خبرگزاری‌های رسمی از کشته شدن چهار عضو سپاه پاسداران بر اثر برخورد با مین در ارتفاعات شاهو در شهرستان کامیاران خبر دادند. این انفجار آنطور که پایگاه اطلاع رسانی بیت المقدس کردستان خبر داده بر اثر برخورد با مین‌های به جا مانده از سالهای جنگ صورت گرفته است.
همزمان برخی دیگر از سایتهای خبری اعلام کردند که این افراد در حین پاکسازی مین در مناطق عملیاتی دچار حادثه شده اند. خبرگزاری فارس نوشته بود که چهار عضو سپاه بیت المقدس کردستان “با به دام افتادن در تله انفجاری” پژاک جان خود را از دست داده‌اند. این اخبار اما ساعاتی بعد از خروجی سایت “سراب” و خبرگزاری “فارس” حذف شدند.
عثمان مزین، عثمان مزین، وکیل دادگستری و پژوهشگر حقوق قربانیان جنگ در مصاحبه با روز می‌گوید متولی پاکسازی مین در کشور وزارت دفاع است و تا کنون پیش نیامده که سپاه در عرصه فعالیتی انجام دهد.
اخبار ضد و نقیض از مرگ چهار عضو سپاه
پایگاه اطلاع‌رسانی بیت المقدس کردستان گزارش داده که روز دوشنبه ۲۱ مرداد، چهار تن از نیروهای سپاه بیت المقدس در منطقه “کوسه قه‌وی” از ارتفاعات شاهو کامیاران به دلیل انفجار مین های بجا مانده از سال های قبل “به شهادت” رسیدند.
ارتفاعات شاهو میان شهرستان پاوه و کامیاران در استان کرمانشاه واقع شده است.
این سایت توضیح داده که در جریان این انفجار سه تن از نیروهای سپاه در محل حادثه کشته شدند و نفر چهارم هم بعد از انتقال به بیمارستان جان خود را از دست داده است.
از میان چهار عضو کشته شده سپاه بیت المقدس در این حادثه خبرگزاری فارس تنها نام ولی‌الله احمدی را اعلام کرده است. به گزارش فارس آقای احمدی روز سه شنبه، ۲۲ مرداد در زادگاه خود در شهرستان قروه به خاک سپرده شده است.
رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران قروه در گفتگو با فارس علت مرگ آقای احمدی را انفجار مین‌های به جای مانده از دوران جنگ تحمیلی اعلام کرده است.
سایت “سراب” که اخبار شهرستان قروه را پوشش می دهد اما روایت متفاوتی از علت کشته شدن این افراد ارائه داده است.
به گزارش این سایت پنج عضو سپاه در حین پاکسازی مین در مناطق عملیاتی و بر اثر گیر افتادن در یک تله انفجاری کشته‌اند. خبرگزاری فارس هم در خبری جداگانه از مرگ ولی الله احمدی نوشته بود که این تله از سوی حزب حیات آزاد کردستان، پژاک کارگذاشته است.
این اخبار روز دوشنبه از خروجی این خبرگزاری و سایت حذف شدند.
در سالهای پس از جنگ نهادهای مدافع حقوق بشر و فعالان حوزه مین بارها گزارش‌هایی از مرگ شهروندان بر اثر انفجار مین منتشر کرده اند که به ندرت از سوی رسانه‌ها و مقامات رسمی تائید و یا به آنها توجه شده‌است.
استان‌های کردستان، ایلام، کرمانشاه، آذربایجان غربی و استان خوزستان اصلی ترین مناطق آلوده به مین در ایران هستند.
عابران محلی، کشاورزان، کولبران و حتی افرادی که بعضا از سایر شهر‌ها برای تفریح به این استانها می‌آیند قربانی جنگ افزارهای به جا مانده از جنگ ایران و عراق و درگیری های داخلی هستند.
خطر مرگ بر اثر مین برای ۱۶ میلیون ایرانی
در سالهای گذشته شماری از افراد مین روب وابسته به وزارت دفاع هم در حین پاکسازی مناطق جنگی جا خود را از دست داده اند.
به گفته عثمان مزین وزارت دفاع تنها متولی پاکسازی مین در ایران است.
