رابرت ورث
دولت ایران پس از انتخابات بحث انگیز ریاست جمهوری خرداد ماه گذشته، برای سرکوب جنبش خروشان معترضان عمدتاً به اعمال زور عریان از جمله کتک زدن، بازداشت و برپا کردن دادگاه های نمایشی تکیه کرد.
به نظر می رسد دولت که از قدرت و ادامه روند اعتراضات به ستوه آمده، متوسل به تلاش های بلندپروازانه ای برای بی اعتبار ساختن مخالفان و باز آموزی جمعیت نوپا و جوان کشور شده است. دولت ظرف هفته های اخیر، از برنامه های ایدئولوژیک جدید و متنوعی سخن گفته است.
آنها در حال سازماندهی 6000 مرکز بسیج در مدارس ابتدائی سراسر کشور هستند تا آرمان های انقلاب اسلامی را نهادینه کنند و یک واحد خاص پلیسی را برای نظارت بر فعالیت های مخالفان در اینترنت سازماندهی کرده است. یک شرکت وابسته به سپاه پاسداران نیز قسمت عمده سهام شرکت مخابرات ایران را در سال جاری خریداری کرد تا بتواند بر خطوط تلفن ثابت، شرکت های ارائه کننده خدمات اینترنتی و شرکت های تلفن سیار نظارت داشته باشد. سپاه قصد دارد در بهار آینده، یک خبرگزاری افتتاح کند که صاحب امکانات چاپ، تصویربرداری و تلویزیونی است.
دولت آن را «جنگ نرم» می خواند و به نظر می رسد رهبران ایران، جنگ نرم را بسیار جدی تر از رویارویی واقعی نظامی درنظر گرفته اند. این مباحثات، ریشه در یک اتهام قدیمی رایج دارد: مشکلات داخلی ایران نتیجۀ نفوذ فرهنگی غرب است و نیاز به یک عکس العمل مساوی و با شدت تمام وجود دارد. وسعت اقدامات جدید دولت نشان می دهد پایه نهادهای دینی و نظامی ایران تا چه حد از اعتراضات اخیر به لرزه درآمده است. این اعتراضات شدیدترین مخالفت داخلی از زمان انقلاب سال 1357 ایران بوده است.
آیت الله علی خامنه ای رهبر عالی ایران از سپتامبر گذشته مرتباً از عبارت “جنگ نرم” استفاده کرده است. وی در ماه سپتامبر به گروهی از هنرمندان و معلمان هشدار داد در “فضائی آشوب زده” زندگی می کنند که در آن، تمام پدیده های فرهنگی باید در امتداد جنگی همه جانبه میان ایران و غرب ارزیابی شود. از آن زمان به بعد، او و سایر مقامات ایران در توصیف تلاش های جدید برای اسلامی نمودن مجدد فضای آموزشی، پاکسازی آن از نفوذ سکولار ها و اساتید و نیز زدودن ایده های نفوذی رسانه ای بارها به عبارت “جنگ نرم” متوسل شده اند.
به گفته تحلیلگران، پافشاری اخیر بر سر مسأله جنگ فرهنگی، ممکن است بازتاب تشدید نفوذ سپاه پاسداران باشد. نیروئی که فرمانده آن، محمد علی جعفری، از دیرباز معرف اصلی خط مشی مقابله با “جنگ نرم” بوده است.
مسعود جزایری یکی از پیشروان ایدئولوژیک در ستاد مشترک نیروهای مسلح در اکتبر گذشته با انتشار نامه ای در روزنامه محافظه کار کیهان، خواستار راه افتادن یک حرکت محکم ضدنفوذی شد. وی در نامه خود نوشت: “اگر درک بهتری از دشمن داشتیم، و اگر انگیزه و عزم کافی برای تعریف ابزارهای دفاعی داشتیم، هرگز اجازه نفوذ دشمن به جامعه اسلامی خود را نمی دادیم.”
مهرزاد بروجردی کارشناس مسائل ایران از دانشگاه سیراکو می گوید: “آنها فکر می کنند با کنترل بیشتر رسانه ها و اسلامی کردن مدارس، بازگشت به گذشته ممکن خواهد بود. اما در اینجا دشمن، گستره جمعیتی جغرافیائی در داخل است. جمعیت ایران به طور فاحشی تحصیلکرده و جوان است، و تلاش های قبلی برای دینی کردن جامعه، تنها به تعمیق فاصله میان شهروندان و دولت منتهی شده است.”
