شهناز نادر، زنی ریز اندام با چکمه هایی خاکستری و روسری شطرنجی، بیشتر زندگی اش را در خارج از میهن زیسته است، توکیو، لندن و نیویورک. امااینجا زیر نسیم خنک کویری که سه ساعت با تهران فاصله دارد، او راه خویش را در پیچ و خم دیوارهای خشتی پیدا می کند.
زنی با چادری سیاه در نانوایی کوچک در صف ایستاده است و همزمان سرو صدای موتورسیکلت ها نیز از فاصله ای دور در خیابان ها منعکس می شود، عاقبت، خانم نادر، که طراح داخلی است، به مقصد می رسد، در خانه ای بزرگ با طاق های چوبی باز می شود، خانه ای شاهانه و قدیمی با چهار اتاق، پنجره هایی شیشه ای رنگارنگ، دفتر کاری جدا، دو باغچه و حوضی بزرگ و مستطیلی از سنگ مرمر.
پس از انکه چای جوش می آید، خانم نادر 68 ساله، آهی می کشد و زیر راهرویی قوسی می نشیند، آفتاب در حوض نشسته است و باد در وقت اذان ظهر با نرمشی می وزد.
او می گوید: “هر وقت که در سرزمینی دور، رویای ایران را می بینم، چنین خانه ای در آن بوده است.”
این روزها، در سراسر محله های قدیمی کاشان، کارگران مشغول بازسازی خانه هایی هستند که تا همین اواخر مورد بی اعتنایی مالکانشان قرار داشتند.
در آغاز تازه وارد ها با ترشرویی افراد محلی روبرو می شدند، ظاهرا از این رو که برخی بازسازی ها با پول دولت انجام می شد، پولی که آن ها صرف ساختن ساختمان های مدرن می شد. اکبر آرزوگر، یک ناظر ساختمان 54 ساله اهل کاشان می گوید: “اول کار صدها تن از مردم توماری امضا کردند و خواستند که خانه های قدیمی خراب شود. اما وقتی بازسازی ها انجام شد، روحانی شهر،، شخصا هر کس را که درگیر این بازسازی ها بود فرا خواند، عذرخواهی کرد و ما را بابت بازسازی خانه های قدیمی تحسین کرد.”
در حالی که خیلی از شهرهای ایران به خاطر تحریم های بین المللی و سو مدیریت اقتصادی با بیکاری و رکود اقتصادی مواجه هستند، بازسازی های پیاپی شهر کاشان را پر رونق کرده است. بازسازی هایی که عموما توسط افراد حقیقی انجام می شود.
محسن شاهی، معماری 26 ساله می گوید او کاملا ترجیح می دهد به جای طراحی آپارتمان ها – کاری که خیلی از دوستان دانشگاهی اش انجام می دهند- به بازسازی بناهای قدیمی برسد. او می گوید: “اگر بودجه نامحدودی داشتم، همه خانه های قدیمی را می خریدم و آن را مثل روز اولش می کردم.”
آقای شاهی در خانه عامری های کاشان کار می کند، ملکی بزرگ با 7 حیاط و حوض و ده ها اتاق که قرار است در ماه آوریل (اردبیهشت) به عنوان یک هتل افتتاح شود. او می گوید: “خاندان های قدیمی که زمانی این خانه های زیبا را ساخته اند، به مزایای آن فکر نمی کردند، اما به شکرانه میراث آن ها، حالا ما داریم شروع به آموختن می کنیم.”
خانم نادری زمانی که پروژه اش در بوتیک یک هتل به پایان رسید، به جستجوی یافتن جایی برای خودش بر آمد. اول بار که خانه را دید پر از خاک و کثیفی بود. بخش هایی از آن حتی تخریب شده بود. او می گوید: “بابتش 20 هزار دلار پرداختم، مردم می گفتند دیوانه شده ام.” همچنان که دوری در خانه می زنیم می گوید مرمت خانه 300 هزار دلار دیگر خرج برداشته است.
او در حال برنامه یزی برای نوشتن کتابی درباره معماری سنتی ایران است و همچنین دفتری نیز ساخته است، جایی که می خواهد با معماران محلی کار کند.
برای اغلب مردم، این کار ِ عشق است، بهای بازسازی هتل ها بسیار بالا است و چشم اندازی برای سوددهی وجود ندارد. تقریبا هیچ توریستی خارجی نیست که راهش را به سوی کاشان کج کند. خطه ای که 30 مایل با نطنز فاصله دارد، شهری که اصلی ترین مرکز غنی سازی اورانیوم ایران در انجا واقع است. خیلی از مردم هراس آن را دارند که این سایت هسته ای روزی مورد حمله قرار گیرد، با این احتمال که عواقب مرگبارش گریبان آن هایی که اطرافش زندگی می کنند را نیز بگیرد.
خانم نادر می گوید: “گاهی اوقات دل نگران آینده هستم”، او روی پشت بام خانه ایستاده است، در دوست ها قله های مملو از برف حمام آفتاب می گیرند. او ادامه می دهد: “تاریخ نشان می دهد که ایران همیشه روی پاهای خود ایستاده است. من این کشتی را ترک نمی گویم.”
منبع : نیویورک تایمز – 9 ژانویه
