با مشخص شدن زمان و مکان مذاکرات بعدی اتمی میان جمهوری اسلامی و پنج عضو دائم شورای امنیت بعلاوه آلمان، آشکار شد که دو طرف دو هفته دیگر برای رسیدن به راه حلی نهایی گرد هم خواهند آمد همزمان با این تفاهم و از آن جا که تنش های لفظی تازه ای میان واشنگتن و تهران رخ داده گفته می شود وزیر خارجه ایران از ایالات متحده خواسته تا سیاست جلب اعتماد را برگزیند.
این درخواست همزمان شده است با واریز شدن قسط اموال پول های بلوکه شده جمهوری اسلامی به بانکی در سوئیس و درخواست رئیس کمیسیون امنیت ملی پارلمان اصولگرایان برای همیشگی نبودن توقف غنی سازی اورانیوم در سطح ۲۰ درصد. از سوی دیگر یک خبرگزاری نزدیک به سپاه نیز از جنگ روانی اندیشکده های آمریکایی خبر داده است و از تیم مذاکره کننده خواسته تا این موضوع را جدی بگیرد.
شانزده روز دیگرهیات های مذاکره گر ایران و شش ابر قدرت جهان بار دیگر دور هم جمع می شوند، تا بار دیگر برای یافتن راه حلی سیاسی به منظور حل و فصل بحران اتمی تهران پای میز مذاکره بنشینند. این توافقی است که میان جواد ظریف، وزیر خارجه دولت حسن روحانی، و کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده گروه ۱+۵، حاصل شده است. دیپلمات ها البته این بار به ژنو نخواهند رفت و قرار است در پایتخت اتریش مذاکرات را از سر گیرند.
پیشتر اخبار غیر رسمی منتشر می شد مبنی بر اینکه مذاکرات در ایالات متحده و شهر نیویورک برگزار شود، حتی خبرگزاری دولتی ایرنا نیز به نقل از یکی از اعضای نزدیک به تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی نیز این موضوع را تایید کرده بود، اما در نهایت ظاهرا طرف ایرانی حاضر نشده است در ایالات متحده به حرف های نماینده آمریکا و دیگر متحدانش گوش دهد.
به نظر می آید نطق سالانه باراک اوباما و اظهارات دو هفته پیش جان کری – وزیر خارجه ایالات متحده – که هر دو از وجود “گزینه نظامی” روی میز برای مواجهه با بحران اتمی تهران سخن گفته بودند نارضایتی تهران را به همراه داشته و دلیلی شد تا مذاکره کنندگان قید سفر به ینگه دنیا برای گفتگوهای جدید را بزنند.
جواد ظریف دیروز به این دست مواضع ایالات متحده واکنش نشان داد و با لحنی مداراجویانه از مقامات این کشور خواست: “به جای خدشه‌دارکردن اعتمادها، از فرصت بی‌نظیر کنونی برای جلب اعتماد مردم ایران استفاده کنند.”
رئیس جمهور ایالات متحده در اظهارات هفته گذشته خود گفته بود اگر مقامات نظام جمهوری اسلامی از فرصت گفتگو و دیپلماسی استفاده نکنند او آمادگی دارد تا از “همه گزینه” ها استفاده کنند. اصطلاحی که تلویحا به امکان استفاده از قوای نظامی برای عقب راندن جمهوری اسلامی اشاره دارد.
علی رغم جنگ های لفظی که در یکی دو هفته اخیر وجود داشته است اما به نظر می رسد دو طرف آماده هستند تا ۲۹ بهمن ماه در وین برای یافتن “راه حل نهایی” برنامه اتمی تهران به بحث و گفتگو بنشینند. هم در ایران و هم در ایالات متحده صفی طولانی از مخالفان تندروی چنین توافقی وجود دارد. با این حال جواد ظریف پیشتر گفته است علی رغم “دشوار” بودن چنین مذاکراتی اما موفقیت آن دور از دسترس نیست.
روز گذشته عباس عراقچی دست راست جواد ظریف در تیم مذاکره کننده در ارتباط با شهر برگزاری مذاکرات و اینکه چرا نیویورک و ژنو میزبان دیپلمات ها نخواهند شد گفت: “نیویورک در حال حاضر برای نشست بعدی ایران با ۱+۵ از شرایط سیاسی مناسب برخوردار نیست، در ژنو نیز مذاکرات در خصوص سوریه در جریان است که نمی‌شد با مذاکرات ایران تداخل پیدا کند، بنابراین وین برای دور بعدی مذاکرات ایران با ۱+۵ انتخاب شد.”
