مارین رابرو
طی روزهای اخیر، یکی از علائم تأثیرات تحریم های اقتصادی در زمینه های مالی و نفتی که کشورهای غربی علیه جمهوری اسلامی اعمال کرده اند، خود را با سقوط ۴۰ درصدی در ارزش ریال نشان داد.
به نظر می رسد که وضعیت اقتصادی ایران از کنترل سران جمهوری اسلامی خارج شده. طی ۷ روز واحد پولی ریال ۲۰ درصد از ارزش خود را در برابر دلار ازدست داده است. و این درحالی است که نقدینگی به صورت گسترده ای توسط بانک مرکزی ایران به بازار داخلی تزریق شده.
سران حکومت ایران در برابر تحریم های مالی و نفتی که روز به روز سنگین تر می شود، به شدت نگران آینده اقتصادی کشورند. مردم همچنان برای پول گرفتن در برابر بانک ها صف می کشند تا بتوانند ارزهای گران قیمت، به ویژه دلار و یورو را خریداری کنند. روز سه شنبه ارزش یک دلار برابر ۱۷۰۰ تومان بود و این یعنی ۵۰ درصد بیشتر از قیمت “مرجع” که توسط بانک مرکزی ۱۱۲۴ تومان تعیین گردیده. از ماه دسامبر تاکنون ارزش ریال در برابر دلار ۴۰ درصد کاهش یافته است.
حتی اگر بانک مرکزی ایران هفته گذشته قیمت هر دلار را در بازار آزاد ۱۴۰۰ تومان تعیین کرد، هیچ کس آن را رعایت نکرد و تخلفات در این زمینه افزایش یافت. مردم ایران که به کنترل شدن اینترنت و پیامک های خود عادت کرده اند، دیگر نمی توانند واژه “دلار” را به انگلیسی یا فارسی ارسال یا دریافت کنند. این کنترل از روز دوشنبه کلمه “ارز” را نیز شامل شد. شکست های پیاپی بانک مرکزی به این شایعه دامن زد که رییس آن محمود بهمنی برکنار شده است؛ شایعه ای که سریعاً توسط معاونت بانک مرکزی تکذیب شد.
تهدیدهای فلج کننده در اقتصاد ایران
جمهوری اسلامی مدتهاست که زیر فشار تحریم های بازرگانی و مالی، به ویژه در زمینه های حمل و نقل، بانکی و انرژی قرار دارد، بدون اینکه اقتصادش چندان از آن تأثیر بگیرد. ولی اخیراً کشورهای غربی که معتقدند ایران به دنبال سلاح اتمی است، یک سری تحریم های جدید را آغاز کرده اند که در صورت تصویب به شدت بر روند رشد این کشور تأثیر خواهد گذاشت. این تحریم ها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر فروش نفت که ۶۰ درصد از درآمدهای حکومت تهران و ۷۰ درصد از صادرات کشور را تشکیل می دهد تأثیر خواهند گذاشت.
یکی از این تحریم ها این است که شرکت هایی که با بانک مرکزی ایران کار می کنند، نمی توانند به بازارهای مالی آمریکا دسترسی داشته باشند. هدف: توقف فعالیت های بازرگانی در بازار نفت ایران. اتحادیه اروپا خاطرنشان کرده که از تاریخ ۳۰ ژانویه واردات نفتی ایران را تحریم خواهد کرد. دولت ژاپن به عنوان دومین واردکننده نفت ایران، درحال یافتن یک تأمین کننده دیگر است. به گفته بانک نومورا، حتی در چین که اولین خریدار نفت ایران محسوب می شود و دولتمردانش همواره در تلاش بوده اند تا روابط خود را با تهران حفظ نمایند، سفارش های نفتی به نصف تقلیل یافته.
حتی اگر محمود احمدی نژاد همچنان مشکلات به وجود آمده، به ویژه درخصوص کاهش ارزش ریال را کم اهمیت جلوه می دهد، ولی حکومت جمهوری اسلامی به خوبی واقف است که فشارهای اقتصادی باعث افزایش بیکاری به میزان ۱۲ درصد شده است. تهران در پاسخ، تهدید به بستن تنگه هرمز کرده. چنین اقدامی موجب افزیش قیمت نفت خواهد شد که از هم اکنون قیمت آن فراتر از ۱۰۰ دلار برای هر بشکه است.
به هرحال، کاهش شدید ارزش ریال برای ایران به هیچ وجه نتیجه خوبی دربر نخواهد داشت. مطمئناً یک ریال کم ارزش به کشورها این امکان را می دهد تا نفت ایران را ارزان تر خریداری کنند و درنتیجه ایران مجبور است نفت بیشتری صادر کند. به علاوه، یک ریال کم ارزش قیمت واردات این کشور را نیز تا حد قابل توجهی بالا خواهد برد.
منبع: فیگارو، ۱۲ ژانویه
