اسکات ویلسون
باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا فردای تطاهرات مردم ایران، در سخنان بسیار احتیاط آمیز در خصوص اعتراضات ایرانیان، از رهبران این کشور خواست به معترضان اجازه دهند تا مخالفت خود را ابراز کنند. وی در عین حال، از درخواست برای تعییر حکومت خودداری کرد.
جمله بندی های دقیق اوباما در جریان یک کنفرانس مطبوعاتی صبحگاهی، تفاوت آشکار موجود در فضای سیاسی دستگاه دیپلماسی آمریکا در قبال ایران و انقلاب اخیر در مصر را به نمایش گذاشت. اوباما در مصر با یک حکومت متحد آمریکا روبرو بود که حمایت مردمی خود را از دست می داد. اما در ایران، با یک رژیم اسلامی روبروست که رویه ای خصمانه در برابر منافع آمریکا دارد و در صدد است آمریکا و اسرائیل را حامی هرگونه جنبش اعتراضی در کشور معرفی کند.
اوباما در واپسین روزهای نا آرامی های مصر، خود را در همراهی با درخواست های معترضان برای داشتن دولتی جدید نشان داد. اما او در مورد ایران، موضع محکمی اتخاذ نکرده است. درخواست روز سه شنبه وی از دولت اسلامی ایران برای اجازه برپایی اعتراضات صلح جویانه، یادآور واکنش وی به جنبش سبز برآمده از خیابان های تهران در سال 2009 و متعاقب انتخابات ریاست جمهوری آن کشور است، واکنشی که بسیاری از محافظه کاران بدلیل نرم و بی اثر بودن، از آن انتقاد کردند.
اوباما گفت: “ما در آن زمان شفاف بودیم و اکنون نیز در این مورد صراحت داریم که آنچه در مصر درست و صحیح بوده، باید در مورد ایران نیز درست و صحیح درنظر گرفته شود؛ اینکه مردم اجازه ابراز عقاید و مخالفت و مطالبه یک حکومت مسؤول را داشته باشند. تفاوت در واکنش دولت ایران است، واکنشی که شامل شلیک گلوله به سوی مردم، ضرب و جرح و دستگیری آنهاست.”
یک روز پس از آنکه معترضان ضد دولتی در ایران به ممنوعیت برپایی تظاهرات اعتنایی نکردند، نمایندگان تندروی مجلس خواستار اعدام سه اصلاح طلب پیش رو و چهره های مخالف این کشور، شامل میرحسین موسوی، مهدی کروبی و محمد خاتمی، شدند.
اوباما در کنفرانس مطبوعاتی خود بیشتر بر روی تظاهرات جاری و نه نتیجه مطلوب خودش از این اعتراضات متمرکز بود، رویکردی که وی در طول ناآرامی های 18 روزه در مصر نیز دنبال می کرد. او تنها در آخرین مراحل این اعتراضات، ایالات متحده را همراه با خواست معترضان برای استعفای فوری حسنی مبارک خواند.
اوباما در مصر صاحب اهرم های بیشتری بود. در این کشور، حسنی مبارک پس از ترور انور سادات و از دل ارتش به رهبری کشور رسیده بود و در طول سه دهه، از پشتیبانی آمریکا و میلیاردها دلار کمک این کشور برخوردار بود. چنین حمایتی در جریان انقلاب سال 1979 و سرنگونی شاه تحت پشتیبانی آمریکا و سرکار آمدن دولت متخاصم با منافع آمریکا در کار نبود.
اتخاذ رویه احتیاط آمیز از سوی اوباما، به همان نگرانی بازمی گردد که در جریان واکنش او به تحولات ژوئن 2009 بوجود آمد: اینکه تمایل آشکار آمریکا برای تغییر رژیم در ایران به محمود احمدی نژاد این فرصت را می دهد که جنبش اعتراضی را آلت دست دولت های غربی و اسرائیل معرفی کند.
اوباما گفت: “هر کشوری شرایط خاص خود را دارد، هر کشوری شیوه های خود را دارد، و آمریکا نمی تواند آنچه در این جوامع رخ می دهد را دیکته کند.” وی افزود دولت او “از کسانی که در جستجوی زندگی بهتر هستند، پشتیبانی معنوی می کند.”
اوباما با اشاره به احساس ضد آمریکایی که در جریان نا آرامی های مصر در میدان تحریر مشاهده شد، آن را نشانه ای از آزادی معترضان در کنترل اوضاع، بدون دریافت هرگونه دستورالعمل و یا هدف تعیین شده از سوی واشنگتن، و به عنوان رویکردی صحیح از سوی آمریکا خواند.
بسیاری انتظاردارند دولت آمریکا نظیر همین رویه را در قبال ایران نیز دنبال کند، کشوری که مردم به احتمال زیاد در برابر هرگونه پشتیبانی آمریکایی از جنبش اعتراضی مقاومت بیشتری نسیت به مصری ها نشان خواهند داد. مصر یکی از دو کشور عربی است که با اسرائیل معاهده صلح امضا کرده است.
به نظر می رسید اوباما نسبت به وزیر خارجه اش، هیلاری کلینتون، سخنان محتاطانه تری در قبال ایران ایراد می کرد.
کلینتون در روز دوشنبه با استقبال از اعتراضات در ایران، اعلام کرد او و سایر اعضای دولت “به طور آشکار و مستقیم از آرمان های معترضانی که خواستار پایان داده شدن به حکومت استبدادی ایران اند”، پشتیبانی می کنند.
اوباما در روز سه شنبه از حق معترضان ایرانی برای تظاهرات در برابر دولتشان حمایت کرد؛ بدون آنکه ایالات متحده را صراحتاً همراه با آرمان های آنها معرفی کند.
وی گفت: “امید و انتظار من این است که همچنان شاهد باشیم مردم ایران جرأت مطالبه آزادی های بیشتر و دولتی مسؤول تر را داشته باشند و متوجه باشند که آمریکا نمی تواند آنچه در ایران رخ می دهد را نظیر آنچه در مصر رخ داد، تعیین کند.”
منبع: واشنگتن پست- 15 فوریه
