شارلی ابدو و سرنگونی لوفل لوشاتو

آرش بهمنی
آرش بهمنی

» در تجمع مقابل سفارت فرانسه در تهران

خیابان نوفل‌لوشاتو، محلی که سفارت فرانسه در تهران در آن قرار دارد، روز گذشته شاهدتجمع صد‌ها نفر از معترضان به انتشار کاریکاتورهای پیامبراسلام بود؛ تجمعی که تنی چند از نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز در آن حضور داشتند.

پیش از این اعلام شده بود که این تجمع به همت “اتحادیه‌ها و تشکل‌های دانشجویی” برگزار می‌شود. حاضران در این مراسم شعارهایی علیه دولت فرانسه، اسراییل، آمریکا و میرحسین موسوی و مهدی کروبی سر دادند. آن‌ها همچنین خواستار اخراج سفیر فرانسه از ایران و تعطیلی سفارت‌خانه این کشور شدند.
بهانه این تجمع انتشار مجدد کاریکاتور پیامبر اسلام در نخستین شماره نشریه شارلی-ابدو پس از حملات هفته گذشته است. انتشار این کاریکاتور با واکنش‌هایی در جهان اسلام مواجه شد. این شماره نشریه شارلی-ابدو در سه میلیون نسخه منتشر شد و حاوی تصویری از پیامبر اسلام با این پلاکارد است که “من شارلی هستم”.
از زمانی که اعلام شد وزارت کشور برای این تجمع مجوز صادر کرده،برخی نگرانی‌ها درباره ورود تجمع‌کنندگان به سفارت وجود داشت؛ مشابه اتفاقی که چند سال پیش و پس از تجمع مقابل سفارت بریتانیا در تهران رخ داد. چند ماه پس از آن حادثه، آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری‌اسلامی، این حرکت را نادرست توصیف کرده بود.
رسانه‌های اصول‌گرا از این تجمع استقبال کرده و به شکل ویژه، اخبار مربوط به آن را پوشش داده‌اند. روزنامه کیهان در گزارشی از این تجمع، نوشت: “مردم… حتی زودتر از ساعت اعلامی، تجمعی پرشکوه را در اعتراض به اقدام توهین‌آمیز نشریه فرانسوی شارلی ابدو و حامیان غربی آن آغاز کردند و با گذشت زمانی اندک، صفوف فشرده مردم به چند خیابان منتهی به سفارت فرانسه کشیده شد… [حاضران] اعتراض خود را نسبت به اهانت صورت گرفته در یک نشریه فرانسوی به ساحت حضرت رسول اکرم(ص) اعلام کرده و خواستار پیگیری قاطع این مسئله از سوی وزارت امور خارجه شدند”.
روزنامه وطن‌امروز - متعلق به مهرداد بذرپاش،‌از مدیران دولت احمدی‌نژاد و نماینده مجلس - نیز تیتر و عکس نخست خود را به این تجمع اختصاص داد، آن را “باشکوه” توصیف کرد و در تیتر نخست خود نوشت: “مرگ بر شارلی”.
در این تجمع همچنین از مجلس خواسته شد تا محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، به دلیل آنچه که واکنش ضعیف این وزارتخانه به قضیه شارلی ابدو خوانده شده است، استیضاح شود.
در بیانیه پایانی این تجمع نیز گفته شد: “در حالی که ملت شریف ایران منتظر برخورد قاطع دستگاه دیپلماسی کشورمان با دولت فرانسه بودند، جناب آقای ظریف وزیر خارجه دولت یازدهم در اقدامی نسنجیده و مغایر با اصول انقلاب اسلامی و حتی مغایر با اصول شناخته شده و مورد پذیرش دیپلماتیک، تنها دو روز پس از انتشار این کاریکاتورهای ننگین، به پاریس سفر کرده و با وزیر امورخارجه دولت فرانسه دیدار کرد”.
احمد توکلی، از نمایندگان مجلس، احمد پناهیان،سخنران هیئت های مذهبی و دو تن از مسوولان تشکل‌های دانشجویی نزدیک به اصول‌گرایان از جمله سخن‌رانان این مراسم بودند.
