بودجه نماز جمعه را آقا می دهند

نویسنده
جلال یعقوبی

» نباید توقع داشته باشند که هیچ تذکری داده نشود

حجت الاسلام سیدرضا تقوی، رئیس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه کشور خطاب به “مسئولان اجرایی کشور” گفت که توقع نداشته باشند از تریبون نماز جمعه تذکر ندهیم.

او که به مناسبت اقامه اولین نماز جمعه بعد از استقرار جمهوری اسلامی سخن می گفت، اعلام کرد: “ما اصلاً بودجه دولتی نداریم و بودجه ما را خود حضرت آقا می‌دهند. البته بودجه ساخت و ساز و عمرانی از سوی ایشان پرداخت نمی‌شود و ائمه جمعه حقوق به معنای رایج کلمه ندارند و مقام معظم رهبری شهریه‌ای که ۲۰۰ هزار تومان است را به آنها پرداخت می‌کنند.” او اضافه کرد: “نهاد نماز جمعه در طول این سال‌ها به تبعیت از مقام معظم رهبری از دولت‌ها حمایت کرده و به مسئولین هم کمک کرده است. ما حتی به خطبا گفته‌ایم که اگر مطلبی هست آن را خصوصی حل کنند و در تریبون نماز جمعه مطرح نکنند تا همدلی با مسئولین اجرایی بیشتر شود.” تقوی همچنین گفت: “البته اگر نقد و ضعفی باشد به تریبون نماز جمعه کشیده نمی‌شود، اما نباید این‌طور باشد که مسئولین توقع داشته باشند که هیچ تذکری داده نشود، چرا که تریبون نماز جمعه برای تعریف از آقایان نیست و شعار و سیاست ما در ارتباط با دستگاه‌های اجرایی نقد منصفانه و دفاع واقع‌بینانه است.”

برنامه سخنرانی امامان جمعه در ایران از مرکز تعیین می‌شود و هرچه که “شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه” ابلاغ کند، همان در نمازهای جمعه بیان می‌گردد. به همین دلیل است که معمولا در هر هفته، سخنرانی‌ها و مواضع امام جمعه‌های گوناگون در شهرهای مختلف، کاملا یکسان و گاه حتی کلمات و جمله‌ها مشترک‌اند.

از طرفی دیگر، چون این نهاد نیز زیر نظر مستقیم رهبر جمهوری اسلامی اداره می‌شود، مواضع آن منطبق بر مواضع رسمی و غیررسمی اوست و چنانچه رهبر جمهوری اسلامی و بیت او صلاح بدانند که موضوعی مورد تاکید قرار گیرد ویا ماجرایی محکوم  یا تایید شود، از همین تریبون‌ها استفاده می شود.

از طرفی نزدیکی آشکار امامان جمعه در شهرهای مختلف به جریان راستگرای جمهوری اسلامی و حتی عضویت رسمی حجت‌الاسلام سیدرضا تقوی، رئیس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه کشور در جامعه روحانیت مبارز و تلاش های چند ماهه اخیر او برای نزدیکی و وحدت میان اصولگرایان، موضع راستگرایانه سیدعلی خامنه‌ای را نیز  آشکار می کند.

این وابستگی، چنان است که حتی موجب سوال در جلسات حضوری با سیدعلی خامنه ای هم شده است. دو هفته پیش که گروهی از دانشجویان وابسته به تشکل‌های راستگرا برای دیدار با خامنه‌ای در بیت او جمع شده بودند، یکی از دانشجویان - حسین شهبازی‌زاده، دبیر جنبش عدالتخواه دانشجویی ـ به خامنه‌ای گفته بود: “رهبر معظم انقلاب، مردم هیچ گاه از جنابعالی رفتار جناحی ندیده اند و این باید سیره ای آموزنده برای نمایندگان شما در جایگاه امامت جمعه و بعضی مسئولیت های دیگر نظیر سازمان تبلیغات اسلامی یا نمایندگی ولی فقیه در بعضی نیروهای مسلح در اقصی نقاط کشور باشد، اما آنچه تاکنون از برخی ائمهٔ جمعهٔ و بعضی مسئولیت های دیگر مشاهده شده خلاف رویهٔ رهبری بوده است و باوجود این که حضرت عالی بر شأن پدری ائمهٔ جمعه تأکید فرموده اید، برخی از ایشان، رفتارهای غلیظ جناحی از خود نشان داده اند و حتی به عنوان یک فعال انتخاباتیِ پرتلاش به نفع یک جناحِ سیاسی عمل نموده اند تا آنجا که رئیس شورای سیاست گذاری ائمهٔ جمعهٔ کشور اکنون به عنوان رئیس شورای همگرایی اصولگرایان شناخته شده است.” او پرسیده بود: “حال سؤال این است که با این وجود که تمامی آحاد ملت بخصوص نخبگان و از آن جمله ائمه جمعه باید دارای درک سیاسی باشند اما میزان مشارکت سیاسی آقایان مثلا در عرصه انتخابات تا چه حد باید باشد و آیا ایشان برای فعالیتهای سیاسی با شائبه حزبی از حضرت عالی کسب اجازه می کنند؟”

