اسفندیار صفاری
دومین انفجار در زاهدان در حالی رخ داد که مراسم تشییع جان 12 تن از اعضای تیپ 110 سلمان سپاه پاسداران که صبح چهارشنبه در اثر انفجار بمب اول جان باخته بودند برگزار می شد. مسئولان انتظامی و نظامی قبل از انفجار دوم از دستگیری عاملان انفجار صبح چهارشنبه خبر داده بودند.
اتفاقات جمعه شب زاهدان به گفته فرماندار این شهر ناشی از انفجار بمب صوتی بود. در پی این حادثه و صدای تیر اندازی و قطع برق در مناطقی از زاهدان، مردم نگران به خیابان ها ریختند.
فرماندار زاهدان نیز نیمه شب شنبه در گفتگو با خبرگزاری ایرنا با اشاره به صوتی بودن این بمب، گفت: “این انفجار هیچگونه خسارت مالی و تلفات جانی نداشته است”. حسنعلی نوری همچنین عاملان انفجار دوم را “ایادی و مزدوران استکبار که از حضور گسترده و کم سابقه مردم در تشییع جنازه شهدای حادثه تروریستی زاهدان ناخرسند و نگران شدند”، معرفی کرد و گفت این انفجار”اقدام به تحرکات کور و ضد انسانی “است. وی افزود: “در پی این حادثه بلافاصله ماموران انتظامی در محل حضور یافتند و به تعقیب اشرار پرداختند”. او در عین حال از “متواری شدن اشرار” خبر داد.
اما خبرگزاری فارس به نقل از فرمانده بسیج سیستان و بلوچستان خبر از دستگیری مظنونان بمب‌گذاری جمعه شب زاهدان داد. علی مولوی حقیقی در گفتگو با این خبرگزاری انفجارهای روز چهارشنبه و جمعه در شهر زاهدان را “تلاشی برای ایجاد فضای رعب و ترس در این استان” دانست و افزود: “گروهک تروریستی جندالله با تغییر نام خود به «جنبش مقاومت مردمی ایران» به سرکردگی عبدالمالک ریگی و سازماندهی نیروهای آمریکایی، به دنبال عملیاتی کردن استراتژی نیروهای بیگانه برای ناامن نشان دادن منطقه سیستان و بلوچستان هستند”.
فرمانده بسیج سیستان و بلوچستان علت انفجار دوم در زاهدان را “پخش بخشی از اعترافات اشرار در شبکه استانی” دانست و گفت: “پس از پخش بخشی از اعترافات اشرار در شبکه استانی سیستان و بلوچستان، باقیمانده این تروریست‌ها، در یک اقدام کور در مسیر تردد نیروهای امنیتی و نظامی بمبی صوتی را کار گذاشتند تا بدین وسیله حضور خود را اعلام کنند که در این خصوص نیز چند مظنون دستگیر شده‌اند”.
کشف خانه های تیمی
به گفته فرمانده بسیج سیستان و بلوچستان چند خانه تیمی متعلق به گروه جندالله در زاهدان کشف و در بازرسی از این خانه ها “120 پوند مواد منفجره ” هم کشف و ضبط شده است. قبل از این نیز فرمانده قرار گاه فتح زاهدان خبر کشف دو خانه تیمی متعلق به گروه جندالله را داده بود. محمد غفاری خبر دستگیری سه نفر، عامل اصلی و 65 مظنون در رابطه با بمب گذاری روز چهارشنه زاهدان را در کمتر از 24 ساعت به خبرگزاری ایرنا داده بود: “به دنبال اعتراف های دستگیرشدگان چهارشنبه شب تعدادی از اعضای اصلی مرتبط با گروه جندالله دستگیر شدند”.
وی در همان گفتگو از کشف هفت قبضه سلاح کلاشینکف، یک قبضه آرپی جی هفت، ۸۰ پوند تی ان تی آماده کار گذاری در نقطه ای از شهر زاهدان، ۱۶قبضه نارنجک دستی و دست سازجنگی، و تعدادی شمشیر و قمه” در یک خانه تیمی خبر داد و گفت: “یکی از گروه های وابسته به گروهک تروریستی جندالله که از مرز وارد شده و اقدام به عملیات خرابکارانه و ضدانسانی ترور ماموران انتظامی و بمب گذاری کرده بود، دیروز(چهارشنبه) متلاشی شد”.