با این حال، رویکرد دولت ظرف ماه های گذشته و پس از انتخابات ریاست جمهوری بحث انگیز خردادماه، که میلیون ها ایرانی را برای محکوم کردن پیروزی همراه تقلب محمود احمدی نژاد به خیابان ها کشاند، با نیرو و ابزارهای جدید همراه شده است. به نظر می رسد در تظاهرات اخیر، قداست حاکمیت با فرسایش بیشتر روبرو شده و تظاهرکنندگان بسیاری برای اولین بار، رهبر عالی ایران را دیکتاتور خواندند.
رهبران نظامی و مذهبی ایران بلافاصله اعلام کردند ردپای خارجی را در این تظارهرات می بینند و این نفوذ را خزنده تر و مخفیانه تر از پیش می دانند. درواقع این تنها راهی است که رهبری ایران می تواند به کمک آن، چالش های داخلی را در بحبوحه فراخوان باراک اوباما برای آغاز تماس ها رفع و رجوع کنند.
سردار محمد باقر ذوالقدر معاون سابق فرمانده سپاه پاسداران در اوائل ماه سپتامبر در جریان یک سخنرانی به تبیین ماهیت “جنگ نرم” پرداخت. وی گفت: “در یک جنگ سخت، خط بین شما و دشمن مشخص است. اما در جنگ نرم، هیچ چیز فیزیکی وجود ندارد. دشمن همه جا حضور دارد.” وی گفت جنگ نرم در جبهه وسیعی از رسانه ها صورت می گیرد و غرب نسبت به ایران در این نبرد “مجهزتر” می باشد.
مدت کمی پس از سخنرانی وی، مسؤولان تمهیداتی را به کار گرفتند که به نظرمی رسد در راستای پاسخ دادن به این عدم توازن بود. به گزارش خبرگزاری های رسمی ایران، سردار محمدرضا نقدی رئیس شبه نظامیان بسیج در ماه جاری از فرا رسیدن عصر جدید همکاری “قدرت ابررسانه ای” میان رسانه ها و سپاه پاسداران خبر داد.
به گزارش خبرگزاری های نیمه دولتی ایران، سپاه پاسداران قصد دارد یک خبرگزاری جدید برای ارائه برنامه های نظیر بی- بی- سی و آسوشیتدپرس در بهار آینده راه اندازی کند.
سپاه پاسداران همین حالا هم کنترل خبرگزاری فارس را برعهده دارد که دیدگاه های تندروهای ایران را منعکس می کند. ایران دو هفته پیش، واحد 12 نفره نظارت بر “توهین و اشاعه اکاذیب” در اینترنت را تشکیل داد. این عبارت معمولاً برای توصیف فعالیت های مخالفان به کار می رود.
از سوی دیگر، مسؤولان کشور به سرکوب مخالفان در نظام آموزشی کشور دست زده اند و هشدار می دهند اساتیدی که از خطوط رسمی عدول کنند، پاکسازی خواهند شد. تعدادی از روحانیون تندرو نیز خواستار اسلامی تر شدن بیشتر مفاد دروس انسانی در دانشگاه ها شده اند.
به گزارش خبرگزاری دولتی ایران، محمد صالح جوکار رئیس شاخه فرهنگی بسیج کشور گفت بسیج در حال راه اندازی مراکز خود در مدارس ابتدائی است؛ زیرا “دانش آموزان در این سنین نسبت به سنین بالاتر بیشتر تأثیرپذیر هستند.”
با این حال، معلمان سابق می گویند وسعت و پیچیدگی نظام مدارس ایران باعث می شود دستیابی به چنین اهدافی بسیار مشکل باشد.
تحلیلگران نیز می گویند به همین دلایل، تلاش دولت برای تحریک مردم ایران علیه آرمان های معترضان دشوار به نظر می رسد و حتی می تواند نتیجه عکس داشته باشد. یک مقام ارشد ایران در ماه جاری در صدا و سیمای کشور، درحالی که به نظر می رسید ناخواسته نکته ای را افشا می کند، گفت 40 درصد از ایرانی ها در خانه هایشان به تلویزیون های ماهواره ای دسترسی دارند. این رقم نسبت به سال قبل دوبرابر شده است.
علی دارائی، مقام یاد شده، گفت: “دشمن دیگر برای پیشبرد اهداف خود به اقدام نظامی علاقه مند نیست. سرمایه گذاری اولیه آن ها در جنگ رسانه ای و از طریق شبکه های ماهواره ای است.”
منبع: نیویورک تایمز- 23 نوامبر