در سال ۸۹ اعلام شد که ۱۰۴ نفر قربانی مین گذاری شده اند که شامل افرادی می شود که مشغول خنثی سازی مین ها بوده اند. ولی آماری که توسط فعالین در این حوزه ارائه می شود بیشتر از این تعداد است.
آقای مزین می‌گوید به‌علت عدم عضویت جمهوری اسلامی در کنوانسیون “اوتاوا” امکان استفاده از تجهیزات پیشرفته پاکسازی مین در ایران فراهم نیست و به این دلیل میزان قربانیان مین روبی در ایران بیشتر از هر کشور دیگری است.
عثمان مزین، پژوهشگر حقوق قربانیان جنگ می‌افزاید در حال حاضر ۱۶ میلیون مین خنثی نشده در خاک ایران وجود دارد که به گفته او به معنی خطر مرگ بر ای ۱۶ میلون شهروند ایرانی است.
در سال ۸۸ نهادهای مربوط به وزارت دفاع از پاکسازی کامل جنوب غرب آذربایجان غربی از مین و سایر ادوات جنگی خبر داده بودند. در حالیکه آقای مزین می‌گوید در سال ۹۲ ستادهای مین روبی در این منطقه فعال بوده و شهروندان زیادی در این فاصله زمانی جان خود را بر اثر مین از دست داده اند.
باید از فعالان “مین روبی” تجلیل شود
اخبار مرگ بر اثر مین و ادوات جنگی در ایران کمتر رسانه‌ای می‌شود و اخبار آن را معمولا فعالان حقوق بشر و مردم بومی منطقه به رسانه‌ها منتقل می‌کنند.
عثمان مزین، وکیل دادگستری می‌گوید: “حوادث مربوط به مین و قربانیان مین جزو موضوعاتی است که اجازه داده نمی‌شود رسانه‌ها در موردشان بنویسند چون یادآور این موضوع است که جنگ و آثار آن همچنان ادامه دارد.”
به گفته این پژوهشگر حقوق قربانیان جنگ مین از جمله “موضوعات ممنوعه” در رسانه‌های ایران است و پوشش اخبار آن همواره با محدودیت‌هایی روبرو بوده است.
آقای مزین با اشاره به دشواری‌های مین زدایی در ایران می‌گوید: “افراد مین روب با به خطر انداختن جان خود جان شهروندان را از خطر مرگ محافظت می‌کنند” و به این دلیل هم “باید از آنها تجلیل شود.”
مدتی پیش همایشی برای تقدیر از فعالان حوزه مین روبی در شهرستان نوسود استان کرمانشاه برگزار شد.
فعالان حوزه مین بر این باورند که بازسازی دقیق و کامل، که به معنی برقراری امنیت و آسایش کامل برای ساکنان مناطق مین گذاری شده است هنوز صورت نگرفته. وقوع این انفجار‌ها موید این است که نهادهای مرتبط به طور کامل موفق نشده‌اند مناطق را از مین پاکسازی کنند.
عمده مین‌های به جای مانده در مناطق مرزی مربوط به دوران جنگ هشت ساله ایران و عراق است. علاوه بر ایران بسیاری از شهروندان کشورهای دیگر با گذشت سالها از پایان جنگ همچنان قربانی می شوند. در سال ۱۹۹۷ پیمان‌نامه‌ای با هدف منع استفاده، نگهداری، تولید و جابه‌جا کردن مین ضد نفر در اوتاوای کانادا بین چندین کشور امضا شد. از آن سال تاکنون ۱۵۸ کشور جهان به این پیمان نامه پیوسته‌اند.این پیمان تولید، انبار و نقل و انتقال مین های ضد نفر را ممنوع کرده است.
ایران تاکنون این پیمان نامه و همچنین پیمان‌نامه اسلو (پیمان‌نامه عدم استفاده از بمب‌های خوشه‌ای) را امضا نکرده است. براساس یکی از بندهای پیمان‌نامه اوتاوا، دولت‌ها موظفند بعد از ده سال تمام کشتزار ها و مزارع را از مین‌ها پاک کنند. از بین همسایگان ایران کشورهای عراق، افغانستان و کویت عضو پیمان اوتاوا هستند.
مین‌ها علاوه بر خسارات انسانی بر طبیعت نیز تاثیر گذاشته وزمین‌های کشاورزی قابلیت خود را بر اثر کاشت مین از دست داده‌اند.