پخش اعتراف یک متهم
شبکه محلی تلویزیون استان سیستان و بلوچستان با نام هامون شب پنج شنبه اعترافات یک متهم بمب گذاری صبح چهارشنبه را پخش کرد. در این اعترافات که به گزارش خبرگزاری ها مدت آن دو دقیقه بود، متهمی با نام نصرالله شمسی زهی خود را عضو گروه جنبش مقاومت مردمی ایران[جندالله] معرفی کرد و گفت برای این حمله خودرویی را دزدیده و راننده آن را به قتل رسانده است. وی در فیلم پخش شده شرکت داشتن در بمب گذاری صبح چهارشنبه را نیز پذیرفت. این متهم سابقه عضویت خود در گروه جندالله را 45 روز اعلام کرد و گفت به خاطر دریافت پول در بمب گذاری شرکت کرده است.
این اعترافات در حالی پخش شد که مسئولان امنیتی در زاهدان تعداد “عاملان اصلی بمب گذاری صبح چهارشنبه” را 6 نفر اعلام کرده بودند. شاید به همین علت خبرگزاری فارس دیروز[شنبه] ابتدا از برگزاری دادگاه هر 6 متهم خبر داد و پس از آن گزارش کرد: “دادگاه علنی رسیدگی به اتهامات یکی از متهمان حادثه تروریستی زاهدان، ساعت 18 در محل سالن شهید بهشتی دادگستری استان سیستان و بلوچستان با حضور اولیای دم و جمعی از خانواده‌های شاهد و ایثارگر برگزار شد”. بر اساس گزارش این خبرگزاری “در این جلسه محمد مرزیه معاون دادستان استان سیستان و بلوچستان کیفر خواستی را ارائه کرد و در آن با اشاره به اتهامات نصرالله شنبه زهی، یکی از متهمان حادثه تروریستی زاهدان، خواهان صدور اشد مجازات برای وی شد”.
متهم این دادگاه به نوشته خبرگزاری فارس در پاسخ به ابوالفضل ماهگلی، قاضی این دادگاه که از وی خواست درقبال اتهامات وارده از خود دفاع کند، “به دست داشتن در سه عملیات سرقت از بانک رفاه، حادثه بزرگمهر که چهار نفر از پرسنل نیروی انتظامی در آن به شهادت رسیدند و عملیات میدان ثارالله زاهدان اعتراف کرد”. وی در دفاعیات خود گفت:“من 45 روز است که وارد گروه عبدالمالک شدم و قصد من از این عملیات فقط پول بوده است و سواد چندانی ندارم و از اعمال خویش به شدت نادم هستم و برای تلافی این اعمال از قاضی جلسه فرصت می‌خواهم”. اکبری وکیل تسخیری وی نیز به نوشته این خبرگزاری” با بیان اینکه متهم به مشارکت در سه عملیات اعتراف کرده و اکنون نادم است از دادگاه خواست تا طبق مقررات، اظهارات متهم را لحاظ کند”. قاضی این دادگاه نیز گفت بزودی حکم متهم از سوی دادگاه اعلام خواهد شد.
پخش این اعترافات در حالی است که گروه جندالله نیز با استفاده از روش مشابهی، اعترافات برخی از گروگان های خود را که بر اساس ادعای این گروه از ماموران انتظامی و امنیتی محلی هستند در شبکه های تلویزیونی ماهواره ای به نمایش گذاشته است.
بیانیه های جندالله
در حالی که حکومت مرکزی گروه جندالله و اعضای آن را “قاچاقچی و اشرار” می نامد و از وابستگی آنها به طالبان و القاعده و امریکا و انگلیس به طور همزمان سخن می گوید، عبدالمالک ریگی رهبر سنی مذهب گروه جندالله با انتشار بیانیه هایی در اینترنت و مصاحبه با رسانه های خارج از کشور وابستگی خود و گروهش به قاچاق، القاعده و طالبان را رد کرده است. وی ساعتی پیش از انفجار جمعه شب زاهدان در برنامه ای مستقیم در تلویزیون سازمان مجاهدین خلق، خبر انجام انفجار و عملیات نیروی های خود را پیش از اجرا اعلام کرد.
