در حالی که وزیر خارجه و اتحادیه اروپا از مذاکرات اخیر استقبال کرده‌اند، مقامات در تهران گفته‌اند ممکن است تا ۳۶ مین سالگرد انقلاب اسلامی توافق نهایی هسته‌ای امضا شود.
۲۲ بهمن ۹۳؛ این تاریخی است که محمد جواد ظریف، وزیر خارجه گمان می‌کند می‌شود تا پیش از آن با قدرت‌های جهانی بر سر امضای یک توافق جامع هسته‌ای به تفاهم رسید. البته او توضیح می‌دهد: “اگر طرف مقابل آمادگی داشته باشد ما آمادگی داریم تا بهمن ماه و سالگرد پیروزی انقلاب به نتیجه برسیم.”
تهران و ۶ ابر قدرت جهانی پیشتر بنا بود تا پیش از ضرب الاجل ۳ آذر به یک توافق معنادار و همه جانبه دست پیدا کنند اما اختلافات دو طرف بر سر موارد بسیاری همچون نحوه برداشتن تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی، میزان غنی سازی در خاک ایران، نحوه بازرسی از سایت‌های هسته‌ای و سازو کار فعالیت مکان‌هایی همچون فردو یا راکتور آب سنگین اراک باعث شد دو طرف به تمدید توافق موقت تا ۳ آذر سال ۹۲ دست بزنند. زمان ضرب الاجل تازه تیرماه است اما دو طرف در بیانیه مشترک خود در ماه آذرگفته بودند خواهند کوشید ظرف ۳ ماه ( یعنی تا اسفند ) به توافق برسند.
ظریف که دیروز به مناسبت روز هوای پاک با متروی تجریش راهی محل کارش بود ، در طول مسیر به پرسش های خبرنگاران نیز پاسخ داد. از جمله اینکه او در جواب این سوال که”آیا پیش بینی می‌کنید تا اسفند ماه به توافق جامع دست یابید؟” گفت: “پیش بینی کردن در عالم سیاست کاری خوبی نیست. ولی اطمینان دارم که جمهوری اسلامی ایران با هدف رسیدن به نتیجه وارد مذاکره شده ولی با هدف حفظ دستاوردهای علمی و منافع ملی همزمان است. اگر طرف مقابل آمادگی داشته باشد ما آمادگی داریم تا بهمن ماه و سالگرد پیروزی انقلاب به نتیجه برسیم.”
مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی اما پیرامون مذاکرات اخیر در شهر ژنو سوئیس گفته است: “مذاکرات بسیار پیچیده شده و وارد جزییات شده‌ایم. مواضع همه درباره کلیات مشخص است و مدت‌هاست که وارد جزییات شده‌ایم.”
وزارت خارجه پیش بینی کرده دور بعدی مذاکرات در ماه فوریه ( بهمن) برگزار شود.مکان احتمالی نیز شهر مونیخ در آلمان است که قرار است میزبان کنفرانس سالانه امنیتی باشد.
ظریف هفته گذشته برای چندمین بار در یک سال اخیر ، مذاکرات دو طرفه و فشرده ای با همتای آمریکایی خود – جان کری – داشت؛ موضوعی که مورد انتقاد رسانه های تندرو در داخل کشور قرار گرفته است.در همین راستا کیهان روز یکشنبه از طرح پیشنهادی ۲۰۵ نماینده مجلس خبر داد که خواستار”غنی سازی ۶۰ درصدی” شده اند. این نشریه همچنین در سر مقاله ای با عنوان “فراتر از نابجا” به بهانه حضور ظریف در پاریس، همزمان با حادثه تروریستی حمله به نشریه شارلی ابدو،پیاده روی وزیر خارجه جمهوری اسلامی با وزیر خارجه آمریکا را محکوم کرده و آن را “ناپختگی” خوانده بود.