توکلی در سخنان خود با اشاره به “عمل‌کرد نامناسب وزارت خارجه” گفت: “آیا باید مقامات وزارت امور خارجه آن رفتار را انجام می‌دادند؟ رهبر انقلاب شما را فرزند انقلاب خواند و شما نیز باید اقدام متناسب انجام دهید. آیا آن اهانت به ساحت پیامبر یک «آخ» از سوی وزارت امور خارجه نمی‌خواست که شما آن سفر غیرخوشایند را انجام دادید”؟
وی همچنین حمله به دفتر نشریه شارلی-ابدو را مشکوک توصیف کرد: “اینکه عده‌ای به داخل یک نشریه بریزند و در آنجا کشتار انجام دهند ثمره اقدامات فرانسه است؛ این حرکت به احتمال زیاد نقشه خود غربی‌هاست تا اسلام را بدنام کنند زیرا این کشور از همین تروریست‌ها در عراق، سوریه و دیگر نقاط حمایت کرده است”.
مشابه چنین سخنانی از سوی حمید رسایی نیز انجام شد. رسایی در گفت‌وگو با روزنامه کیهان، درباره این تجمع و عمل‌کرد وزارت خارجه گفت: “آقای ظریف با وزیر خارجه فرانسه بعد از اتفاقات پاریس دیدار می‌کند، آن هم خارج از عرف دیپلماتیک. دولت ما مطمئن باشد اگر این مذاکرات نه ۷ ماه که هفتاد ماه هم ادامه یابد هیچ تحریمی، حتی به اندازه پر گنجشک برداشته نمی‌شود چرا که گرگ، گرگ است و در برابر تحقیر نباید سکوت داشت”.
از جمله اقدام‌های تجمع‌کنندگان، کندن تابلوهای نام نوفل‌لوشاتو در خیابان بود. نوفل لوشاتو نام دهکده‌ای است که آیت‌الله خمینی، بنیان‌گذار جمهوری‌اسلامی، چند ماه پیش از انقلاب سال ۵۷ در آن‌جا سکونت داشت. تجمع‌کنندگان اما با حمله به این تابلوها، اقدام به کندن آن‌ها کردند. در بعضی موارد نیز برچسب‌های “محمد” را روی نام این خیابان چسباندند.
یکی از کاربران فضای مجازی با انتشار عکسی از حاضران در تجمع در حال کندن تابلو، نوشت که این کار براساس قوانین جمهوری‌اسلامی، مصداق تخریب وسایل عمومی است و بین سه تا ده سال حبس دارد.
رجانیوز، وب‌سایت نزدیک به جبهه پایداری از عدم حضور اعضای دولت و نیروهای نزدیک به آن در این تجمع انتقاد کرد. این وب‌سایت نوشت: “هر چند در این تجمع خبری از حضور مقامات ارشد دولت یازدهم بخصوص مسئولان دستگاه سیاست خارجی نبود اما دانشجویان و مردم انقلابی با حضور غیر قابل پیش بینی خود در برابر سفارت فرانسه، باز هم جور کم کاری مسئولان در این باره را کشیدند”.
اصول‌گرایان طی روزهای گذشته نسبت به اقدام محمدجواد ظریف در مذاکره با وزرای خارجه کشورهای گروه ۱+۵ انتقاد کرده بودند. به عقیده آن‌ها حداقل کاری که وزیرامورخارجه موظف بودانجام دهد، اعتراض به انتشار کاریکاتورهای پیامبر اسلام و ترک میز مذاکره بود.
حسین شریعتمداری، نماینده آیت‌الله خامنه‌ای در موسسه کیهان، در سرمقاله این روزنامه نوشته بود: “هیات مذاکره‌کننده کشورمان می‌توانست و وظیفه داشت با اعتراض به اهانت کشورهای غربی که ۴ کشور آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان، اعضای اصلی گروه ۱+۵ هستند، از حضور در میز مذاکره خودداری کند و دستکم این که زمان آن را به بعد موکول کند که نکرد! مگر نه این که اساس تقابل قدرتهای غربی با ایران در هویت اسلامی انقلاب و کشورمان است؟ بنابراین ترک میز مذاکره و یا موکول‌کردن آن به زمانی دیگر با انگیزه دفاع از حریم رسول خدا(ص) و اعتراض علیه اهانت شرم‌آور به ساحت مقدس آن حضرت، کمترین انتظاری است که مردم این مرز و بوم و همه ملت‌های مسلمان از تیم مذاکره‌کننده کشورمان داشته‌اند”.