترنتی غیر مجاز فعالیت خود را آغاز کرده است”.
محمد سلیمانی بدون اشاره به “قانونی” که کمیته تعین مصادیق بر اساس آن فعالیت می کند، گفت این کمیته براساس “ضوابطی مشخص” فعالیت می‌کند.
وزیر ارتباطات این را هم گفت که “فیلترینگ بحثی علمی است” و تاکید کرد که “فیلتر از درس‌های اساسی در رشته‌‌های مختلف مهندسی است و این امر پالایشی برای جدا سازی موارد مناسب از موارد نامناسب و مخرب است و این مسئله اجتناب ناپذیر می‌باشد”.
محمد سلیمانی وزارت ارتباطات و فناوری را “مجری مصوبات کمیته تعیین مصادیق و تصمیمات قضایی” معرفی کرد و گفت: “از میان مصادیقی که نماینده سؤال کننده مطرح کرد، فقط یک سایت فیلتر شده و آن هم به دلیل مستهجن بودن آن است و بقیه پایگاه‌های عنوان شده باز است”.
اما اکبر اعلمی در پاسخ به این ادعای وزیر ارتباطات گفت: “از وزیر ارتباطات می‌خواهم با استفاده از کارتهای اینترنتی که در اختیار مردم است، به اینترنت سری بزند تا به صحت ادعای من مبنی بر فیلتر بودن بسیاری از پایگاه‌های یاد شده پی ببرد”. نماینده تبریز هم چنین به وزیر توصیه کرد: “ برای پی بردن به فیلترینگ گسترده سایت های اینترنتی می توانید از کاربران اینترنتی هم نظر سنجی کنید، تا ببیند ادعای من صحیح است یا نه”.
وزیر ارتباطات با بیان اینکه “هم اکنون نسبت به شهریور84 ظرفیت پهنای باند اینترنتی کشور چهار برابر شده است” گفت: “هر کسی پهنای باند بخواهد، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در زمانی بسیار کوتاه می‌تواند پهنای باند در اختیار وی قرار دهد”. این در حالی است که بارها سخنان او در دفاع از ممنوعیت ارائه اینترنت پر سرعت و پهنای باند بیش از 128 برای کاربران در رسانه های کشور منعکس شده، و از اواخر تابستان ارائه اینترنت پر سرعت به کاربران معمولی هم ممنوع شده است.
اکبر اعلمی که عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس است، در پایان توضیحات وزیر ارتباطات اعلام کرد از سخنان وزیرقانع نشده و سئوال نماینده تبریز از وزیر ارتباطات برای بررسی بیشتر به کمیسیون مربوط ارجاع شد. اعلمی هم چنین گفت: “ما با فیلترینگ موافق هستیم اما با مصادیق آن مخالف هستیم، چرا که شما به بهانه مقابله با سایت‌های غیراخلاقی به جان سایت‌های سیاسی افتاده‌اید”.
بازار گرم اطلاعیه های ارشادی
وزارت ارشاد روز گذشته با انتشار اطلاعیه ای “کلیه سایت‌ها و پایگاه‌های خبری را که بدون داشتن مجوز خبرگزاری از این عنوان استفاده می‌کنند ملزم کرد ظرف مدت 72 ساعت نسبت به اصلاح نشان [لوگوی]خود اقدام و در متن اخبار منتشر شده از عنوان خبرگزاری یا عنوان‌های مشابه مانند نیوز آژانس، استفاده نکنند”.
به نوشته خبرگزاری ایسنا در این اطلاعیه که با عنوان”هیات نظارت بر خبرگزاری‌های غیردولتی” صادر شده”دبیرخانه هیات نظارت بر خبرگزاری‌های غیردولتی” هشدار داده که”در صورت تخطی و توجه نکردن سایت‌ها و پایگاه‌های خبری مورد نظر نسبت به اجرای مصوبه فوق با آنها برخورد قانونی صورت خواهد گرفت”.
وزارت ارشاد در این اطلاعیه همچنین شماری از سایت‌ها و پایگاه‌های خبری را که به گفته مسئولان این وزارتخانه”به صورت غیرقانونی از عنوان خبرگزاری در نشان یا متن اخبار خود استفاده می‌کنند”، نامبرده است. این سایت ها و پایگاه های خبری شامل”البرز، ایران نیوز، انتخاب، حیات، آفتاب، میراث، آریا، اکونیوز، کشاورزی ایران، ایونا، آینده روشن، ایسکانیوز، سلام، آنا، فوتبال ایران، پانا، ورزش آذربایجان، کویر، تقریب و عکس سوره”است. نکته حائز اهمیت در این میان آن است که مدیریت بیشتر این سایت های خبری را شخصیت های شناخته شده جناح راست بر عهده دارند. خبرگزاری ایران نیوز متعلق به نزدیکان محمد باقر قالیباف است، مدیریت خبرگزاری آریا با امیر محبیان، خبرگزاری آنا متعلق به دانشگاه آزاد اسلامی و آینده روشن ارگان رسانه ای یک نهاد مربوط به مهدویت در قم است. خبرگزاری آفتاب بر اساس اخبار منتشر شده تحت نظر مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت، خبر گزاری حمایت نزدیک به قوه قضاییه و خبرگزاری پانان متعلق به سازمان دانش آموزی از تشکل های نزدیک به جناح راست و خبرگزاری انتخاب تحت نظر مهدی فقیهی سردبیر روزنامه انتخاب است.
در این میان برخی از این پایگاه های خبری و از جمله سایت خبری ایرانیوز اعلام کرده اند که اطلاعیه وزارت ارشاد”پس از ماهها بلاتکلیفی درخواست ها برای کسب پروانه خبرگزاری و علیرغم تامین تمام شرایط لازم قانونی” برای کسب مجوز خبرگزاری صادر شده است.
اطلاعیه اخیر وزارت ارشاد به دنبال چند اطلاعیه قبلی این وزارتخانه منتشر می شود که به گفته صاحبنظران در ادامه تلاش برای ایجاد محدودیت بیشتر و افزایش کنترل بر سایت های اینترنتی صورت گرفته است.
بازنگری مجوز آی اس پی ها
همزمان با تلاش وزارت ارشاد برای کنترل سایت های اینترنتی، وزارت ارتباطات نیز بر شدت فیلترینگ سایت ها و وبلاگ های اینترنتی افزوده است. علاوه بر این از اوایل هفته گذشته و با اجرای “دستورالعمل جدید سازمان تنظیم مقرارت رادیویی” مجوز کلیه آی اس پی های فعلی کشور لغو شده و به شرکت های ارائه دهنده اینترنت اعلام شده که مجوز های آنها مورد بازبینی قرار خواهد گرفت و تنها در صورت داشتن صلاحیت اجازه کار به آنها داده خواهد شد.
اعتراض نماینده تبریز به فلیترینگ گسترده در حالی صورت می گیرد که برخی از نهادهای بین المللی به واسطه فیلترینگ بیش از ده میلیون سایت و وبلاگ، جمهوری اسلامی را در ردیف دشمنان اینترنت قرار داده اند.