به نوشته خبرگزاری های داخلی وی با بیان اینکه محل مذاکرات ایران و ۱+۵ خیلی مهم نیست، خاطرنشان کرده است:” محتوای مذاکرات حائز اهمیت است و امیدواریم که به نتیجه برسد”
پرداخت قسط اول
دو طرف سوم آذرماه، پس از هشت سال بن بست در مذاکرات اتمی در دولت محمود احمدی نژاد، چهار ماه پس از روی کار آمدن دولت میانه رو و عملگرای حسن روحانی به توافقی اولیه و موقت دست پیدا کنند. توافقی که از سی دیماه اجرای آن آغاز شد و تا سی تیرماه نیز ادامه پیدا خواهد کرد. بر اساس “گام اول ” این توافقنامه تهران غنی سازی اورانیوم در سطح ۲۰ درصد و توسعه در سایت های نطنز، فردو آب سنگین اراک را متوقف کرد و ایالات متحده و اتحادیه اروپا نیز متعهد شدند ضمن تعلیق برخی تحریم های پیشین دیگر هیچ تحریم تازه ای را در این شش ماه علیه جمهوری اسلامی وضع نکنند. همچنین ایالات متحده بیش از.۴.۲ میلیارد دلار از درآمدهای حاصل از فروش نفت ایران را که در بانک های جهان بلوکه شده را در شش قسط به تهران پرداخت می کند.
روز شنبه عراقچی تایید کرد که اولین قسط پول های مسدود شده به حسابی در سوئیس واریز شده و روز دوشنبه با پایان تعطیلات آخر هفته قابل برداشت است. وی که در دولت احمدی نژاد نیز جزو تیم مذاکره کننده تهران بود گفته است :” تا آنجایی که بنده مطلع هستم تمام اقدامات لازم انجام شده و تمام نقل و انتقالات صورت گرفته است و به حساب مربوطه در سوئیس واریز شده است ولی به دلیل اینکه شنبه و یکشنبه در آن کشور تعطیل است عملیات بانکی از روز دوشنبه صورت می‌گیرد و بنابراین هیچ مشکلی وجود ندارد”.
غنی سازی ۲۰ درصد را کاملا متوقف نمی کنیم
در همین حال علاالدین بروجردی رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس اصولگرایان که اخیرا ادعا کرده است به تیم هسته ای شورای امنیت ملی نیز پیوسته است دیروز در جریان یک سخنرانی در مرکز پژوهش های مجلس به طور تلویحی خاطرنشان کرد که تیم مذاکره کننده نباید زیر بار تعلیق دائم غنی سازی ۲۰ درصد یا حتی سطوح بالاتر برود. به گفته وی “به نظر می‌رسد که غنی‌سازی ۲۰ درصد قابل مذاکره باشد با این تبصره که ما هر زمان دیگری نیاز به ۲۰ درصد حتی بیشتر از آن داشتیم، بتوانیم غنی‌سازی کنیم.”
بروجردی که اخیرا ظاهرا با سفارش علی لاریجانی به حسن روحانی به تیم هسته ای شورای امنیت ملی پیوسته است ادامه داده است: “به نظر من این نکته در توافق آینده بسیار کلیدی است و اگر بخواهیم غنی‌سازی ۲۰ درصد و بالاتر از آن را کاملا متوقف کنیم، کار اشتباهی است.”
موضوعی که بعید است مورد موافقت غرب قرار بگیرد. ناظران می گویند ایالات متحده به هیچ روی حاضر نیست تهران بتواند در سطحی فرا تر از ۳.۵ تا ۵ درصد به غنی سازی اورانیوم ادامه دهد و این حد از غنی سازی را نیز مشروط به تایید آ‍ژانس بین المللی انرژی اتمی و نظارت سفت و سخت بر آن خواهد پذیرفت.
هشدار فارس به دیپلمات های اتمی
خبرگزاری فارس نیز دیروز با انتشار گزارشی تحلیلی به انتقاد از درخواست های احتمالی ایالات متحده در جریان مذاکرات برای یافتن راه حل نهایی پرداخت. این رسانه نزدیک به سپاه از تن دادن به “اسقاط کردن تجهیزات اتمی و سانتریفوژ های” جمهوری اسلامی انتقاد کرده و نوشته است: “اکنون نیز اگر تیم جدید مذاکره‌کننده گفت‌وگوهای فشرده و جدی را در دستورکار خود قرار داده برای نشان دادن جدیت تهران در حل موضوع هسته‌ای و اتمام حجت کردن با طرف غربی است، نه مذاکره برای اوراق کردن فعالیت‌هایی که هزینه مالی و جانی بسیاری صرف آنها شده.”
سمیه همایون نوروز، نویسنده این گزارش که معتقد است “خط مشی دولتمردان و سیاستمداران آمریکایی را اغلب اندیشکده ها” مشخص می کنند به گزارش موسسه علوم و امنیت بین‌المللی آمریکا اشاره کرده که در آن آمده است: “ایران تنها یک سایت غنی‌سازی در نطنز دارد و سایت فردو بسته خواهد شد یا به یک سایت غیرهسته‌ای تبدیل می‌شود.”
فارس که عموما دیدگاه های تندرویانه ای پیرامون دیپلماسی دارد و بی علاقه بی بهره گیری از تئوری توطئه هم نیست به تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی گوشزد کرده که “به نظر می‌رسد گزارش این اندیشکده نیز بخشی از پروسه بزرگتر واشنگتن برای متوقف کردن بخش عظیمی از فعالیت هسته‌ای ایران از طریق به راه انداختن جنگ رسانه‌ای پیش از شروع مذاکرات جامع باشد که تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان باید در مذاکرات آتی این موضوع را با فراست بیشتری مد نظر قرار دهد.”
