وحید ثابتیان
مذاکرات روزگذشته علی لاریجانی و خاویر سولانا که به منظور بررسی راه های برون رفت از بحران هسته ایران تشکیل شده بود بار دیگر بدون رسیدن به نتیجه ای مشخص پایان یافت. درحالی که همزمان کشورهای غربی به بررسی طرح اولیه قطعنامه تحریم سوم ایران ادامه می دهند. کاندولیزارایس روز گذشته تاکید کرده است که درکنار مذاکراه خاویرسولانا با مقامات ایرانی مسیر تصویب یک قطعنامه دیگر علیه ایران دنبال می شود. او از سولانا خواسته که بگوید چقدر می توان به مذاکرات امیدوار بود.
روز جمعه مقامات رسمی به آسوشیتدپرس گفته بودند که احتمال دارد کشورهای انگلیس، فرانسه وآلمان درخصوص غنی سازی کامل کوتاه بیایند و تعلیق بخشی ازفعالیت های غنی سازی را به جای غنی سازی کامل نیزقبول کنند.
اما روز گذشته ایالات متحده ایده تعلیق بخشی ازغنی سازی اورانیوم توسط ایران را رد کرد. مقامات ایرانی، طی ماه های گذشته موضوع تعلیق را بارها رد کرده اند. اما طی هفته های گذشته زمزمه هایی درخصوص تعلیق بخشی از فعالیت های غنی سازی توسط ایران شنیده شده بود. موضوعی که هم اکنون دو طرف ماجرا آن را رد می کنند.
کاندولیزارایس در حالی که راهی پاریس می شد تا با مقامات فرانسوی درخصوص موضوعات مرتبط با ایران، عراق وسودان گفت وگو کند به رویتر گفت: “آمریکا و متحدانش همچنان برتعلیق کامل غنی سازی پافشاری می کنند. همکارانم، وقتی با آنها صحبت می کردم علاقه مند به پایین آوردن سطح درخواست خود نیستند. من نمی دانم تعلیق بخشی از غنی سازی به چه معنایی است. چنین موضوعی عاقلانه به نظر نمی رسد.”
این درحالی است که سخنگوی وزارت خارجه ایران درجلسه هفتگی خود با خبرنگاران تاکید کرده است: “بحث تعلیق زمان خودش را سپری کرده است و در حال حاضر درباره غنی سازی صحبت نمی‌شود. درک واقعیت‌های هسته‌ای ایران همانگونه که محمد البرادعی مطرح کرده است مورد توجه ما قرار دارد. از نظر ما درک پیشرفت‌های هسته‌یی یعنی شناسایی فعالیت‌های غنی سازی.”
شورای امنیت سازمان ملل، در ژوییه گذشته از ایران خواست که فعالیت های مرتبط با غنی سازی اورانیوم را متوقف کند، روندی که به گفته کشورهای غربی می تواند به تولید مواد لازم برای سلاح اتمی بیانجامد. ایران از سوی دیگراز آن زمان به بعد درخواست های مکرر غرب را برای تعلیق رد کرده است. ازجمله درماه دسامبرکه ایران بسته مشوق پیشنهادی غرب را درازای توقف غنی سازی نپذیرفت.
وقتی ازرایس پرسیده شد نظرش درمورد اینکه طی هفته های از اینکه ممکن است غرب پیشنهاد غنی سازی مختصر را بپذیردچیست، گفت: “من نمی دانم چنین موضوعی ازکجا می آید چرا که در گفت وگو با همتایانم، مشاهده کردم که همه اهمیت موضوع را متوجه هستند و به سختی به اجرای درخواست شورای امنیت مبنی بر تعلیق غنی سازی اعتقاد دارند.” رایس تلویحا صحبت هایی که دراین زمینه می شود را حرف هایی غیرجدی و درحد شایعه نامیده است.
خاویرسولانا که روز شنبه با علی لاریجانی درلیسبون دیدار داشته است گفته که مذاکراتش با رییس پرونده هسته ای ایران سازنده بوده است. او اظهار امیدواری کرده است که دور دیگری ازاین گفت وگوها تا سه هفته دیگر برگزار شود. همزمان رایس گفته است که ایالات متحده کاملا از تلاش های خاویرسولانا حمایت می کند، اما به تلاش برای گذراندن یک قطعنامه محتمل دیگر توسط شورای امنیت نیزادامه خواهد داد: “همیشه نیازمند به راههای موازی هستیم.، یکی ادامه راه شورای امنیت و دیگری شانس قائل شدن برای مذاکره است. اما فکر می کنم خاویر باید به ما کمک کند وبگوید چقدر دیگر از حیات این مذاکرات باقی مانده است.”
ماه گذشته سازمان انرژی اتمی گزارشی را منتشر کرد که درآن تاکید شده بود عملیات نصب و راه اندازی 3000 دستگاه سانتریفوژ را تسریع بخشیده است. موضوعی که از نظر این سازمان گامی درجهت غنی سازی صنعتی اورانیوم است.
علی لاریجانی، همچنین بعد ازمذاکره خود با سولانا گفته است که تحریم های بیشتر علیه برنامه هسته ای تهران می تواند مذاکرات جاری را امید به نتیجه بخشی آن می رود را از مسیر خود خارج کند. هم اکنون کشورهای غربی بررسی طرح اولیه تحریمی که به طرح 14 ژوئیه مشهور شده وتوسط انگلستان پیشنهاد شده را دردستور کار خود دارند. طرح تحریمی که عناوین وموضوعات بیشتری را دربرای تحریم شرکت های نفتی، پرواز هواپیماها ومسافرت مسئولین کشور درنظر می گیرد. لاریجانی گفته است که این موضوعی که برخی بخواهند مذاکرات را تخریب کنند طبیعی است.
روز جمعه آژانس بین المللی انرژی اتمی همچنین اعلام کرد که ایران حاضراست تا به بخش های مبهمی ازبرنامه هسته ای خود طی سالهای گذشته پاسخ دهد. ایران گفته است درخصوص فعالیت های مورد نظر آژانس ظرف مدت دوماه پاسخ خواهد داد. موضوعی که به نظر رویتر، حاکی ازآن است که تهران علاقه مند است برای کاهش فشارهایی که هم اکنون تحمل می کند، امتیازاتی را اعطا کند. اما لاریجانی که روز جمعه همراه با محمد البرادعی رییس آژانس بین المللی انرژی اتمی سخن می گفت، تصریح کرده بود که چنین پیشنهادی ازسوی ایران منوط به رسیدن به یک نوعی “تفاهم سیاسی” با خاویر سولانا درجلسه روز شنبه خواهد بود.