در بیانیه های این گروه از عبدالمالک به عنوان “امیر عبدالمالک بلوچ” و از گروه جندالله با عنوان “جنبش مقاومت مردمی ایران” نامبرده می شود. این گروه در روزهای اخیر بیانیه دیگری هم با عنوان “هشدار به رژیم شیعه ایران” منتشر کرد. در این بیانیه از مسئولان جمهوری اسلامی با عنوان “مسئولین رژیم ظلم آخوندی” نامبرده شده: “به آنان هشدار می دهیم که برای خاموش کردن عطش خشم و کینه تان مردم بیگناه و شهروندان عادی بلوچ و اهل سنت را هدف قرار ندهید”.
در ادمه این بیانیه گروه جندالله خطاب به مقامات کشور آورده “این جنگ بین ما و شماست و نگذارید دودش به چشم مردم عادی فارس و بلوچ و یا شیعه و سنی برود و خوب بدانید که اگر جنگ عنصری مردم ایجاد شود خون هزاران انسان بیگناه ریخته خواهد شد و این شما هستید که متضرر می شوید”. این بیانیه از “بعضی از علمای اهل سنت و اهل تشیع در منطقه” نیز با عنوان” حامی سیاستهای تبعیض گرایانه رژیم که از مبارزین می خواهند که برای رسیدن به حقوقشان به راههای مسالمت آمیز و گفتمان روی بیاورند” نامبرده و افزوده است: “این رژیم است که تمام فرصتهای گفتمان و روشهای مسالمت آمیز را بر خود بسته است و هیچ فرصت و زمینه ای را برای فعالیتهای دموکراتیک باقی نگذاشته است”.
این گروه در بیانیه دیگری انفجارها و حوادث اخیر زاهدان را عملیات یکی از شاخه های نظامی خود معرفی کرده است. گروه جندالله که از حوادث سال 84 اسمش به رسانه ها راه یافت مدعی است: “هنگامی که به اعتراضات مسالمت آمیز مردمی با خشونت پاسخ داده می شود دیگر این روش ها ناکارآمد شده و توسل به این روش ها پایان می پذیرد و در این مرحله است که چاره ای جز دست به سلاح بردن وجود ندارد”. با این حال این گروه در همین بیانیه ادعا می کند:“اگر رژیم از امروز این زمینه را فراهم نماید ما در انظار مردم ایران و حهان اعلام می کنیم که سلاح را بر زمین می گذاریم و در صورتی که رژیم این زمینه را مهیا نکند ما نیز چاره ای به جز سلاح نداریم زیرا در کشوری که فضای خفقان بر آن حاکم باشد هیچ راهی برای زنده ماندن جز مقاومت مسلحانه نخواهد بود”.
واکنش مسئولان کشور اما به حوادث یک سال گذشته واکنشی امنیتی ـ نظامی بود. ایجاد چند قرار گاه مشترک در شرق کشور و اعزام چند هزار نیروی نظامی و انتظامی، و انجام ده ها مورد عملیات برای بازگشت آرامش به سیستان و بلوچستان که در مواقعی به جنگ تمام عیار میان نیروهای مسلح کشور و گروه جندالله ختم شد، ده ها کشته از دو طرف برجا گذاشت. گروگانگیری و دستگیری از دو سو، بخشی از ناآرامی در این استان طی یک سال اخیر بود. چند تن از گروگان ها هم به طرز فجیعی به قتل رسیدند و بقیه به تدریج و با پادرمیانی ریش سفیدان طوایف آزاد شدند.
حجت الاسلام نکونام رییس دادگاه ویژه روحانیت با حکم ویژه رئیس قوه قضاییه به سیستان و بلوچستان اعزام شد و اختیار رییس قوه قضاییه در مورد تنفیذ احکام نهایی به وی تفویض شد. بر اساس اعلام مسئولان کشور در این مدت دستکم 44 نفر در منطقه به اتهام شرارت، گروگانگیری، افساد فی الارض و محاربه اعدام شده اند.
همچنین مسئولان محلی استان سیستان و بلوچستان در چهار روز گذشته امریکا و انگلیس را به دست داشتن در حوادث این استان متهم کرده اند. خبرگزاری فارس نیز دیروز به نقل از “یک مقام امنیتی” با انتشار یک عکس از سلاح و مهمات نوشت امریکا، انگلیس و پاکستان در آموزش و تجهیز گروه جندالله نقش داشته اند.
مسئولان کشوری در باره حوادث چند روز گذشته زاهدان تاکنون موضعی اتخاذ نکرده اند. چند روز قبل از این حوادث فرمانده نیروی انتظامی در سفر به پاکستان با مقام های انتظامی و امنیتی این کشور خواستار برخورد با گروه جندالله شده بود.