ایران قصد دارد سودهای بیشتری را به شرکت های نفتی که در ایران سرمایه گذاری می کنند پیشنهاد کند تا بتواند اقتصاد بحران زده خود را بهبود بخشد و روابط بهتری با دنیای غرب برقرار کند.
این حرکت زمانی رخ می دهد که تهران و واشنگتن در سازنده ترین مذاکرات خود ظرف چند سال اخیر درگیر هستند تا بتواند راه را برای کاهش تحریم های بین المللی علیه این کشور، که باعث فلج شدن صنایع نفتی ایران شده است، هموار سازد. صنایع نفتی موتور اصلی اقتصاد ایران محسوب می شود.
مهدی حسینی، مشاور وزیر نفت ایران، در مصاحبه کم سابقه ای گفت سیستم قراردادهای “تهاتری” فعلی - که باعث می شود شرکت های خارجی نتوانند در پروژه های دیگر شرکت کنند - از میان برداشته می شود.
این مقام نفتی گفت دولت در حال تهیه قرارداد “برد-برد” است تا “سود بیشتری عاید شرکت های آمریکایی و اروپایی شود.” وی گفت قرار است جزئیات این قراردادها در ماه مارس در لندن منتشر شود که هدف از آن جلب حداقل 100 میلیارد سرمایه گذاری ظرف سه سال آینده است.
این تغییر روش، قدم بزرگی برای رژیمی است که به هر گونه مالکیت خارجی بر ثروت های نفتی و گازی خود با دیده تردید نگاه می کرده است. ایران بزرگترین منابع گازی جهان و چهارمین ذخایر نفتی جهان را دارد.
حسینی گفت: “امیدواریم این تغییر باعث نزدیک شدن هر چه بیشتر زبان قراردادهای ما به هنجارهای بین المللی بشود و باعث صف بستن شرکت های خارجی برای مشارکت در ایران باشد.”
رابین وست، مشاور عالی انرژی گفت: “ایران سابقه طولانی در ملی گرایی در زمینه منابع طبیعی خود دارد و من بعید می دانم این موضوع تغییر پیدا کند. آن ها همواره شرایط مالی بسیار خشنی داشته اند و سعی دارند خطرات سرمایه گذاری را بطور کامل بر عهده مجری قرار دهند و سود بیشتر را برای خود حفظ کنند.”
وی گفت ولی کشور اکنون به سرمایه گذاری عظیمی از سوی کشورهای غربی نیاز دارد تا بتواند از منابع خود استفاده کند و به همین دلیل “تهران اکنون مجبور به ارائه شرایط بهتر است.” او گفت: “اگر چنین کاری را انجام دهند، این خود تغییر اساسی نسبت به گذشته محسوب می شود.”
مشاور وزیر نفت گفت حتی اگر تحریم ها هم بر جای باشند، اجرای قراردادهای جدید باعث جذب سرمایه گذاران بیشتری می شود.
این مقام تاکید کرده “می دانم که تحریم ها یک باره، سریع و همزمان برداشته نخواهد شد.” وی گفت ولی راه هایی هست که شرکت ها و دولت بتوانند آن ها را دور بزنند، مانند معافیت هایی که برای برخی کشورها یا شرکت ها قائل شده اند.
تحریم شرکت های آمریکایی و اروپایی باعث کاهش شدید تولید صادرات نفت ایران و بحران اقتصادی این کشور شده است. تولید نفت ایران در ماه سپتامبر به 2.58 میلیون بشکه در روز رسید که پائین ترین سطح از سال 1989 تا کنون است. ایران در سال 2011 و قبل از تحریم های آمریکا و اروپا روزانه 3.5 میلیون بشکه نفت تولید می کرد.
حسینی گفت که آگاه است که شرایط غیر جذاب قراردادها مدت هاست که شرکت های غربی را از سرمایه گذاری در ایران رویگردان کرده است. وی گفت: “این امر باعث شده که روابط ما با شرکت های خارجی خوب نباشد. ما از تمام تجربیات قبلی برای درک موضوع و پیش بینی انتظارات شرکت های نفتی استفاده خواهیم کرد.”
وی از ارائه جزئیات قرارداد های جدید خودداری کرد ولی گفت که طرح جدید سیستم پایاپای نخواهد بود ولی همچنین به صورت مشارکت در تولید هم نخواهد بود. وی همچنین گفت این قراردادها شباهتی به قراردادهای نفتی عراق هم ندارد. قراردادهای جدید امکان اقدام مشترک در تولید نفت در ساحل و فلات قاره را فراهم می آورد.
در سال 1997 شرکت توتال با امضای قرارداد 2 میلیارد دلاری برای توسعه میدان های نفتی پارس جنوبی تحریم های آمریکا را نادیده گرفت. سایر شرکت های بین المللی نفتی، نظیر شل، استات اویل و انی هم همین راه را در پیش گرفتند، هرچند بعدها از نرخ سود پائین و محدودیت فعالیت شکایت داشتند.
تحریم های فعلی انجام هرگونه سرمایه گذاری خارجی را منع می کند. آژانس بین المللی انرژی این ماه گفت علی رغم مذاکرات میان ایران و آمریکا، تحریم ها در آینده نزدیک لغو نخواهند شد.
منبع: لوس آنجلس تایمز - 29 اکتبر
