در حالیکه “منابع مالی برای احداث پالایشگاه بنزین بندر عباس تمام شده” و مدیر عامل شرکت پالایش خلیج فارس اعلام کرده “پیشرفت فیزیکی احداث این پالایشگاه تنها ۳۲ درصد بوده است” امروز این سئوال در رسانه های جناح راست مطرح شده که: “چطور می‌توان تا سال ۱۳۹۰ به خودکفایی تولید بنزین دست یافت و به گفته محمود احمدی‌نژاد حتی آن را صادر کرد؟” چنین است که ادعای احمدی نژاد مبنی براینکه “در صورت تحریم بنزین، ظرف یک تا دو هفته بنزین تولید خواهیم کرد” بیشتر به شوخی شبیه شده است؛شوخی ای که مسئولان عالیرتبه نظام جمهوری اسلامی با اطلاع از آن، دستورقرار گرفتن بنزین در صدر اقلام وارداتی را صادر کرده اند.
بر اساس آماری که هفته گذشته از سوی گمرک اعلام شد، در سال ۱۳۸۸ بیش از ۴/۵ میلیارد دلار بنزین وارد کشور شده که نسبت به سال ۸۷، از نظر ارزش ۶۷ درصد و از نظر وزن ۱۵۴ درصد افزایش نشان می دهد و به این ترتیب بنزین درصدر لیست اقلام وارداتی کشور جای گرفته است.
این در حالی است که بر اساس آمارهای دیگری که از سوی متولیان امر اعلام شده در سال گذشته ۲۲ میلیارد و ۹۶۱ میلیون لیتر بنزین در ایران مصرف شده که نسبت به سال پیش از آن، یک میلیارد و ۳۳۰ میلیون لیتر کاهش نشان می دهد.چنین است که کارشناسان اقتصادی می پرسند: “با وجود کاهش مصرف بنزین در کشور در سال گذشته، افزایش ۱۵۴ درصدی میزان واردات بنزین از کجا حاصل شده است؟”
یک کارشناس نفتی در این مورد به روز می گوید: “تنها پاسخی که می توان برای این پرسش یافت، ذخیره سازی بنزین به منظور مقابله با شرایط خاص، از جمله تحریم صادرات بنزین به ایران است که از سوی هند آغاز شده است.”
در همین راستا شایعات حکایت از آن دارد که به دستور مسئولین و نهادهای بالای حکومتی، ذخیره سازی بنزین تا 3برابر ظرفیت مصرف در یک ماه بوده است.حد استاندارد این ذخیره سازی تاکنون یک ونیم برابر بوده؛اما با ذخیره سازی چند ماهه اخیر، کشور توان سه ماه ایستادگی در مقابل تحریم بنزین را دارد.
همین کارشناس نفتی در ادامه به روز می گوید: “توان ذخیره سازی ایران در مخازن بنزین محدود است، به همین دلیل به ذخیره سازی در مخازن دیگر مواد سوختی مانند گازوییل وسوخت جت روی اورده شده که این مساله با توجه به تفاوت درجه بالای تبخیر بنزین، از یک سو موجب هدر رفتن بنزین زیادی شده و از سوی دیگر خطر انفجار ناشی از بخار بنزین را بالا برده است.”
این در حالی است که قیمت بنزین در سال جاری هنوز روشن نیست، هر چند موید حسینی، نماینده ارومیه اعلام کرده که “به احتمال بسیار قیمت بنزین 600تومان در هر لیتر خواهد بود.”
همزمان مدیر عامل شرکت پالایش خلیج فارس اعلام کرده که پیشرفت فیزیکی احداث این پالایشگاه تنها ۳۲ درصد بوده است. در حالیکه مطابق پیش‌بینی‌ها قرار بود این پالایشگاه تا سال ۱۳۹۰ به بهره‌برداری برسد و بزرگترین پالایشگاه تولید بنزین در خاورمیانه باشد. ادعای احمدی‌نژاد مبنی بر اینکه “در صورت تحریم بنزین، ظرف یک تا دو هفته بنزین تولید خواهیم کرد”، براساس امکانات پیش‌بینی شده این پالایشگاه مطرح شده بود.
سایت تابناک، نزدیک به سردار محسن رضایی، در همین ارتباط نوشته است که در مورد پالایشگاه خلیج فارس، “حقایق به رئیس جمهور گفته نمی‌شود”. به گزارش تابناک، “منابع مالی برای احداث پالایشگاه بنزین بندر عباس تمام شده و ماه‌هاست که حقوق کارگران و کارمندان آن پرداخت نمی‌شود.” در پایان این گزارش آمده است:“چطور می‌توان تا سال ۱۳۹۰ به خودکفایی تولید بنزین دست یافت و به گفته محمود احمدی‌نژاد حتی آن را صادر کرد؟”
کندی و توقف پیشرفت کار پالایشگاه خلیج فارس در بندرعباس در حالی است که شایعه تحریم فروش بنزین به ایران از سوی جامعه بین الملل هر روز گسترش بیشتری می یابد.
