درحالی که پس از کودتای انتخاباتی روند بازداشت اتباع خارجی نیز همچون بازداشت شهروندان ایرانی توسط نهادهای امنیتی افزایش بی سابقه ای یافته است، روز گذشته دادستان عمومی و انقلاب تهران با ارایه توضیحاتی درباره خارجی های بازداشت شده در مدت اخیر، اتهام سه تبعه آمریکایی دستگیرشده در مرز ایران و عراق را جاسوسی اعلام کرد.اما با توجه به سابقه این گونه دستگیری ها در دولت احمدی نژاد، به نظر می رسد که کسی نگران دستگیرشدگان نیست
عباس جعفری دولت آبادی در این باره به خبرگزاری دولتی ایرنا گفت: “اتهام سه آمریکایی بازداشت شده جاسوسی است، البته تحقیقات درمورد این سه نفر ادامه دارد و در فرصت نه چندان دوری درباره آنها اظهار نظر خواهد شد.”
ایراد اتهام جاسوسی به سه تبعه آمریکایی درحالی از سوی دادستان تهران اعلام می شود که بنا برگزارش خبرگزاری های خارجی این سه شهروند آمریکایی “جاشوآ فتال و شون باوئر (هر دو 27 ساله) و سارا شورد (31ساله)، نهم مرداد ماه امسال، هنگام کوهنوردی در کردستان عراق، به طور اشتباهی وارد خاک ایران و توسط مرزبانان ایرانی بازداشت شدند.”
در کنار این موضوع، پیش از این برخی منابع غیر رسمی داخلی حتی از انجام یک سناریو برای بازداشت این سه نفر خبر داده بودند. دراین باره برخی وبسایت های اینترنتی نیز اعلام کرده بودند که این سه تبعه آمریکایی با فریب مترجم و راهنمای خود وارد خاک ایران و پس از آن توسط نیروهای امنیتی که در انتظار آنها بودند، بازداشت شده اند.
این شایعات وقتی قوت گرفت که علاء الدین بروجردی، در گفت و گو با شبکه تلویزیونی عرب زبان “العالم” وابسته به صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، به طور تلویحی بازداشت این اتباع آمریکایی را به بازداشت چند تن از ماموران جمهوری اسلامی در عراق توسط آمریکا ربط داد و گفت: “من تصور نمی‌کنم آمریکایی‌ها انتظار داشته باشند موضوع این سه نفر به زودی حل و فصل شود.”
هرچند مقامات دولت ایران بطور رسمی تاکنون از عنوان “گروکشی” برای بازداشت اتباع آمریکایی استفاده نکرده اند اما پیش از اظهار نظر رییس کمسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، محمود احمدی نژاد نیز در جریان سفر خود به نیویورک، در مصاحبه ای با شبکۀ تلویزیونی ان بی سی اعلام کرده بود که« آزادی سه کوهنورد آمریکایی ممکن است به موضوع رهایی چند شهروند ایرانی که توسط نیروهای آمریکا در عراق بازداشت شده اند، پیوند بخورد.»
این درحالی است که اخیرا ماموران ایرانی بازداشت شده در عراق توسط نیروهای آمریکایی آزاد شدند و انتظار می رفت مقدمات آزادی سه تبعه آمریکایی بازداشت شده توسط ایران هم فراهم شود، اما در 15 مهرماه منوچهر متکی وزیر خارجه دولت احمدی نژاد اعلام کرد که دولت ایران اسنادی در اختیار دارد که نشان می‌دهد آمریکا در ناپدیدشدن یک تبعه ایرانی در عربستان “دخالت” داشته است و با طرح این موضوع مجددا تعین تکلیف اتباع آمریکایی به تعویق افتاد.
منوچهر متکی در این باره گفته بود که: “این اسناد نشان می‌دهد آمریکایی‌ها مسئول بازداشت و دستگیری شهرام امیری (کسی که از او به عنوان یکی از کارمندان تاسیسات هسته ای قم یاد می شود) هستند.”
