تاکنون تنها ایران بوده است که مهم ترین تبادل زندانیان را از ابتدای جنگ داخلی سوریه به انجام رسانده. ۴۸ نفر از شهروندان ایرانی که توسط شورشیان سوریه به گروگان گرفته شده بودند، روز چهارشنبه ۹ ژانویه در ازای آزادی ۲۱۳۹ نفر آزاد شدند و فردای آن روز به سوی ایران پرواز کردند. مطبوعات ایرانی نیز آزادی آنها را به عنوان پیروزی ملی در نشریات خود بازتاب دادند. شورشیان سوری این ۴۸ نفر را به انجام مشاوره نظامی و کمک به حکومت دمشق متهم کرده بودند. ازسوی دیگر، حکومت تهران بر زائر بودن آنها اصرار می ورزید، ولی پس از چندی پذیرفت که برخی از این افراد سابقاً در سپاه پاسداران فعالیت داشته و اکنون بازنشسته شده اند.
در مورد ۲۱۳۹ نفر غیرنظامی آزاد شده، اخبار موثقی در دست نیست. به گفته برخی منابع نزدیک به مخالفان سوری، که البته صحت آن به درستی مشخص نیست، تنها حدود هزار نفر از این افراد آزاد شده اند که در بین آنها دو نفر در وضعیت جسمانی بدی قرار داشته و کمی پس از آزادی فوت کرده اند. آزادی ۱۲۰۰ نفر دیگر به بهانه شرایط بد آب و هوایی منطقه ازسوی مسؤولان سوری به تعویق انداخته شده.
هیچ کس دقیقاً نمی داند که ۲۱۳۹ نفر آزاد شده در قبال گروگان های ایرانی چه کسانی هستند. به نظر می رسد که این افراد غیرنظامی اند، نه پیکارجو. و گفته می شود که از تمامی استان های سوریه و از تمامی فرقه های اعتقادی در میان آنها حضور دارند. همچنین چهار زن جوانی که چند ماه پیش علیه کشتارها و خشونت ها، با لباس عروسی و بدون حجاب در سوق حمیدیه دمشق به اعتراض پرداخته بودند نیز آزاد شده اند. در میان آنها تارتوس مجدولین حسن، وکیل علوی نیز به چشم می خورد. یکی از منابع نزدیک به این پرونده می گوید: “هیچ یک از این افراد محکوم نشده و تحت تعقیب قضایی هم نبوده. این افراد به بهانه های مختلف اداری و خودسرانه دستگیر و زندانی شده اند.”
تمایلات غیرمذهبی
در جناح شورشگران سوری، مذاکرات توسط تیپ البراء که ایرانیان را ربوده بود انجام شده: این شبه نظامیان که تمایلات غیرمذهبی دارند، اهل شهر الرستن هستند، ولی در دشت غوطه در نزدیکی دمشق نیز فعال اند. میانجیگری این مبادلات نیز توسط “بنیاد حقوق بشر و آزادی و کمک های بشردوستانه” که یک سازمان غیردولتی اسلام گرا نزدیک به دولت ترکیه و همچنین کشور قطر که مخالف با حکومت بشار است، انجام شده.
سلام کواکبی، کارشناس سیاسی در نهاد “مبادره اصلاح عربی” و نزدیک به مخالفان می گوید: “معمولاً حکومت مایل نیست در مورد مبادله زندانیان مذاکره کند. حکومت حتی بخاطر خلبان علوی، رونی سلیمان، که جنگنده اش در نزدیکی حلب سقوط کرد نیز حاضر به مذاکره نشد. حکومت علی رغم تقاضای متحدان روسی و چینی اش حاضر نشد عبدالعزیز الخیار را هم آزاد کند. اگر این کار را برای گروگان های ایرانی انجام داد دلیلش نفوذ بیش از حد امروز تهران در حکومت دمشق است.”
این تبادل زندانی حتی در سوریه و در نزد طرفداران حکومت مورد قبول نیست. خانواده سربازان سوری حکومت بشاراسد را در شبکه های اجتماعی مورد مؤاخذه قرار می دهند که چرا هیچ تلاشی برای آزادی هزاران رزمنده زندانی شده توسط شورشیان انجام نمی دهد. این درحالی است که دو هزار پیکارجو را بخاطر آزادی ۴۸ شهروند ایرانی که گفته می شود برای زیارت آمده بودند آزاد می کند.
منبع: لوموند، ۱۲ ژانویه