ادعا به سبک احمدی نژاد
به گزارش دویچه وله، پیش از این دکتر فریدون خاوند، استاد دانشگاه رنه‌دکارت پاریس اظهارات احمدی‌نژاد درباره خودکفایی در تولید بنزین و صدور آن به خارج را شوخی خوانده و گفته بود: “در ایران، ۹ تا پالایشگاه نفت داریم، آبادان، اصفهان، بندرعباس، تهران، اراک، تبریز، کرمانشاه و جزیره لاوان. این پالایشگاه‌ها تا به حال سعی کردند که ظرفیت تولید فرآورده‌های نفتی و بخصوص بنزین شان را افزایش بدهند اما این کار عملی نشده است.”
دکتر خاوند می‌فزاید: “طی ده سال گذشته ظرفیت روزانه پالایش نفت در ایران فقط حدود ۳۰۰ هزار بشکه در روز افزایش پیدا کرده و از بین این ۹ تا پالایشگاهی که من اسم بردم به جز دو پالایشگاه اراک و بندرعباس، مابقی‌شان بیش از سی سال عمر دارند و فن‌آوری آن‌ها به‌روز نیست و برای دگرگون کردن آن‌ها احتیاج به سرمایه‌گذاری‌های خیلی عظیم است.”
به گفته دکتر خاوند “یکسری طرح‌های بنزین‌سازی قرار بود که در یک سلسله از پالایشگاه ها ساخته بشود منتها این‌ها نیاز به سرمایه‌گذاری‌های عظیمی دارد که در شرایط فعلی امکانش نیست. چون اگر بود این کار را می‌کردند. یعنی این شوخی است که بگویند در عرض مدت کوتاهی و یا به گفته آقای احمدی نژاد بود در عرض مدت کوتاهی ایران را از نظر بنزین خودکفا کرد، خوب اگر می‌شد که این کار را می‌کردند.”
دکتر خاوند در ادامه گفت‌وگوی خود با دویچه وله می‌افزاید: “بر اساس آخرین آماری که در دست است ایران در سال ۱۳۸۷، شش میلیارد و چهارصد میلیون دلار خرج واردات بنزین کرده که تازه بر اساس بعضی برآوردها این مقداری که گفته شده کمتر از واقعیت است. در بعضی از ارزیابی‌ها گفته می‌شود که واردات بنزین ایران چیزی حدود ده میلیارد واردات در سال است. حالا اگر ما به همین آمار رسمی که بالای شش میلیار دلار است اکتفا بکنیم می بینیم که ایران چه هزینه عظیمی برای واردات بنزین پرداخت می کند.”
رواج خرید از دلال ها
اما آیا جمهوری اسلامی توانایی تامین بنزین مصرفی کشور را دارد؟ فریدون خاوند در پاسخ به این سئوال می‌گوید: “تا وقتی که دولت ایران از درآمدهای عظیم نفتی برخوردار است که در سال جاری خورشیدی یعنی در سال ۱۳۸۹ به احتمال زیاد چیزی بین ۷۵ تا ۸۰ میلیارد دلار خوهد بود، اگر هم فروش بنزین از سوی شرکت‌هایی مثل توتال، شرکت‌های سوئیسی یا شرکت‌های هندی تحریم شود، دولت ایران با اتکا به درآمدهای عظیم نفتی‌اش می‌تواند به فروشندگان دست دوم، دست سوم و حتی دست چهارم بنزین در دنیا متوسل بشود و از آن‌ها بنزین خریداری کند.”
اما واقعیت این است که تحریم بنزین به صورت خاموش شروع شده و در حالیکه به اعتقاد دکتر خاوند “برای معضل بنزین و هم‌چنین برای دیگر معضلات اقتصادی ایران یک راه حل موقتی و بینابینی وجود ندارد. این مسائل باید در یک چارچوب کلی حل بشود و آن تغییر عمومی سیاست‌های ایران است، هم در عرصه دیپلماتیک، هم در عرصه سیاست داخلی و هم در عرصه سیاست‌گذاری اقتصادی” نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل در مصاحبه ای، خطاب به کشورهای بزرگ صنعتی گفته است: “اگر شما مانع ورود بنزین به ایران شوید، آنگاه ایران توان تصفیه ندارد و این رژیم متوقف می‌شود. تصور می‌کنم که این تحریم فلج کننده است”.
