چند روز پس از سخنان حسن روحانی پیرامون لزوم حضور سپاه پاسداران در پروژههای اقتصادی٬ جریانهای سیاسی مختلف٬ همچنان نسبت به سخنان وی واکنش نشان میدهند. در این میان برخی اصولگرایان٬ از منتقدان اصلی حسن روحانی در این زمینه هستند.
رییس دولت یازدهم٬ در جمع فرماندهان سپاه پاسداران٬ سپاه را مجموعهای مفید به حال کشور دانسته و از این نهاد خواسته بود که به دولت کمک کند٬ زیرا: “سپاه شرایط کشور و دولت را به خوبی میداند چون ما کشوری هستیم که ۲.۵ میلیون بشکه نفت میفروختیم و امروز این رقم به کمتر یک میلیون بشکه رسیده است، آن هم در سالی که باید ۷.۵ میلیون تن گندم وارد کنیم. پس سپاه باید آستین را بالا بزند و بخشی از بار دولت را بر دوش بگیرد”.
روحانی همچنین گفته بود که “در مساله قاچاق کالا سپاه میتواند در کنار نیروی انتظامی و وزارت اطلاعات مفید باشد چون شرایط به نحوی است که سپاه باید کمک کند تا جلوی قاچاق کالا گرفته شود، چراکه این معضل، به رشد اقتصادی و تولید ضربه وارد میکند”.
اما بخشی از سخنان روحانی که با انتقادهایی نیز مواجه شد٬ چنین بود: “بنده شایعاتی که راجع به سپاه در حوزه اقتصادی مطرح میشود را اصلا قبول ندارم. سپاه رقیب مردم و بخش خصوصی و مثل پیمانکارهای معمولی نیست. سپاه باید پروژههای بسیار مهمی که بخش خصوصی توان اجرای آن را ندارد بر عهده بگیرد. بنده با فرمانده کل سپاه صحبت کردم که سپاه در چند پروژه ملی بار را بر دوش بگیرد و افتخارش را داشته باشد. در شرایط تحریم سپاه باید وارد عمل شود و سه چهار پروژه بزرگ ملی را بر عهده بگیرد”.
تنها چند ساعت پس از این سخنان روحانی٬ علی مطهری٬ نماینده مجلس٬ در یادداشتی به انتقاد از روحانی پرداخت و گفت: “بسیار بعید است که جناب آقای روحانی به عنوان رئیس جمهور ندانند که واقعا امروز سپاه رقیب مردم و بخش خصوصی و مثل پیمانکارهای معمولی است و این امر آفات و آسیبهایی برای خود سپاه و اقتصاد کشور داشته است… ما هم آرزو داریم که سپاه فقط پروژه های بسیار مهمی را که بخش خصوصی توان اجرای آن را ندارد بر عهده بگیرد. به هر حال از جناب آقای روحانی صراحت بیشتری را انتظار داریم”.
همزمان روزنامه رسالت - نزدیک به حزب موتلفه - با استقبال از سخنان روحانی٬ نوشت: “اگر تعامل دولت و سپاه صرفا به تعارفات متداول محدود شود و برخی وزارتخانهها با هوو انگاری سپاه مانع از حضور این ظرفیت عظیم در برابر تحریمها شوند کار آنطور که باید به پیش نخواهد رفت… متاسفانه طی چند هفته گذشته برخی عزل و نصبها در برخی وزارت خانههای کلیدی نظیر وزارت نفت حکایت از آن داشت که اهتمامی برای تعامل فعال بین دولت و سپاه وجود ندارد. حذف مدیران ارزشی و نیروهایی که کارنامه روشنی طی چند سال گدشته داشتهاند به هیج وجه با تاکیدات رئیس جمهور همخوان نیست”.