چند روز بعد از این جلسه، حجت‌الاسلام سیدرضا تقوی در مراسم افطار شورای همگرایی اصولگرایان گفت: “بارها اعلام کرده ایم کار ما کار حزبی نیست. ما تنها در جهت همگرایی، وحدت و یکپارچگی کار می کنیم. ما برای این آمده ایم تا نیروهای ارزشی را کنار یکدیگر قرار دهیم. ما یک کار جمعی انجام می دهیم و باید اختلافات نیروهای ارزشی را برطرف کنیم و این یک کار حزبی نیست بلکه یک وظیفه دینی محسوب می شود.” او با تاکید بر اینکه “تریبون های نمازجمعه تریبون جناحی و حزبی نیست” اضافه کرد: “ما در اکثر استانهای اعلام کردیم حرکت ما حرکت حزب نیست اما مخلص همه نیروهای ارزشی هستیم چه حزبی و چه غیر حزبی و به این نیروها توصیه می کنیم وحدت خود را حفظ کنند.”

تقوی البته توضیح نداده بود که اگر همگرایی راستگرایان کار حزبی و جناحی نیست، پس تعریف کار جناحی چیست؟ با توجه به همین نوع فهم از رفتار سیاسی است که ، نسبت انتقادی نهاد نماز جمعه، به تعبیر حجت‌الاسلام سیدرضا تقوی، تنها با نهادهای نیمه انتخابی حکومت تعریف شده است. در این تریبون‌ها کمتر انتقادی از نهادهای منصوب به آیت الله خامنه‌ای ـ از قوه قضائیه تا سپاه پاسداران ـ صورت می‌گیرد و بیشترین انتقادها مربوط به نهادهای اجرایی و مجلس است. از سوی دیگر انتقاد از مجلس و دولت نیز متناسب با متصدیان آن است. اگر این نهادها در اختیار راستگرایان باشند، انتقادها کمتر و هر چه از آن‌ها دورتر شود، انتقادها تندتر خواهد بود.

برای نمونه در دولت اول احمدی نژاد، تریبون‌های نماز جمعه به حمایت کامل از او مشغول بودندو حتی چنانچه یکی از امام جمعه‌ها از دولت حمایت نمی کرد مورد اعتراض قرار می‌گرفت. هاشمی‌رفسنجانی چندی پیش متن سخنان خود در دیدار اعضای ستاد نمازجمعه کشور و در تاریخ دوم مهرماه ۱۳۸۷ را منتشر کرد. در آن دیدار سیدرضا تقوی از اینکه هاشمی‌رفسنجانی در نماز جمعه به حمایت از دولت نمی‌پردازد انتقاد کرده و گفته بود: “خیلی‌ها درباره عدم اشاره به دولت در خطبه‌های شما منتقد هستند. اما از ارکان نظام انتظار این است که نکاتی را که مقام‌معظم‌رهبری به عنوان سیاست‌های کلان در مورد قوای سه‌گانه مطرح می‌کنند، ائمه جمعه به‌ویژه در تهران مثبتات را بگویند تا به کلی محو نشود. خود من هم در بسیاری از موارد انتقاد دارم که در هفته دولت در نماز جمعه بودم و مردم تهران هیچ مطلبی از زبان شما درباره هفته دولت نشنیدند.” بعدها و با “زاویه گرفتن” احمدی‌نژاد، تریبون‌های نمازجمعه هم از او زاویه گرفتند.