خبرنگار دانمارکی، خبرنگار نیست!
دادستان تهران همچنین در ادامه اظهارات روز گذشته خود، بازداشت یک روزنامه نگار دانمارکی در تجمع های 13 آبان را نیز تایید کرد و اظهار داشت: “این فرد، خود را خبرنگار معرفی کرده در حالی که دلایلی در پرونده وجود دارد که این مساله را نشان نمی دهد.”
عباس جعفری در ادامه خاطر نشان کرد: “این متهم، خود را خبرنگار معرفی کرده و خبرنگار باید دارای مجوز رسمی از مراجع ذیصلاح باشد، لذا تحقیقات در مورد وی ادامه دارد و این مساله را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز استعلام کرده ایم که با ارسال پاسخ، تصمیم لازم اتخاذ خواهد شد.”
دادستان تهران همچنین در پاسخ به اینکه اتحادیه انجمن روزنامه نگاران دانمارک نیز این فرد را خبرنگار معرفی کرده است، گفت:” آنها چنین ادعایی کرده اند ولی ما باید از طریق مراجع رسمی کشور هویت خبرنگار وی را احراز کنیم و امروز به وکیل سفارت دانمارک اجازه داده شده با زندانی ملاقات کند.”
وی در این گفت و گو با رسانه دولت، درباره وضعیت “کلوتید ریس” تبعه فرانسوی بازداشت شده پس از انتخابات نیز تنها به ذکر این نکته بسنده کرد که “وکیل وی به دلیل فوت یکی از بستگان متهم درخواست مهلت کرد که دادگاه با درخواست این مهلت موافقت کرد”. وی از ارایه توضیحات بیشتر درباره وضعیت پرونده این تبعه فرانسوی خودداری کرد.
تشریح وضعیت پرونده قضایی سه تبعه آمریکایی، تایید بازداشت روزنامه نگار دانمارکی و انتشار خبری در مورد وضعیت دادگاه تبعه فرانسوی درحالی است که در تجمع روز 13 آبان چند تبعه خارجی دیگر از جمله دو آلمانی، یک کانادایی و همچنین خبرنگار خبرگزاری فرانسه در ایران نیز بازداشت شده بودند.
هرچند پس از انتشاراین اخبار دادستان تهران از آزادی فرهاد پولادی خبرنگار ایرانی خبرگزاری فرانسه خبرداده و همچنین اعلام کرده بود که “سه تبعه خارجی که دو نفر آنها آلمانی و یک نفر آنها کانادایی است و در روز 13 آبان بازداشت شده بودند، آزاد شده اند” اما همچنان دلیل بازداشت این افراد از سوی مقامات رسمی کشور اعلام نشده است.
افزایش بازداشت اتباع خارجی در دولت احمدی نژاد
جدا از اتباع خارجی که هم اکنون دادستان تهران از وضعیت آنها خبرداده است، پیش از این و از ابتدای روی کار آمدن دولت محمود احمدی نژاد به ترتیب یک تبعه دیگر فرانسوی، یک آلمانی، دو سوئدی، هفده انگلیسی، یک استرالیایی، دو چینی و تعداد زیادی از ایرانیان با تابعیت کشورهای دیگر بازداشت شده اند؛ اتهام همگی اینها دو اتهام کلی اقدام علیه امنیت ملی و یا جاسوسی بوده است.
پروژه دستگیری اتباع خارجی، به ویژه شهروندان کشورهای اروپایی و غربی از ابتدای روی کارآمدن دولت نهم با بازداشت دو تبعه کشور فرانسه و آلمان آغاز و از همان ابتدا به این دو نفر اتهامات مشابهی وارد شد.
در ابتدای روی کار آمدن احمدی نژاد در روز ۱۸ مهر سال ۸۴ روبرت و لیندا وایز، زن و شوهر انگلیسی به همراه پل شولتون یک شهروند استرالیایی که با قایق توریستی عازم جزیره ابوموسی بودند توسط نیروی دریایی ایران دستگیر و دو هفته در ایران زندانی و سپس با دخالت مقامات کشورهای خود آزاد شدند.