رئیس دستگاه دیپلماسی اما چنین تصوری از دیدار با جان کری ندارد و تلویحا علت اصلی دیدارهای طولانی با وی را به نداشتن رابطه دیپلماتیک میان تهران و واشنگتن ربط داده و گفته: “علت اینکه به نظر می‌رسد ما با آمریکایی‌ها زیاد صحبت می‌کنیم، در دو وجه قابل بررسی است. یکی اینکه ما تنها جای گفت‌وگویمان با آمریکا در چارچوب ۱+۵ است در صورتی که دوستان ما مرتب با سفرای فرانسه، انگلیس و آلمان و کاردار ترددی انگلیس ملاقات می‌کنند. همکاران ما در برلین، پاریس، لندن و بخصوص مسکو و پکن به صورت روزانه با همتایان اروپایی و روسی و چینی ملاقات دارند. با آمریکایی‌ها تنها زمانی که گفت‌وگو داریم، در زمان مذاکرات ۱+۵ است.”
دلیل دومی که از سوی ظریف ارائه شده مرتبط با تحریم های اعمال شده علیه تهران است ، به گفته وزیر خارجه :” بیشترین میزان تحریم‌های ظالمانه علیه مردم ایران توسط دولت و بخصوص کنگره آمریکا اعمال شده و لذا ضروری است بتوانیم راجع به اینکه چگونه می‌شود به این تحریم‌ها پایان داد با اینها گفت‌وگو کنیم. “
پایگاه اینترنتی المانیتور که به دولت ایالات متحده نزدیک است ، پیشتر خبر داده بود که کری و ظریف در دیدارهای اخیر خود به یک سند مشترک دست یافته اند ،با این حال ظاهرا این سند در مذاکرات با گروه ۱+۵ ارائه نشده است.
بر اساس این گزارش که تهران و واشنگتن به طور رسمی آن را تایید یا تکذیب نکرده اند سندی که آمریکایی‌ها و ایرانی‌ها روی پیش نویس آن کار کرده‌اند “اصول توافق” نام دارد و یکی از عناصر چارچوب توافقی است که تهران و گروه ۱+۵ تلاش دارند تا ماه مارس آن را تکمیل کنند.
نتایج مذاکرات اخیر در مجموع با استقبال طرف غربی مواجه شده و اتحادیه اروپا با انتشار بیانیه ای مستقل آن را “جدی و سازنده” توصیف کرده است. به طور معمول اتحادیه اروپا پس از پایان مذاکرات بیانیه ای صادر نمی کند.
این در حالی است که در ایالات متحده ، جمهوری خواهان که یک هفته ای است اختیار کامل سنا و خانه نمایندگان ( کنگره) را در دست گرفته اند در تلاش اند تا علی رغم مخالفت های رئیس جمهور این کشور باز هم تحریم هایی را علیه تهران تصویب کنند.
طرح تحریم‌های احتمالی جدید علیه ایران را سناتور رابرت منندز (دمکرات) و مارک کرک (جمهوری‌خواه) ارائه کرده‌اند، با این حال دموکرات ها حمایت جدی از این طرح نکرده اند و همچنین قرار است تحریم های جدید در صورت نرسیدن به توافق نهایی تا اول ژوئیه، اعمال شوند.
رسانه های بین المللی جزئیاتی در خصوص محتوای این تحریم ها منتشر نکرده اند، اما باراک اوباما به طور قاطعانه هشدار داده است در جریان مذاکرات با جمهوری اسلامی هر طرح تحریم تهران را که از سوی کنگره به دفترش بیاید،وتو خواهد کرد.
تحریم های بین المللی علیه حوزه انرژی کشور باعث شده است که در ۳ سال اخیر میزان صادرات نفت از حدود ۳.۲میلیون بشکه به زیر یک میلیون بشکه سقوط کند؛ موضوعی که باعث رکود اقتصاد وابسته به نفت در ایران شده و بیش از پیش دولت روحانی را در تنگنای اقتصادی قرار داده است.