مسالهای که به شکلی دیگر مورد تایید سایت الف - متعلق به احمد توکلی - هم قرار گرفت. این سایت، سخنان روحانی را نشاندهندهی شناخت وی از مناسبات قدرت در جمهوریاسلامی و تفاوت کلیدی روحانی با خاتمی و احمدینژاد توصیف کرد و نوشت: “حسن روحانی به درستی مناسبت قدرت در جمهوری اسلامی را می داند. نسبت به حضور و قدرت نهادهای موثر حاکمیتی و غیرحاکمیتی اشراف دارد. او می داند که توفیقش در تعامل سازنده با این نهادهای موثر است. او نه مانند خاتمی تعامل با امثال سپاه را مانع دموکراسی می بیند و نه مانند احمدی نژاد حضور چنین نهادهائی را مانع استقلال حوزه حاکمیتی اش. ممکن است حرف خاتمی و احمدی نژاد به ذائقه اش نزدیکتر باشد اما راه دیگر می رود و ترجیح می دهد با این نهادها درگیر نشود. پس یک روز به دیدن مراجع می رود و روز دیگر در وصف سپاه آنچنان می گوید که دوستانش نیز به اشتباه می افتند. خواهید دید که در آینده در جمع بسیجیان و هیئتی ها نیز خواهد درخشید”.
محمد نوریزاد٬ نویسنده و کارگردان٬ اما از منتقدان روحانی است. وی که در سالهای گذشته نامههای انتقادی خطاب به رهبر جمهوریاسلامی نوشته است٬ سخنان روحانی را اینگونه توصیف کرد: “آقای روحانی بخاطرشناختی که از زیروبالای سپاه دارد، بشدت ازاین تشکیلات نظامی اقتصادی سیاسی اطلاعاتیِ ترسناک می هراسد وازاین که سرداران سپاه درکارش بپیچند و ازهرگوشه برای او وبرای کابینه اش سندی ومدرکی و فاجعه ای و مرافعه ای و بلبشویی سامان دهند پرهیز می کند. آقای روحانی نیک می داند که: چه او تعارف بکند وچه نکند، سرداران سپاه به کارهای بزرگ وملی دخول خواهند کرد. پس چه بهترکه خود آقای روحانی پیشدستی کند و رسماً آنان را به انجام پروژه های تریلیاردی دعوت کند تا هم سرِ سرداران گرم این کارهای بزرگ باشد و کارهای کوچک را برای دیگران باقی بگذارند وهم آقای روحانی بخاطر واگذاری این پروژهای بزرگ، درجای دیگر بتواند امتیازکی ازآنان اخذ فرماید”.
در سالهای گذشته٬ بسیاری از فعالان سیاسی٬ از حضورگسترده سپاه در عرصههای اقتصادی انتقاد کرده و دولت محمود احمدینژاد را مسوول این امر میدانستند. بااین حال در روزهای پایانی دولت دهم٬ رمضان شریف٬ مسوول روابط عمومی سپاه پاسداران٬ در گفتوگویی چنین در اینباره اظهارنظر کرده بود: “در حوزه سازندگی سپاه، در دوره آقای هاشمی و بهویژه در دوره آقای خاتمی از منظر کاری موانعش کمتر بود، گرفتن کار در دولتهای نهم و دهم سختتر بود… این نظر من هم نیست، بلکه بیان صریح فرمانده سابق قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا است”.
این در حالی است که در هشت سال دولت محمود احمدینژاد٬ قرارگاه خاتمالانبیا بدون آنکه تجربه ای در زمینه نفت داشته باشد، ۲۵ میلیارد دلار پروژه نفتی در اختیار گرفت.
پیش از این ابوالقاسم مظفری شمس، فرمانده پیشین قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا، گفته بود که این قرارگاه تنها در ۸ درصد از پروژههای عمرانی ایران نقش دارد. قرارگاه خاتمالانبیا٬ شرکتی از زیرمحموعههای سپاه و مسوول پروژههای اقتصادی است که گفته میشود بزرگترین پیمانکار پروژههای دولتی در ایران است.
بعد از پایان جنگ هشت ساله ایران و تشکیل قرارگاه خاتم الانبیاء، این موسسه وابسته به سپاه با تجهیزات باقی مانده از جنگ کارش را شروع کرد و عمده فعالیتش در بخش آب، سد و راهسازی متمرکز بود.