پس از دستگیری این سه نفر استفان لربیه فرانسوی و دونالد کلاین آلمانی روز هشتم آذرماه سال ۸۴ در حال گذراندن تعطیلات خود در امارات متحده عربی بودند که بر اثر اشتباه با قایق ماهیگیری وارد مرز آبی ایران شدند؛ آنها توسط نیروهای امنیتی ایران دستگیر و پس از مدتی بی خبری و بازجویی، هر کدام در دادگاه به 18 ماه حبس محکوم شدند. این دو پس از تحمل 14 ماه زندان و با توجه به تلاش های دو کشور فرانسه و آلمان آزاد شدند.
به فاصله چندماه از بازداشت این دو شهروند فرانسوی و آلمانی، استفان یوهانسون و یاری هیورتمار دو تبعه کشور سوئد در اولین روز فروردین ماه سال 85 به اتهام “اقدامات غیرقانونی در منطقه ای خاص” ـ که هرگز بصورت شفاف اعلام نشد ـ دستگیر وبه جاسوسی و دوسال حبس محکوم شدند.
این دو تبعه سوئدی پس از گذراندن زمانی بیشتر از یکسال از محکومیت خود با تلاش دولت سوئد در اواخر فروردین ماه سال 86 آزاد شدند.
روز 14 مرداد 86 علی خاقانی بازپرس شعبه اول دادسرای عمومی و انقلاب اراک از شناسایی و دستگیری دو تبعه کشور چین خبر داد که به جاسوسی و عکسبرداری از تأسیسات نظامی و انتظامی استان مرکزی متهم شده بودند. این دو نفر نیز پس از دستگیری و تحمل بیش از بیست روز بازداشت با رایزنی های مسولان کشور چین آزاد و به کشورشان بازگشتند.
پیش از دستگیری این دو تبعه چینی در تیرماه سال 86 دولت محمود احمدی نژاد و حامیانش در نهادهای نظامی و امنیتی 15 ملوان انگلیسی را دستگیر کرده بودند که واکنش های فراوانی در سطح ملی و بین المللی در پی داشت.
محمود احمدی نژاد به همراه اکثر نزدیکان و اعضای کابینه اش پس از دستگیری و 12 روز بازداشت این اتباع کشور انگلیس، در مقابل دوربین های خبرنگاران تلویزیون ایران با این 15 نفر یک شوی محبت و رافت اسلامی راه انداخت و اعلام کرد که این افراد “مورد عفو ملت ایران و نظام جمهوری اسلامی قرار گرفته و آزاد هستند.”
احمدی نژاد همچنین اعلام کرد که “دولت انگلیس نامه ای به ایران فرستاده و تعهد داده که نظامیانش در آینده به حریم ایران وارد نخواهند شد” و او نیز به همین دلیل دستور آزادی این 15 نفر را صادر کرده است؛ نامه ای که دولت انگلیس ارسال آن به احمدی نژاد را تکذیب کرد.
در راستای همین بازداشت ها همچنین می توان به ناپدید شدن یک تبعه آمریکایی (که گفته می شود از ماموران سابق اف بی آی بوده) در سال 86 درجزیره کیش اشاره کرد که مقامات رسمی ایران تاکنون از ارایه توضیح در این باره خودداری کرده اند.
برخی از کارشناسان این اقدامات محمود احمدی نژاد و حامیانش را صرفا حرکتی جهت ابراز وجود ارزیابی می کنند، اما برخی دیگر آن را “گروکشی” برای گرفتن امتیاز در مقابل سایر کشورها می دانند. دسته ی سوم هم که بیشتر از منتقدین احمدی نژاد هستند این دستگیری ها را تلاشی برای تداوم و زنده نگه داشتن القای پروژه دخالت خارجی ها در ایران دانسته اند.
